Σε μια ανεπανάληπτη περιπέτεια, που κίνδυνο έχει να της κοστίσει το ίδιο της το σπίτι, έχει βρεθεί μπλεγμένη η φιλόλογος και πρώην διευθύντρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Λέσβου Βασιλική Κουρβανιού. Για μια υπόθεση που ξεκίνησε πριν από 10 χρόνια με απόλυτα ανιδιοτελή, όπως υποστηρίζει, κίνητρα από μέρους της και που αφορούσε την έκδοση του βιβλίου «Ιστορικά της Αγιάσου» από τον πρώην Δήμο Αγιάσου, τα κείμενα του οποίου είχε παραχωρήσει η ίδια χάριν του γενέθλιου τόπου της, καλείται τώρα να πρέπει να πληρώσει ποσό που αγγίζει τις 15 χιλ. ευρώ. Κι αυτό εξ αιτίας χρόνιας αμέλειας εκ μέρους του πρώην Δήμου Αγιάσου και καθυστέρησης εκ μέρους του νυν Δήμου Λέσβου, που δεν εφαρμόζει σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για δικαστική απόφαση επί αγωγής που αφορά σε πνευματικά δικαιώματα φωτογραφιών που διεκδικεί η οικογένεια Χουτζαίου.

Η όλη ιστορία είναι εξαιρετικά περίπλοκη και «σκοντάφτει» πάνω σε νομικά και γραφειοκρατικά θέματα, αλλά και σε μια σειρά από συμφέροντα, όπως φαίνεται διαφόρων πλευρών, που φέρνουν τελικά στη θέση του «αποδιοπομπαίου τράγου» τη μόνη εμπλεκόμενη που, κατά κοινή ομολογία, δεν ευθύνεται άμεσα.

Το ιστορικό
Το βιβλίο της Βασιλικής Κουρβανιού «Ιστορικά της Αγιάσου» κυκλοφόρησε το 2002 από τον πρώην Δήμο της περιοχής και επί δημαρχίας Παναγιώτη Ψυρούκη. Όπως η ίδια τόνισε επανειλημμένως μιλώντας στο «Ε», τα κείμενα της έκδοσης τα παραχώρησε χωρίς να διεκδικεί κανένα πνευματικό δικαίωμα και θέλοντας να ενισχύσει τη γενέτειρά της, με την προϋπόθεση ωστόσο ότι το βιβλίο θα διανέμεται δωρεάν.

Σύμφωνα με τον Αντώνη Βάλεση, τότε αντιδήμαρχο Πολιτισμού της Αγιάσου κι επιμελητή της έκδοσης, επί δημοτικής αρχής Χατζηπαναγιώτη και με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου το βιβλίο άρχισε το 2003 να διακινείται στα βιβλιοπωλεία της Μυτιλήνης σε συμβολική τιμή.

Η ίδια η κ. Κουρβανιού δεν είχε ενημερωθεί, όπως λέει, για τη διαφορετική αυτή απόφαση που πάρθηκε, αλλά και όταν το έμαθε, δεν αντέδρασε, αφού δε γνώριζε τι θα μπορούσε να σημαίνει κάτι τέτοιο για την ίδια στο μέλλον.

Κι αυτό γιατί η έκδοση περιελάμβανε φωτογραφικό υλικό, τα πνευματικά δικαιώματα του οποίου ανήκαν στο φωτογράφο Δουκάκη Χουτζαίο, αφού περιλαμβάνονταν στο λεύκωμά του με τίτλο «Λεσβιακές Φωτοσκιές». Στις 10 Σεπτεμβρίου τού 2003, ο ίδιος κατέθεσε αγωγή στο Μονομελές Πρωτοδικείο Μυτιλήνης κατά του Δήμου Αγιάσου, της κ. Κουρβανιού και του κ. Βάλεση για παράνομη χρήση των φωτογραφιών, με αποτέλεσμα οι τρεις τους να καταδικαστούν για παράβαση του νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων και να καλούνται να πληρώσουν το ποσό των 5.000 ευρώ. Ο Δήμος Αγιάσου άσκησε έφεση κατά της απόφασης του Πρωτοδικείου, η οποία και απορρίφθηκε στο σύνολό της, κι έτσι η πρωτόδικη εκδοθείσα απόφαση επικυρώθηκε από το Δευτεροβάθμιο Δικαστήριο και έγινε τελεσίδικη.

Από τον έναν, στον άλλο…
Εννέα χρόνια μετά και με τον αρχικό διάδικο να έχει φύγει πλέον από τη ζωή, ο γιος του Ευστράτιος Δουκάκης και η χήρα του, Αργυρώ, διεκδικούν τώρα την αποζημίωση για πνευματικά δικαιώματα, η οποία με τις καθυστερήσεις και τους τόκους έχει φτάσει τις 15 χιλιάδες ευρώ. Το ποσό αυτό καλούνται να καταβάλουν «εις ολόκληρον» καθένας από τους εναγομένους. Ωστόσο, παρ’ όλο που το Δημοτικό Συμβούλιο Λέσβου πήρε σχετική απόφαση που ορίζει πως θα καλύψει το ποσό και στη συνέχεια θα ζητήσει να λάβει από τους δύο ιδιώτες το μερίδιο που τους αναλογεί, κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής και έτσι στις 7 Ιουνίου δικαστικός επιμελητής θυροκόλλησε έκθεση αναγκαστικής εκτέλεσης, που θέλει την κατάσχεση του σπιτιού της κ. Κουρβανιού εάν δεν πληρώσει η ίδια όλο το ποσό.

Εύλογα προκύπτει η ερώτηση γιατί η ενάγουσα πλευρά δεν κινήθηκε εναντίον του Δήμου Λέσβου απειλώντας τον με κατάσχεση δημοτικής περιουσίας, ή εναντίον του κ. Βάλεση, κι επέλεξε αντιθέτως να φέρει σε μια τόσο δυσμενή θέση μια πολίτη, η οποία, όπως ομολογούν όλες οι πλευρές, είναι και η τελευταία που ευθύνεται για την υπόθεση.

«Ο Δήμος Λέσβου μάς είπε ότι θα μας δώσει το ποσό, αλλά από τότε που πάρθηκε η σχετική απόφαση από το Δημοτικό Συμβούλιο, συνεχώς το αναβάλει», είναι η απάντηση της δικηγόρου της οικογένειας Χουτζαίου, Δήμητρας Χατζηλεωνίδα. «Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε κατάσχεση δημοτικής περιουσίας, αλλά οι πελάτες μου μού έδωσαν εντολή για την κ. Κουρβανιού, επειδή υπάρχει στο όνομά της περιουσία και επειδή με το Δήμο δεν μπορούμε να βγάλουμε άκρη, αφού παιδευόμαστε εδώ και τόσα χρόνια με τελεσίδικες αποφάσεις. Ακόμη και αν η ίδια δε φταίει, πρόκειται για απόφαση δικαστηρίου κι εμείς εφαρμόζουμε ό,τι λένε τα χαρτιά.»

Από πλευράς της, η Οικονομική Υπηρεσία του Δήμου Λέσβου, αλλά και ο δήμαρχος, Δημήτρης Βουνάτσος, υποστηρίζουν κι αυτοί πως εφαρμόζουν το νόμο, θέλοντας να προστατεύσουν τα συμφέροντα της δημοτικής αρχής.

Σύμφωνα μάλιστα με τον αντιδήμαρχο Οικονομικών, Νίκο Κατράνη, ο κ. Βάλεσης δεν είναι πρόθυμος να πληρώσει το δικό του μερίδιο κι αυτός είναι ο λόγος που η δημοτική αρχή προσπαθεί πρώτα να εξασφαλίσει τα χρήματα, έχοντας πάρει σχετική γνωμάτευση από δικηγόρο.

Τι λένε Κουρβανιού και Βάλεσης
Ο επιμελητής της έκδοσης, Αντώνης Βάλεσης, ισχυριζόμενος πως οι αρμόδιοι της έκδοσης δε γνώριζαν τότε πως κάποιες από τις φωτογραφίες διέπονταν υπό πνευματικά δικαιώματα, αφού τις είχαν πάρει από τα χέρια κατοίκων του χωριού, αντικρούει τους ισχυρισμούς του Δήμου, απαντώντας κατ’ εντολή του δικηγόρου του πως από τη στιγμή που δεν υπάρχει απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που να ορίζει πως θα πρέπει να πληρώσουν ταυτόχρονα και οι τρεις πλευρές, ο ίδιος τηρεί μέχρι στιγμής όλες τις νόμιμες αποφάσεις. Αναγνωρίζει επίσης πως τη μικρότερη ευθύνη την έχει η κ. Κουρβανιού.

Η τελευταία, ωστόσο, καλείται σήμερα να σηκώσει όλο το βάρος της υπόθεσης στην πλάτη της, κινδυνεύοντας να χάσει την περιουσία της.

«Δεν ήμουν εγώ τότε στο Δημοτικό Συμβούλιο, ούτε με ρώτησε κανείς αν συμφωνώ να πωλείται σε συμβολική τιμή το βιβλίο», τονίζει ξανά και ξανά. «Τι έκανα και σε τι έφταιξα; Επειδή θέλησα να βοηθήσω; Αν μπορούσα να έδινα όλο το ποσό, θα το έκανα, αλλά οι τράπεζες πλέον δε δίνουν δάνεια. Η Αγιάσος ήταν το χωριό μου, νόμιζα πως θα έκανα ένα καλό στο Δήμο και τους επισκέπτες, και τελικά βρέθηκα ζημιωμένη. Δεν υπάρχει ηθική…»