salavos2@gmail.com

ΜΑΡΤΙΟΣ 1936

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (γεν. 1864) αφήνει την τελευταία του πνοή στις 18 Μαρτίου 1936 στη Γαλλία, όπου είχε καταφύγει μετά τα γεγονότα της 1ης Μαρτίου 1935. Τότε φίλοι του είχαν κινηθεί προκειμένου να καταλάβουν την εξουσία, προσπάθεια η οποία και απέτυχε, αναγκάζοντας τον μεγάλο ηγέτη να φύγει από την Ελλάδα. Και εν τέλει να πεθάνει εκεί.

Τα μίση που είχαν δημιουργηθεί στη χώρα την εποχή αυτήν ήταν τόσα μεγάλα που οι αντίπαλοί του δεν επέτρεψαν ούτε καν το πλοίο με τη σορό του να πιάσει Πειραιά! Έτσι πήγε στη γενέτειρά του Κρήτη όπου και ετάφη στα Χανιά. Μια ολόκληρη εποχή έκλεισε με τον θάνατο τού μεγάλου ηγέτη, ελευθερωτή των νησιών μας αλλά και εμπνευστή της Ελλάδας των «δύο θαλασσών και πέντε ηπείρων».

Ο θάνατος συγκλόνισε ιδιαίτερα το νησί μας, δεδομένου ότι η σχέση με τον εθνάρχη ήταν ιδιαίτερα στενή. Όχι μόνο επειδή επί ηγεσίας του απελευθερώθηκε η Λέσβος, αλλά και οι σχέσεις που είχε αναπτύξει με τους κατοίκους με τις συχνές επισκέψεις του ήταν κάτι συγκλονιστικό. Άλλωστε, κατά τη διάρκεια του διχασμού το 1916-17, το νησί μας είχε σταθεί δίπλα στον ελευθερωτή του. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι στις εκλογές του 1915, αντί για την επίπονη προεκλογική περίοδο, προτίμησε να περάσει έναν ολόκληρο μήνα διακοπών στο νησί μας!

Ξεφυλλίζουμε λοιπόν τον «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗ» της εποχής εκείνης μέσα από το τεράστιο ψηφιοποιημένο αρχείο που διαθέτει η Ελληνική Βουλή. Ο «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ» κυκλοφόρησε το 1928 ως όργανο του Γεωργίου Παπανδρέου και έκτοτε στάθηκε πάντα στον λεγόμενο δημοκρατικό χώρο. Πρώτος διευθυντής του ο Τέρπανδρος Αναστασιάδης, τον διαδέχθηκε ο Νίκος Αναστασιάδης, ακολούθησε ο Γιώργος Σκούφος και σήμερα, ογδόντα εννιά χρόνια μετά, συνεχίζει την πορεία του με τη Νίκα Σκούφου. Τότε τα γραφεία της εφημερίδας ήταν στην Καβέτσου με αριθμό τηλεφώνου 3-41 και κόστιζε 1 δραχμή το φύλλο.

ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ. Με τον τίτλο «Ο Μέγας Έλλην Απέθανεν», ο «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ» αναγγέλλει τον θάνατο του Ελ. Βενιζέλου. Γράφει χαρακτηριστικά: «Ενικήθη; Σωματικώς ναι. Αλλά ψυχικώς εξήλθεν και από την γιγαντομαχίαν αυτήν νικητής».

ΨΗΦΙΣΜΑ ΔΗΜΟΥ. Με το άκουσμα του θανάτου του Ελευθερίου Βενιζέλου, συγκαλείται εκτάκτως το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Μυτιλήνης υπό την προεδρία του δημάρχου Π. Μάνδρα, όπου αποφασίζεται να αναρτηθεί μεσίστιος η σημαία του Δημαρχείου και να εκφραστούν στους οικείους του τα συλλυπητήρια του Δήμου.

ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ. Δημοσιεύεται ρεπορτάζ της εφημερίδας όπου αποτυπώνονται οι εκδηλώσεις βαθύτατης θλίψης των κατοίκων από τον θάνατο του ελευθερωτή της καθώς και τα ψηφίσματα που άρχισαν να εκδίδονται.

ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΟΣ ΔΕΗΣΗ. Μια σειρά από συλλόγους και σωματεία του νησιού αποφασίζουν να οργανώσουν επιμνημόσυνη δέηση προσκαλώντας τους κατοίκους να συμμετάσχουν. Η επιμνημόσυνη δέηση, στην οποία συμμετέχουν δεκάδες σωματεία και σύλλογοι, γίνεται στον Μητροπολιτικό Ναό της Μυτιλήνης, ο οποίος και γεμίζει ασφυκτικά από εκατοντάδες Μυτιληνιούς.

ΑΝΔΡΙΑΝΤΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ. Με πρωτοβουλία της εφημερίδας «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ» και με άρθρο που δημοσιεύει, ξεκινάει συλλογή χρημάτων για την ανέγερση ανδριάντα του μεγάλου Έλληνα πολιτικού. Ο κατάλογος εισφορών αμέσως γέμισε από προσφορές, επώνυμων αλλά και απλών ανθρώπων της Λέσβου. Στη φωτογραφία το άρθρο της εφημερίδας και μια ομάδα εισφορών.

ΟΔΟΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ. Πάλι μέσα από στήλη του «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗ» προτείνεται να δοθεί και πάλι σε κεντρικό δρόμο της Μυτιλήνης το όνομα του αποθανόντος Ελ. Βενιζέλου, το οποίο είχε αλλάξει λόγω του κινήματος του 1935. Η πρόταση βρίσκει αντίθετη την αντιβενιζελική εφημερίδα «ΦΩΣ», όπου όμως και πάλι ο «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ» σχολιάζει με τίτλο «Ευκαιρία ευγενικής Χειρονομίας». Στη φωτογραφία ένα μέρος από το… ντιμπέιτ των δύο τοπικών εφημερίδων.

ΣΤΙΧΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟ. Ένα επίγραμμα αφιερωμένο στον μεγάλο Έλληνα πολιτικό δημοσιεύεται στην πρώτη σελίδα του «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗ», δείχνοντας τη μεγάλη αγάπη των κατοίκων του νησιού μας προς το πρόσωπό του.

ΑΠΕΡΓΙΑ ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΩΝ. Η ζωή όμως συνεχίζεται και την εποχή αυτή εξαγγέλλονται απεργιακές κινητοποιήσεις των υποδηματοποιών του νησιού μας λόγω εισαγωγών υποδημάτων από την… Αθήνα! Στη συγκέντρωση μιλάει ο πρόεδρος των υποδηματοποιών Τζιώτης, ο πρόεδρος των δερματεμπόρων Σακελαρόπουλος, από τους βυρσοδέψες ο Δούκας, ο Ματθαίου εκπροσωπώντας του υποδηματοποιούς Πλωμαρίου, ο Καρακώστας εκ μέρους των αρτοποιών κ.λπ.

ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ ΖΩΩΝ! Σημεία της εποχής. Οι αγρονόμοι συλλαμβάνουν αδέσποτα ζώα ζητώντας τους κατόχους τους. Σε περίπτωση που αυτοί δεν βρίσκονται, τα ζώα βγαίνουν σε πλειστηριασμό!

ΦΟΡΟΙ. Οι εισαγωγικοί φόροι της εποχής από τα τότε λιμάνια. Προσέξτε τη διαφορά φόρου ανά λιμάνι, στα μάλλινα υφάσματα… τσούζουν οι φόροι πιο πολύ!