Είναι γνωστό ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ηφαιστείων απαντά σε περιοχές ορίων των μεγάλων λιθοσφαιρικών πλακών, που συγκροτούν τη γήινη λιθόφαιρα. Στον ευρύτερο Ελληνικό χώρο παρατηρείται η σύγκλιση των δύο λιθοσφαιρικών πλακών , της Αφρικανικής η οποία κινείται και υποβυθίζεται κάτω από την Ευρωπαική. Η υποβυθιζόμενη Αφρικανική λιθοσφαιρική πλάκα εισέρχεται σε χώρους υψηλών θερμοκρασιών , γεγονός το οποίο προκαλεί τη τήξη της. Το τήγμα αυτό, λυωμένο υλικό, ανέρχεται στην επιφάνεια δια μέσω ρηγμάτων διαπερνώντας την Ευρωπαική πλάκα η οποία υπέρκειται σχηματίζοντας το λεγόμενο ηφαιστειακό τόξο του ΑΙΓΑΊΟΥ(Μήλος, Σαντορίνη κλπ.,) Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και τα ηφαίστεια που δημιούργησαν τα ηφαιστειακά πετρώματα της Λέσβου ηλικίας 20 εκατομμυρίων ετών. Γενικώς , Λέσβος κυριαρχείται από ηφαιστειακά πετρώματα του Μειοκαίνου μεγάλου πάχους πάνω από ένα υπόστρωμα μεταμορφωμένων πετρωμάτων του Παλαιοζωικού. Εκτός από τα ηφαιστειακά πετρώματα στην περιοχή Πολιχνίτου απαντούν λιμναία και ηπειρωτικά ιζήματα.  

Λόγω της αυξημένης γεωθερμικής βαθμίδας της Λέσβου έχουν διεξαχθεί διάφορες γεωθερμικές έρευνες από το 1960. Το μοναδικό αυτό γεωλογικό περιβάλλον συνέβαλε στον σχηματισμό 6 κύριων θερμοπηγών (ΑΡΓΕΝΝΟΥ, ΕΦΤΑΛΟΥΣ, ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΥ, ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ, ΘΕΡΜΩΝ ΓΕΡΑΣ, ΛΟΥΤΡΩΝ ΘΕΡΜΗΣ) ως αποτέλεσμα της μεταηφαιστειακής δραστηριότητας. 

Οι θερμοπηγές Πολιχνίτου εμφανίζονται νοτιοανατολικά της κωμόπολης Πολιχνίτου μέσα σε ηφαιστειακά πετρώματα (δακίτες) τα οποία λόγω της δράσης των θερμών νερών εξαλλοιώνονται και παρουσιάζουν κόκκινο και κιτρινωπό χρώμα που οφείλεται στην απόθεση οξειδίων του σιδήρου , όπως αιματίτης και λειμωνίτης. Όλες οι θερμοπηγές είναι χλωριονατριούχες και η θερμοκρασία τους κυμαίνεται μεταξύ 62 και 86 βαθμούς κελσίου. Σε σύγκριση με το νερό της θάλασσας το χλωριούχο νάτριο των θερμοπηγών είναι τρεις φορές λιγότερο. Πιστεύεται όμως ότι υπάρχει κάποια ανάμειξη του νερού των θερμοπηγών με το θαλάσσιο νερό σε ποσοστό 30% περίπου. Όλες οι θερμοπηγές της Λέσβου προέρχονται από μετεωρικά νερά (νερά της βροχής) που έχουν κατεισδύσει σε μεγάλο βάθος. Τα νερά αυτά θερμαίνονται επαγωγικά λόγω της γεωθερμικής βαθμίδας ή και των τηγμάτων που λειτουργούν ως θερμαντικές μηχανές , στη συνέχεια ανεβαίνουν με τη βοήθεια της ατμιδικής ενέργειας στην επιφάνεια της γης. Στην ευρύτερη περιοχή των θερμοπηγών(Ξηρόκαμπος) έχει εντοπισθεί γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διαταραχθεί η θερμοκρασία και η παροχή των πηγών λόγω διερεύνησης αυτού με γεωτρήσεις. Οι θερμοπηγές Πολιχνίτου λειτούργησαν κατά περιόδους λόγω των ιαματικών ιδιοτήτων τους. Ο Γάλλος γεωλόγος De Launay, το 1887 και 1894 επισκέφθηκε τις θερμοπηγές Πολιχνίτου και γράφει΄’ Στο γκρίζο φως του δειλινού βλέπουμε μεγάλες άσπρες στήλες από καπνό , που σημαδεύουν τις θέσεις των θερμών πηγών που είναι πολλές και πολύ θερμές. Στην Ευρώπη θα είχαν αξιοποιηθεί πλήρως αλλά στην Ελλάδα υπάρχουν οι παλιές εγκαταστάσεις με μερικές βελτιώσεις.. Μετά 136 χρόνια από τότε και κατόπιν προκήρυξης διαγωνισμού του Δήμου Δυτικής Λέσβου , ανακοινώθηκε ότι οι θερμοπηγές παραχωρήθηκαν σε Ιδιωτική Εταιρία του Εσωτερικού για έστω μερική αναπτυξιακή επένδυση. Αναμένω να παρακολουθήσουμε την ακριβή πορεία εκτέλεσης της επένδυσης με βάση τη σχετική σύμβαση.  

Προκειμένου να αξιολογηθεί η ποιότητα των θερμών νερών σε συνδυασμό με τις θεραπευτικές ιδιότητες πραγματοποιήθηκε δειγματοληψία αυτών από τις θερμοπηγές ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΥ ΚΑΙ ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ. Τα δείγματα εστάλησαν για χημικές αναλύσεις ιχνοστοιχείων στα αναλυτικά εργαστήρια ACME του Καναδά και αναλύθηκαν με σύγχρονες αναλυτικές μεθόδους για 29 χημικές παραμέτρους (είναι διαθέσιμη η δημοσίευση A.KELEPERTZI KAI E.TZIRITI με τίτλο ...Τrace and ultra-trace hydrogeochemistry of Lesvos thermal springs). Πρόκειται για όξινα γεωθερμικά ρευστά με pH 6.2 και θερμοκρασία 70 C για τις θερμοπηγές ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ και 6.4 για τις θερμοπηγές ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΥ. Ο κύριος παράγοντας ο οποίος ελέγχει την υδρογεωχημεία φαίνεται να είναι το γεωλογικό υπόβαθρο το οποίο περιλαμβάνει ηφαιστειακά πετρώματα αποτελούμενα από αργιλοπυριτικά ορυκτά. Από τις υπόλοιπες 27 παραμέτρους, 12 δεν ανιχνεύθηκαν , 12 ανιχνεύθηκαν σε πολύ χαμηλές περιεκτικότητες μικρογραμμαρίων ανά λίτρο και 3 από τις σπάνιες γαίες (νεοδύμιο, λανθάνιο και σέριο) παρουσιάζουν αυξημένες συγκεντρώσεις νανογραμμαρίων ανά λίτρο λόγω των όξινων τοπικών χημικών ιδιοτήτων. Παρόμοια χημικά χαρακτηριστικά παρουσιάζουν και οι θερμοπηγές ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ. Επίσης οι πολύ χαμηλές περιεκτικότητες χαλκού, μολύβδου,μαγγανίου και αρσενικού είναι ενδεικτικές της έλλειψης θειούχων μεταλλευμάτων στην ευρύτερη περιοχή. Με βάση τα κύρια στοιχεία νάτριο , ασβέστιο, μαγνήσιο, χλώριο, θειικά, δισανθρακικά και τα ιχνοστοιχεία -νανοστοιχεία τα ιαματικά λουτρά ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΥ θεωρούνται κατάλληλα για θεραπευτικούς σκοπούς. Ήδη υπάρχει και η πιστοποίηση των πηγών. Έτσι με την ενεργοποίηση της επένδυσης οι θερμοπηγές θα συμμετέχουν στο παιχνίδι του θερμαλισμού υγείας όπου νέα αγορά ασφαλισμένων θα μπορούν για θεραπευτικούς ή και προληπτικούς λόγους υγείας να επισκέπτονται τις ιαματικές πηγές ενισχύοντας το ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΌ ΠΡΟΙΌΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ. Είναι άξιο να αναφερθεί ότι στην προώθηση του θέματος αξιοποίησης των θερμοπηγών συνέβαλε ο Αντιδήμαρχος Πολιχνίτου κ. Γ. Αλάνης.