Στις αλλαγές που φέρνει η νέα εποχή του «Καλλικράτη» εντάσσονται κι αυτές που αφορούν στα συλλογικά όργανα των δήμων, τα οποία εκ πρώτης όψεως - όπως φαίνεται στο σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος για τη λειτουργία του νέου θεσμού που δόθηκε στη δημοσιότητα - είναι μόνο για λίγους. Ήτοι, για τις μεγάλες πλειοψηφίες και τους οργανωμένους συνδυασμούς, αφού απ’ το συλλογικό όργανο για το Βόρειο Αιγαίο αποκλείονται κατ’ αρχάς οι δημοτικοί σύμβουλοι των μικρών νησιών, όπως και οι μικροί σε δύναμη συνδυασμοί των μεγάλων νησιών. Ουσιαστικά, στη διάδοχη κατάσταση των τοπικών ενώσεων δήμων και κοινοτήτων θεσμικά διατηρείται η ίδια «συγκεντρωτική» αντίληψη του «Καλλικράτη», ότι δικαίωμα στην εκπροσώπηση έχουν μόνο οι «ισχυροί» της αυτοδιοίκησης.

Μέσα στον Απρίλιο αναμένεται να οριστικοποιηθεί, μετά τη διαβούλευση που έχει ξεκινήσει μεταξύ Υπουργείου Εσωτερικών και ΚΕΔΚΕ, το πλαίσιο για τα συλλογικά όργανα των δήμων. Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος που απεστάλη προς διαβούλευση, με τον «Καλλικράτη» διευρύνεται από τοπικός σε περιφερειακός ο χαρακτήρας των συλλογικών οργάνων των δήμων. Ειδικότερα σε ό,τι μας αφορά άμεσα, η Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΤΕΔΚ) Νομού Λέσβου, αλλάζει σε Περιφερειακή Ένωση Δήμων (ΠΕΔ) Βορείου Αιγαίου. Σε αυτήν θα εκπροσωπούνται οι εννέα δήμοι των τριών νομών, δηλαδή οι Δήμοι Λέσβου, Λήμνου, Αγίου Ευστρατίου, Χίου, Ψαρρών, Οινουσσών, Σάμου, Ικαρίας και Φούρνων.

39 στους 75
Βάσει μιας πρώτης επεξεργασίας που έχει γίνει επί του σχεδίου από στελέχη της αυτοδιοίκησης, και την οποία δημοσιεύουμε με κάθε επιφύλαξη λόγω και των πολλών «ασαφειών» που υπάρχουν στο σχέδιο, εικάζεται πως το κυρίαρχο όργανο για τους δήμους του Βορείου Αιγαίου θα είναι η γενική συνέλευση της ΠΕΔ, η οποία θα αποτελείται από 75 μέλη, δηλαδή τους εννέα δημάρχους και 66 δημοτικούς συμβούλους, που ανά νησί, σύμφωνα με έναν πρώτο υπολογισμό, θα προέρχονται: 30 απ’ τη Λέσβο, έξι απ’ τη Λήμνο, 17 απ’ τη Χίο, 11 απ’ τη Σάμο και δύο απ’ την Ικαρία. Με αυτά τα δεδομένα, ο Νομός Λέσβου θα έχει τρεις δημάρχους και 36 δημοτικούς συμβούλους, δηλαδή 39 στα 75 μέλη, οπότε και θα έχει την πλειοψηφία στη λήψη των αποφάσεων.
Η γενική συνέλευση θα εκλέξει το διοικητικό συμβούλιο της ΠΕΔ Βορείου Αιγαίου, το οποίο θα είναι 15μελές και στο οποίο προβλέπεται να συμμετέχουν και οι εννιά δήμαρχοι, καθώς και έξι δημοτικοί σύμβουλοι. Με εσωτερική εκλογική διαδικασία, το διοικητικό συμβούλιο θα εκλέξει την πενταμελή εκτελεστική επιτροπή, που θα αποτελείται απ’ τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο, το γραμματέα και δύο μέλη του διοικητικού συμβουλίου και θα βρίσκεται στην έδρα της ΠΕΔ, δηλαδή στη Μυτιλήνη.
Ειδικά για τις περιφερειακές ενώσεις των δήμων του Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, εκτός των πενταμελών εκτελεστικών επιτροπών συνιστώνται στους άλλους νομούς (πλην της έδρας της Περιφέρειας) επταμελείς τοπικές επιτροπές, οι οποίες εκλέγονται σε ξεχωριστό ενιαίο ψηφοδέλτιο και σε ξεχωριστή κάλπη από τα αντίστοιχα μέλη της γενικής συνέλευσης της ΠΕΔ του νομού.
 

Διαδικασίες και εκπροσώπηση
Πότε και ποιοι…

Αν εγκριθεί ως έχει το σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος, τότε απ’ το 2014 κι ύστερα, μέχρι τη 16η Σεπτεμβρίου του πρώτου χρόνου της δημοτικής περιόδου, τα δημοτικά συμβούλια κάθε δήμου μετά την εκλογή του προεδρείου, της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής θα πρέπει να εκλέγουν και τους εκπροσώπους τους στη γενική συνέλευση της ΠΕΔ με μυστική ψηφοφορία.

Η εκλογή των εκπροσώπων των δημοτικών συμβουλίων θα γίνεται κατά συνδυασμούς, ενώ αποκλείονται υποψηφιότητες εκτός συνδυασμών. Δικαίωμα καταρτίσεως συνδυασμών έχουν όλοι οι συνδυασμοί οι οποίοι έλαβαν μέρος στις δημοτικές εκλογές και εκπροσωπούνται στο δημοτικό συμβούλιο τουλάχιστον με μία έδρα. Βέβαια, στην προκειμένη περίπτωση, παραμένει αδιευκρίνιστο αν με μία ψήφο ένας συνδυασμός (π.χ. η «Αλλαγή Πορείας» που έχει εκλέξει τον επικεφαλής της, Γιώργο Πάλλη, στο Δήμο Λέσβου) θα μπορεί να τον εκλέγει ως μέλος της γενικής συνέλευσης ή όχι.
Η γενική συνέλευση θα συνέρχεται με πρόσκληση και υπό την προεδρία του δημάρχου της έδρας της περιφέρειας, δηλαδή του δημάρχου Λέσβου στην περίπτωσή μας, το αργότερο μέχρι την 31η Οκτωβρίου του πρώτου χρόνου της δημοτικής περιόδου.
Όλες αυτές οι ημερομηνίες για τη διανυόμενη περίοδο θα οριστικοποιηθούν με την έγκριση του Προεδρικού Διατάγματος και αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές Μαΐου.
Ήδη, όμως, με τη δημοσιοποίηση του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος διατυπώνεται σοβαρή κριτική και μάλιστα χθες ο γραμματέας Αυτοδιοίκησης της Ν.Δ., Λεωνίδας Κουρής, σχολίασε πως με το εν λόγω σχέδιο «επιβεβαιώνεται η προσπάθεια της κυβέρνησης να δημιουργήσει προϋποθέσεις αυστηρά κομματικού ελέγχου και χειραγώγησης των αυτοδιοικητικών οργάνων, αφού ο ασφυκτικός περιορισμός της εκπροσώπησης των περισσοτέρων δήμων, σε συνδυασμό με πρωτοφανείς διατάξεις που οδηγούν σε ουσιαστικό αποκλεισμό δημοτικών παρατάξεων, εδραιώνει ένα καλπονοθευτικό σύστημα, που δικαιώνει πιθανόν τις “χαρτοκοπτικές” ικανότητες των συντακτών του σχεδίου, αλλά υπονομεύει τους θεσμούς της αυτοδιοίκησης».