«Γροθιά στο στομάχι» αποτελούν τα όσα αποκαλύπτει στο «Ε» σε μια συνέντευξή της μια πολύ γνωστή στην κοινωνία της Μυτιλήνης γυναίκα, η οποία ζει τον εφιάλτη των ναρκωτικών μέσα στο σπίτι της, προσπαθώντας να στηρίξει τον εξαρτημένο γιο της. Η ίδια στέλνει μήνυμα προς όλους να κινητοποιηθούν για ένα πρόβλημα που χτυπάει αδιακρίτως την κάθε πόρτα, ενώ τονίζει ακόμη την ανάγκη να στηριχθεί η προσπάθεια του ΚΕΘΕΑ που αποτελεί σήμερα τη μοναδική δομή που παρέχει ουσιαστική βοήθεια στους χρήστες και τις οικογένειές τους.


Πώς θα περιέγραφες την εμπειρία μιας μητέρας μόλις ανακαλύπτει ότι το παιδί της είναι στις ουσίες; Ποια είναι τα συναισθήματα εκείνη τη στιγμή;
«Το πρώτο συναίσθημα είναι έκπληξη με όλα τα αρνητικά που περιέχει. Είναι μια δυσάρεστη έκπληξη. Δεν το περιμένεις. Δεν μπορείς να το φανταστείς ότι έχει αγγίξει την οικογένειά σου αυτό το θέμα.»

Και η πρώτη αντίδραση;
«Η πρώτη αντίδραση είναι να μη θες να το πιστέψεις. Τώρα η αντίδραση απέναντι στο παιδί ποικίλει ανάλογα με το γονιό. Δηλαδή υπάρχουν γονείς οι οποίοι εθελοτυφλούν, οι οποίοι φοβούνται να δουν την αλήθεια και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μη βοηθούν και το παιδί· υπάρχει το κοινωνικό στίγμα, το τι θα πει ο κόσμος, με λίγα λόγια υπάρχει ένας φόβος, που δεν ξέρει ο γονιός να τον διαχειριστεί. Δυστυχώς το πρόβλημα χτυπάει όλες τις κοινωνικές τάξεις. Υπάρχουν γονείς που δεν έχουν καθόλου μόρφωση, υπάρχουν και γονείς που έχουν μια σχετική πληροφόρηση και υπάρχουν και γονείς όπως εμείς, που ήμασταν πολύ γνώστες του θέματος και γι’ αυτό νιώσαμε έκπληξη γιατί τα παιδιά τα είχαμε πληροφορήσει.»

Απέναντι στο παιδί πώς αντιδράς;
«Στο παιδί αντιδράς με όρια.»

Του λες ότι το γνωρίζεις;
«Βεβαίως. Υπάρχουν άλλωστε περιπτώσεις που δεν μπορεί πια να το κρύψει, δηλαδή έχουμε παραβατικές συμπεριφορές, κλοπές, έχουμε συλλήψεις για κατοχή, οπότε πια το παιδί δεν μπορεί να κρυφτεί.»

Κάτι τέτοιο έγινε και στην περίπτωση του παιδιού σας;
«Ναι. Κάτι τέτοιο. Τον έπιασαν να πηγαίνει να ποτίζει ένα δεντράκι κάνναβης το οποίο ευτυχώς ήταν αυτοφυές· το ήξερε η Αστυνομία, αλλά περίμεναν κάποιον να πάει να το ποτίσει. Τον έπιασαν, πήγαν σπίτι, έψαξαν το δωμάτιό του και βρήκαν ουσίες. Οπότε πια δεν μπορούσε ν’ αρνηθεί. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις παιδιών που το αρνούνται.»

«Γλυκός εχθρός»
Και ο γονιός, όμως, μπορεί να αρνείται το πρόβλημα όταν βλέπει τα σημάδια αλλά προτιμά να φέρεται σα να μην υπάρχουν…
«Ναι, σ’ αυτή την περίπτωση είναι δυσάρεστο γιατί το παιδί δεν μπορεί να βοηθηθεί. Έχω μάθει πολλά πράγματα μέσα από τις ομάδες του ΚΕΘΕΑ όπου πηγαίνω σα γονιός μαζί με άλλους γονείς. Τα ναρκωτικά είναι ένας “γλυκός εχθρός”. Έτσι θεωρούνται. Δημιουργούν ευχάριστη κατάσταση στον άνθρωπο και κάποιος μέσα σε αυτό το αίσθημα της ευτυχίας και της φαινομενικής ομορφιάς δεν πάει να κάνει προσπάθειες να το σταματήσει αυτό. Δεν έχει αντιληφθεί στην αρχή σε τι κατάσταση βρίσκεται. Οπότε ο ρόλος του γονιού είναι πολύ ουσιαστικός, να κινητοποιήσει το παιδί, να το σπρώξει προς τη βοήθεια, να χτυπήσει μια πόρτα και να ζητήσει βοήθεια, γιατί δυστυχώς κανένας μόνος του δεν μπόρεσε να τα κόψει. Είναι μια φενάκη δηλαδή αυτό. Μπορώ να σου πω με μαθηματική ακρίβεια στη Μυτιλήνη, εδώ και ένα χρόνο που είμαι στο ΚΕΘΕΑ, ότι τα παιδιά που προχώρησαν, που ζήτησαν βοήθεια, που μπήκαν στη φάση της προετοιμασίας και που έφυγαν από εδώ για να πάνε σε μια θεραπευτική κοινότητα, είναι όλα με τη στήριξη των γονιών τους.»

Η Πολιτεία τι ρόλο παίζει σε αυτό; Μπορούν οι φορείς να βοηθήσουν ένα παιδί που ενδεχομένως δεν έχει τη στήριξη των γονιών του;
«Ο κοινωνικός φορέας σε αυτή την ιστορία δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει βοήθεια. Τώρα δε με την οικονομική κρίση, κάνουν περικοπές και στο ΚΕΘΕΑ, γιατί όπως ξέρεις είναι δωρεάν αυτά τα προγράμματα. Θαυμάζω τα παιδιά που είναι δημόσιοι υπάλληλοι και όμως προσφέρουν τόση δουλειά. Είναι συγκλονιστικό το πόσο βοηθάνε, με πρώτη-πρώτη βέβαια την επιστημονική υπεύθυνο του Κέντρου, την κ. Αγγελική Σάνδηλου, για την οποία πρέπει να πω ότι είμαστε πολύ τυχεροί που την έχουμε στο νησί.»

Ποιες είναι οι διαστάσεις του προβλήματος με βάση την εικόνα που έχετε εσείς;
«Πιστεύω ότι ένα μεγάλο ποσοστό της νεανικής ικμάδας της Ελλάδας είναι σήμερα σε καταστολή. Ένα πολύ μεγάλο. Τόσο μεγάλο που σε ξαφνιάζει και σε σοκάρει. Δηλαδή “βράζει” το πρόβλημα στην Ελλάδα. “Βράζει” στη Μυτιλήνη. Η περιοχή της Γέρας έχει μεγάλο πρόβλημα.»

Ηλικίες;
«Θα σου πω αυτό που ξέρω. Ότι δυστυχώς στην Ελλάδα ο δείκτης χρηστών ηρωίνης έχει πέσει στα 12 χρόνια. Εκεί που ήταν παλιά 16 - 17, πέφτει ο δείκτης.»

Πόσων χρονών ξεκίνησε τα ναρκωτικά ο γιος σας;
«Ο γιος μου ξεκίνησε 16 - 17. Είναι 25 ετών σήμερα. Έμαθα ότι έκανε χρήση χασίς σε ηλικία 20 ετών. Όταν τον συνέλαβαν, έμαθα ότι έκανε και χρήση ηρωίνης. Κάνει χρήση ηρωίνης τα τελευταία τρία χρόνια. Μέχρι να φθάσει στην ηρωίνη, χρησιμοποιούσε τα πάντα. Κάνουν ό,τι μπορείς να φανταστείς. Εισπνέουν βενζίνη, εισπνέουν κόλλες, παίρνουν πάρα πολλά χάπια τα οποία γιατροί εδώ ασύστολα τα γράφουν. Είναι κάποιοι γιατροί που ενώ ξέρουν ότι το παιδί είναι εξαρτημένο, γράφουν πολύ βαριά ψυχοφάρμακα. Πολλές φορές είχα πιάσει το γιο μου σε άθλια κατάσταση και έβρισκα επάνω του χάπια. Όταν ξεκινήσουν, δεν μπορούν να καταλάβουν στην αρχή πού έχουν πέσει. Δεν έχει αρχίσει το στερητικό σύνδρομο. Είναι στη φάση της απόλαυσης. Όταν ξεκινήσουν, λοιπόν, τα στερητικά, τα οποία είναι φρικτά και επειδή δεν το ξέρουν οι γονείς οι περισσότεροι - γιατί μπορεί να βρίσκονται μακριά σα φοιτητές - προσπαθούν μόνοι τους να το θεραπεύσουν και παίρνουν χάπια με το τσουβάλι. Μιλάμε τεράστιες ποσότητες χαπιών. Υποτίθεται για να μην έχουν τους σωματικούς πόνους. Εθίζονται λοιπόν στα χάπια. Γενικά νομίζω από την εμπειρία μου ότι όλοι οι εξαρτημένοι από ουσίες, ένα μεγάλο διάστημα της ζωής τους, παίρνουν χάπια.»

Ποια είναι τα πρώτα «σημάδια» που πρέπει να κάνουν τους γονείς να υποψιάζονται;
«Το καταλαβαίνεις γιατί γίνεται αντιδραστικός, δε θέλει να πάει στο σχολείο, είναι φυγόπονος, είναι τεμπέλης, δεν έχει στόχους, δεν έχει ενδιαφέροντα. Δε σκέφτεται να σπουδάσει ή να έχει οποιοδήποτε κίνητρο. Όσον αφορά τώρα στην εμφάνισή του, δε φαίνεται, τουλάχιστον το δικό μου παιδί, ότι είναι εξαρτημένο. Συνήθως όμως τα περισσότερα παιδιά, ειδικά αυτά που είναι στην ηρωίνη, φαίνονται. Είναι εγκαταλελειμμένα, είναι χαλασμένα τα δόντια τους, είναι πάρα πολύ αδύνατα, η ματιά τους είναι θολή και απλανής. Το καταλαβαίνεις όταν τους βλέπεις.»

Από τη στιγμή που το μάθατε δηλαδή, εκείνος μπήκε πιο βαθιά. Δεν μπορέσατε να το σταματήσετε;
«Όχι, δυστυχώς. Όταν το μαθαίνεις, αρχίζεις να παίρνεις μέτρα. Και το πρώτο μέτρο είναι να μην του δίνεις χρήματα. Γιατί χρήματα ίσον χρήση. Όταν δεν του δώσεις, όμως, θα κάνει παραβατικές συμπεριφορές. Θα κλέψει το ίδιο του το σπίτι, θα κλέψει σπίτια άλλων. Εμένα πήγαινε σε διάφορους γνωστούς, χρησιμοποιούσε το όνομά μου και έλεγε “μου είπε η μαμά μου δώστε μου 100 ευρώ”. Άλλοι το αντιλαμβανόντουσαν και άλλοι όχι. Και απ’ ό,τι διαβάζω στις εφημερίδες, είναι μια “μέθοδος” που χρησιμοποιείται από τους χρήστες.»

Ζώντας με ένα χρήστη
Η συμβίωση μαζί του πώς είναι;
«Δραματική. Δηλαδή έχεις ένα άτομο που είναι εκτός εαυτού. Δεν είναι αυτός, δεν είναι το παιδί σου, είναι ο χρήστης που σημαίνει ότι δεν έχει αισθήματα, δεν έχει σύνδεση με τα συναισθήματά του. Να πει ότι “ταλαιπωρώ τη μητέρα μου ή τον πατέρα μου”, αυτά δεν υπάρχουν. Η μοναδική τους σκέψη είναι πώς θα εξασφαλίσουν την ουσία. Είναι κάτι υπεράνω αυτών. Είναι πάνω από την ίδια τους την ύπαρξη. Δε σκέφτονται τίποτα άλλο από το πώς θα το βρουν αυτό.»

Σε τι κατάσταση είναι τώρα το παιδί σας;
«Ο γιος μου προσπαθεί να τελειώσει τη θεραπευτική κοινότητα του ΚΕΘΕΑ. Δηλαδή είχε πάει, είχε μπει και έφυγε. Δεν άντεξε. Έχει πάει τρεις φορές και έχει φύγει τρεις φορές. Σύνολο έχει μείνει γύρω στους τρεις μήνες. Στην αρχή ήμουν πάρα πολύ στεναχωρημένη όταν συνέβαινε αυτό, όμως μέσα από την ομάδα μου στο ΚΕΘΕΑ έμαθα ότι ακόμη και αυτές οι “διακοπές” είναι μέσα στη διαδικασία, γιατί μαθαίνουμε να οριοθετούμαστε. Μαθαίνω εγώ πώς να του συμπεριφερθώ ακόμη πιο αυστηρά πάνω σε αυτό, μαθαίνει αυτός ότι τα περιθώρια στενεύουν.»

Στο να μπει στη θεραπευτική κοινότητα τι έπαιξε ρόλο πιο πολύ; Η πίεση των γονιών ή ήταν δική του απόφαση;
«Η πίεση των γονιών. Στη δική μου την περίπτωση είναι, θα έλεγα, στην αρχή. Δεν έχει φθάσει στον πάτο. Δεν έχει φθάσει να ζήσει έξω από το σπίτι, να κλέβει, ξέρεις, να είναι μόνος του στο έλεος του Θεού, ούτως ώστε να αισθανθεί και να πει “πού πάω;”. Ξέρεις, έχουνε συναίσθηση του τι τους συμβαίνει, απλώς δεν έχουνε τη δύναμη να πάρουνε την κατάσταση στα χέρια τους. Εμένα, λοιπόν, η δική μου περίπτωση δεν έχει φθάσει εκεί. Είναι πολύ πιο δύσκολο από μόνος του να ολοκληρώσει το πρόγραμμα. Λέει “εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους, δεν έχω μεγάλο πρόβλημα”. Δε θέλει να δεχθεί ότι είναι εξαρτημένος χρήστης.»



Αυτή την τρίτη φορά έμεινε λίγο παραπάνω;
«Την τρίτη φορά έμεινε λιγότερο από τις άλλες. Τώρα έχει γυρίσει, είναι σπίτι. Τώρα παλεύουμε για να ξαναμπεί. Ξέρω πάρα πολλά παιδιά που έχουν διακόψει πολλές φορές, αλλά συνεχίζουν.»

Συνεχίζουν όμως και τα ναρκωτικά…
«Όχι. Είναι υπό αυστηρότατο έλεγχο, οπότε δεν παίρνει τίποτα. Βέβαια υπάρχουν παιδιά που έχουν υποτροπή. Ο δικός μου όχι.»

Και τα κυκλώματα
Τα κυκλώματα τι ρόλο παίζουν σε αυτό; Δηλαδή, πώς ενεργούν όταν βλέπουν ότι κάποιος πάει να ξεφύγει;
«Παίζουν πάρα πολύ αρνητικό ρόλο γιατί χάνουν έναν πελάτη. Τον εκβιάζουν, τον απειλούν. Ξέρεις, από ό,τι έχω δει, όταν είσαι μέσα εκεί υπάρχει ένα κλίμα τού να μπουν και άλλοι. Έχουν ένα αίσθημα συνενοχής. Ο ένας παρασύρει τον άλλο. Βέβαια, θα μου πεις, έφταιγε αυτός που τον παρέσυρε ή το παιδί μου; Το παιδί μου έφταιγε, αλλά ξέρω ότι του ασκήθηκε πίεση στο τέλος. “Έλα, πάρε, τίποτα δεν είναι.” Τον στριφογύριζαν δηλαδή πάρα πολύ.»



Πώς ένα παιδί μιας γνωστής οικογένειας, με μορφωμένους γονείς, μπορεί να οδηγηθεί σε αυτό; Τι παίζει ρόλο; Υπάρχουν φορές που σκέφτεστε μήπως και οι γονείς κάνουν κάποιο λάθος που μπορεί να οδηγήσει εκεί;
«Πολλές φορές. Έχουμε και ενοχές, και παλεύουμε με αυτές, και δουλεύουμε με αυτές. Είναι πολύ δύσκολο πράγμα να είσαι γονιός. Δε σε μαθαίνει κανένας. Ο κάθε γονιός ισχυρίζεται ότι κάνει το καλύτερο για το παιδί του, όμως κάνουμε λάθη. Η δική μου η άποψη, μετά και από δική μου ψυχοθεραπεία, είναι ότι οι άνθρωποι που έχουν εθιστική προσωπικότητα έχουν μια ειδική ταυτόσημη προσωπικότητα. Δηλαδή είναι άνθρωποι ιδιαίτερης ευαισθησίας, είναι εξαιρετικά άτομα όλοι τους, είναι αυτό που λέμε ψυχούλες, είναι πάρα πολλοί συναισθηματικοί, τρυφεροί, ίσον αδύναμοι δηλαδή. Άτομα τα οποία δεν μπορούν ν’ αντέξουν την πραγματικότητα, τη σκληρότητα της ζωής και δημιουργούν φανταστικές και ψεύτικες καταστάσεις για να “φύγουν”, να μην πονούν. Ο πόνος μπορεί να είναι πραγματικός, δηλαδή να έχει υπάρξει κακοποίηση, σκληροί γονείς, ξύλο, υπάρχουν και αυτά. Υπάρχουν όμως και καταστάσεις που δεν έχουν καμμιά σχέση, αλλά μπορεί να τις μεγαλοποιεί το ίδιο το παιδί και μπορεί - και κάτι που είναι πολύ συνηθισμένο στους χρήστες - να θεωρεί ότι μονίμως φταίνε οι άλλοι. Είναι αυτό το στάδιο που συναντάς σε πολλούς ανώριμους ανθρώπους, ανεξαρτήτως ηλικίας, που δεν έχουν καν αντιληφθεί ότι η ζωή είναι στα χέρια τους. Παίρνουν διάφορες καταστάσεις τις οποίες έχουν αρπάξει, τις έχουν δραματοποιήσει, για να έχουν ένα υπόβαθρο να σταθούν.»

«Ηρωίνη όσο ένας καφές…»
Πώς το βρίσκουν στην αρχή; Όταν ξεκινούν δηλαδή, πώς δικτυώνονται με τα κυκλώματα;
«Στην αρχή τούς το δίνουν τσάμπα. Και μετά αρχίζουν τα δύσκολα. Μαθαίνω ότι πηγαίνουν και έξω από τα σχολεία μερικοί και τα μοιράζουν. Τους λένε “πάρε να δεις τι ωραίο που είναι”.»

Δίνουν με αυτό τον τρόπο σκληρά ναρκωτικά ή χασίς;
«Σκληρά. Θα σου πω και κάτι άλλο που έχω δει από την πείρα μου. Πολλές φορές στην πιάτσα υπάρχει έλλειψη χασίς και “σπρώχνουν” την ηρωίνη. Η οποία ηρωίνη είναι πια πάμφθηνη. Δηλαδή στην Αθήνα, στην Ομόνοια, βρίσκεις δόσεις με τρία ευρώ, όπως ένας καφές. Η δόση έχει τρία ευρώ. Και γι’ αυτό πάρα πολλά παιδιά από εδώ, όταν φθάσουν πλέον στο σημείο που δεν έχουν λεφτά και κλέβουν, γίνονται βαποράκια. Κάνουν ψιλοεμπόριο. Όταν φθάσει η ώρα που κάποιος δεν έχει χρήματα και πάει στον dealer να του ζητήσει, του λέει “ωραία, πάρε αυτά τα γραμμάρια, διάθεσέ τα στην αγορά και κράτα εσύ δύο”. Πάρα πολλά παιδιά πηγαίνουν στην Αθήνα που είναι πάρα πολύ φθηνή. Εδώ νομίζω ότι είναι γύρω στα 10 ευρώ η δόση ή το γραμμάριο, δεν ξέρω πώς το μετράνε.»

Εδώ στο νησί υπάρχουν μεγάλοι έμποροι ή έρχονται κατά διαστήματα κάποιοι εκτός νησιού για να «πουλήσουν» και φεύγουν;
«Αυτό δεν το ξέρω, εκείνο όμως που μου κάνει εντύπωση πολλές φορές ως μητέρα ατόμου που υποφέρει είναι πώς γίνεται να πιάνουν το γιο μου, να πιάνουν το παιδί του άλλου, που ξέρουν ότι είναι χρήστες και υποφέρουν, δηλαδή ο κόσμος το έχει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι. Πώς γίνεται, λοιπόν, οι “ειδικοί” να πιάνουν αυτά τα παιδάκια και να μην πιάνουν τους άλλους; Που διακινούν, που φέρνουν μεγάλες ποσότητες; Τι γίνεται εκεί πέρα;»

Να πάμε, όμως, τώρα στο ΚΕΘΕΑ. Η προ ΚΕΘΕΑ κατάσταση θα πρέπει να ήταν πολύ δύσκολη για σας τους γονείς, αφού δεν υπήρχε και καμμιά άλλη δομή στο νησί.
«Πάρα πολύ δύσκολη. Ξέρω φίλους γονείς Μυτιληνιούς - γιατί έχουμε συνδεθεί πια και πονάει ο ένας τον άλλον - που έχουνε δώσει μάχες. Τα παιδιά τους είναι πάρα πολλά χρόνια στη χρήση. Ξέρω άλλους που τα παιδιά τους εδώ και δυο χρόνια “σέρνονται” στην Ομόνοια. Θεωρώ ότι το ΚΕΘΕΑ ήταν δώρο από το Θεό για τη Μυτιλήνη, διότι δεν μπορεί κανένας να καταλάβει τον πόνο που έχουμε μέσα στην καρδιά μας, και έχουμε μια αγκαλιά, μια βοήθεια, μια συμπόνια μέσα εκεί, κι έχουμε και μια ελπίδα. Αυτό είναι το πιο σημαντικό. Έχουμε μια ελπίδα ότι κάποιος μας στηρίζει ψυχικά. Έχω δει φοβερές σκηνές στις ομάδες γονέων. Και πρέπει να σου πω ότι η δική μου ιστορία είναι “ανώδυνη” σε σχέση με άλλες ιστορίες που ζω μέσα από τους φίλους μου τους γονείς. Θαυμάζω αυτούς τους ανθρώπους. Το ΚΕΘΕΑ κάνει πάρα πολύ καλή δουλειά εδώ, έχει στείλει πολλά παιδιά στην Αθήνα σε θεραπευτικές κοινότητες. Σήμερα είμαι πολύ χαρούμενη γιατί ένα παιδί χρήστης βγαίνει από τη θεραπευτική μονάδα και μπαίνει στην επανένταξη. Εκεί θα τον βοηθήσουν να βρει δουλειά, τους σπουδάζουν. Υπάρχουν άτομα που έχουν τελειώσει το δημοτικό. Εκεί μέσα, από ταχύρρυθμα προγράμματα, τελειώνουν γυμνάσιο, λύκειο, δίνουν Πανελλήνιες, περνάνε στο πανεπιστήμιο. Κάνουν αγγλικά, κάνουν μουσική. Δηλαδή ό,τι θέλουν, έχουν μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή.»

Το δύσκολο κομμάτι στην απεξάρτηση είναι ότι το ΚΕΘΕΑ υλοποιεί «στεγνά» προγράμματα…
«Αυτό είναι το πιο σημαντικό. Χρησιμοποιεί την ψυχοθεραπεία. Τους παρακολουθούν με εξετάσεις ούρων κ.λπ. να είναι “καθαροί” και γι’ αυτό και είναι δύσκολο. Ένας χρήστης που θα βρεθεί ξαφνικά σε ένα σπίτι με άλλους 50 χρήστες σε ανάρρωση και θα εργάζεται με σκληρό πρόγραμμα, εργασιοθεραπεία με πολύ αυστηρό πρόγραμμα, είναι δύσκολο. “Εκεί τρέχουν”, μου λέει ο γιος μου, “δεν περπατάνε”. Αυτό, όμως, σημαίνει ότι μαθαίνουν να σέβονται τα ωράρια, να σέβονται τους δίπλα τους, να δουν τα όριά τους. Έτσι όμως είναι η ζωή. Τους μαθαίνουν να στέκονται στην κοινωνία, δεν είναι όλα στρωμένα με ροδοπέταλα, δίνουμε όλοι μάχες. Αυτά τα παιδιά είναι ξεκομμένα, έχουν μείνει στάσιμα.»

Τώρα θα κάνετε, φαντάζομαι, και άλλη προσπάθεια για να ξαναμπεί στη θεραπευτική μονάδα…
«Συνεχώς. Δεν έχω και άλλη λύση. Έχω μάθει να μη στέκομαι στα γεγονότα, αλλά να προχωρώ πίσω απ’ αυτά. Όταν ακούω να μου λέει ότι είναι δύσκολο, ότι δεν αντέχει, βλέποντας ότι εγώ είμαι ανένδοτη και ξέροντας ότι εγώ συμμετέχω, πηγαίνω στην ομάδα μου και σαν γονείς είμαστε δίπλα του, ξέρει ότι έχει μια πραγματική στήριξη και μπαίνει στη διαδικασία να είμαστε σε παράλληλους δρόμους. Να κάνει και εκείνος κάτι για αυτό.»

Έχει προχωρήσει η διαδικασία δημιουργίας συλλόγου γονέων εξαρτημένων ατόμων;
«Ο σύλλογος τυπικά δεν έχει γίνει ακόμη, δηλαδή δεν έχει ψηφιστεί το καταστατικό, γιατί το έχουμε στείλει στην Αθήνα για έγκριση - θα γίνει όμως. Αλλά εμείς σα γονείς δραστηριοποιούμαστε σε πολλούς τομείς ήδη. Κολλάμε αφίσες, μπαίνουμε σε μαγαζιά, ενημερώνουμε. Συζητήσαμε με δικαστές και εισαγγελείς.»

Πού βρίσκονται οι προσπάθειες για δημιουργία θεραπευτικής κοινότητας;
«Είναι κάτι που θέλουμε πάρα πολύ. Πολλά παιδιά πηγαίνουν στο “Νόστο” στη Σαλαμίνα, που είναι Πειραιάς και Νήσοι Αιγαίου. Έχει στη Θεσσαλονίκη, στη Λάρισα, στην Κρήτη. Θα θέλαμε και εδώ να γίνει θεραπευτική κοινότητα, γιατί φεύγουν τα παιδιά Αθήνα. Είναι αλλιώς να πηγαίνει μακριά και να χρειάζεται μια μέρα με το πλοίο για να έρθει πίσω εδώ. Δεν ξέρεις ποιους θα συναντήσει, δεν ξέρεις τι θα συμβεί, ενώ αν είναι εδώ, έχεις τον έλεγχο της κατάστασης.»

Έχει αλλάξει η νοοτροπία του κόσμου απέναντι στο πρόβλημα των ναρκωτικών που μέχρι πριν μερικά χρόνια θεωρούνταν ταμπού και κανείς δεν ήθελε να μιλήσει για αυτό;
«Πάρα πολύ. Έχει αλλάξει και γιατί πια, θα σου πω κάτι που μπορεί να φανεί υπερβολικό, αλλά λένε ότι δεν υπάρχει σπίτι που να μην έχει έστω και έναν ξάδελφο ή ανιψιό. Κάθε οικογένεια έχει και ένα τέτοιο θέμα. Έχει πάρει, λοιπόν, πολύ μεγάλες διαστάσεις και επίσης παίζει ρόλο και η δική μας συμπεριφορά. Των γονιών δηλαδή. Ενώ ξεκινήσαμε συνεσταλμένα, φοβισμένα, με το στίγμα πάνω μας, δουλεύοντας μέσα σε αυτή την ιστορία και προσπαθώντας να σώσεις το παιδί σου συνειδητοποιείς ότι αυτό που μετράει είναι το πώς θα σώσεις το παιδί σου και όχι το τι θα πει ο καθένας.»