Στρατής Νικέλλης
Επιμέλεια: Σοφία Αδαμαντίδου
Έκδοση Πολιτιστικού Συλλόγου Βρισαγωτών Αθήνας
Αθήνα 2010, σελ. 115

Ο Στρατής Νικέλλης, χημικός, διευθυντής του Λυκείου Πολιχνίτου, μας έδωσε πρόσφατα μια πολύ χρήσιμη και ενδιαφέρουσα εργασία: ψηλάφισε την ιστορία του χωριού του, της Βρίσας, ως ανεξάρτητης αυτοδιοικητικής μονάδας μέσα από τα πρακτικά του Κοινοτικού Συμβουλίου. Επίσημα πρακτικά σώζονται από το 1945 και εξής. Έτσι, η περιδιάβαση ξεκινά από το 1945 και φτάνει έως το 1998, οπότε και λήγει η αυτόνομη πορεία της Κοινότητας, αφού η Βρίσα εντάχθηκε μετά τον «Καποδίστρια» στο Δήμο Πολιχνίτου.
Η παρουσίαση γίνεται ανά δεκαετία. Παρουσιάζονται οι πρόεδροι, οι σύμβουλοι και η λειτουργία του Κοινοτικού Συμβουλίου, η οικονομική κατάσταση και οι δραστηριότητες (έσοδα, έξοδα, έργα, οικονομία σε επίπεδο νοικοκυριού), η κοινωνική δραστηριότητα (Η ζωή στο χωριό, η τεχνολογία, οι γεωργοκτηνοτροφικές ασχολίες, η δημόσια τάξη και η διοικητική οργάνωση). Για την καλύτερη κατανόηση των γεγονότων στο χωριό, στην αρχή κάθε ενότητας παρατίθενται συνοπτικά τα σημαντικότερα διεθνή και εθνικά συμβάντα της αντίστοιχης περιόδου.
Σε ξεχωριστό κεφάλαιο δίνονται πληροφορίες για την οργάνωση και τον τρόπο ζωής στην Κοινότητα στην προ του 1940, με βάση στοιχεία που αντλήθηκαν από τα βιβλία του Αγροτικού Συμβουλίου.
Πολλά κείμενα πλαισιώνονται με κατατοπιστικό, αρχειακό φωτογραφικό υλικό. Δουλειά άξια συγχαρητηρίων, αφού προϋποθέτει αγάπη για το γενέθλιο τόπο και επίπονη μελέτη.
Παραθέτουμε τα συμπεράσματα του συγγραφέα όπως κατατίθενται στον επίλογο:
«1) Το ότι το χωριό μας ξεχώριζε και το κατέτασσαν όλοι στα ξεχωριστά χωριά του νησιού μας δεν ήταν τυχαίο. Οι αυτοδιοικητικοί άντρες του, και κυρίως οι πρόεδροι, είχαν στο σύνολό τους ικανότητες, όρεξη για δουλειά και προσφορά.
2) Σίγουρα η εκ των υστέρων κρίση με μοναδικό κριτήριο τις αποφάσεις και τα έργα είναι πολύ διαφορετική απ’ την κρίση κατά τη διάρκεια της θητείας ενός συμβουλίου, όπου τα προσωπικά και τα κομματικά “θαμπώνουν” τα γυαλιά μας και παραμορφώνουν τις εικόνες μας. Πάντως, δεν υπάρχει στα χρόνια αυτά ένας πρόεδρος που μπορεί να χαρακτηρισθεί, όχι αποτυχημένος, αλλά ούτε καν χειρότερος απ’ τους άλλους.
3) Σε όλες τις τετραετίες υπήρξαν έργα σημαντικά και αναπτυξιακά για το χωριό μας. Δεν αναφερόμαστε σε μερεμέτια και μπαλώματα, αλλά έργα σημαντικά και αναπτυξιακά, που βελτίωναν τη ζωή και τις συνθήκες δουλειάς των ανθρώπων. Ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν τα έργα ύδρευσης πρώτα απ’ τη Λαγκάδα και ύστερα απ’ το Αμπελικό, το τεράστιο δίκτυο ύδρευσης (και εν μέρει αποχέτευσης) του χωριού, των Βατερών και του Αγίου Φωκά, οι πέντε υδατοδεξαμενές, ο ηλεκτροφωτισμός του χωριού, η τσιμεντόστρωση των δρόμων του, η δεντροφύτευση των Βατερών και άλλων χώρων, τα δυο γεφύρια στον Αλμυροπόταμο, η διάνοιξη του ποταμού, η διάνοιξη των μεγάλων - κυρίως - αγροτικών αξόνων (Μυρίχια, Αλωνίτσι, Άγιο Φωκά, Λαγκάδα, Νιγίδα, Δαξάρι κ.λπ.), το στήσιμο της Συλλογής Φυσικής Ιστορίας, η διαμόρφωση του λιμανιού του Αγίου Φωκά και η όποια ανάδειξη των αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής. Και δεν αναφερόμαστε σε άλλα έργα για τα οποία νοιάστηκε και προσπάθησε η Κοινότητα, αλλά υλοποιήθηκαν απ’ τη Νομαρχία και άλλους φορείς, όπως η ασφαλτόστρωση των δυο βασικών δρόμων των Βατερών, ο ηλεκτροφωτισμός των Βατερών, η παράκαμψη του χωριού.
4) Αν συγκρίνουμε τα παραπάνω με το τι έγινε στο χωριό τα τελευταία 12 χρόνια του “Καποδίστρια”, μόνο θλίψη γεμίζει η ψυχή μας. Κι αν ο “Καλλικράτης” μάς επιφυλάσσει μία απ’ τα ίδια, μπορούμε να φανταστούμε την πορεία του χωριού μας.
Ανάχωμα αποτελεί η ιδιωτική πρωτοβουλία. Οι άνθρωποι που αγάπησαν τον τόπο αυτόν, πίστεψαν στις δυνατότητές του και προσέθεσαν το δικό τους μικρό ή μεγάλο λιθαράκι στην παραπέρα ανάπτυξή του. Στη σωστή και ορθολογική ανάπτυξη, που βέβαια διαφέρει απ’ την “κονόμα”.»