Δημοσιεύοντας σήμερα το έκτο κείμενο για την Αχερώνη Καλλονής, θα αναφερθώ στη γραφή της, με «έψιλον» ή «ύψιλον».
Στους Κώδικες της Δημογεροντίας Αχερώνης και της Μητρoπόλεως Μηθύμνης από τις χιλιάδες σελίδες που διάβασα δεν βρήκα για τον ποταμό της Καλλονής κάποιο όνομά του. Επίμονα οι Πατριάρχες, Μητροπολίτες, Ιερείς και Γραμματείς από τον 16ο μέχρι και τον 20ο αιώνα, σε ανακοινώσεις, αναφορές σε τρίτους, προικοσύμφωνα, διαθήκες, πωλητήρια, αποφάσεις, αντί του ονόματος «Αχερώνα», κατέγραφαν τις φράσεις: «ο διατέμνων την κωμόπολιν ταύτην ποταμός» ή «του διά μέσου της Αχερώνης διαρρέοντος χειμάρρου» ή «επί του χειμάρρου Αχερώνης γέφυρα».
Μόνο ο Γραμματέας της κοινότητας Σταύρος Καρυδώνης φρόντισε, έστω και έμμεσα, να καταγράψει στο βιβλίο του που εκδόθηκε από το τυπογραφείο του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως και είναι προς τιμήν του, το όνομα Αχέρων για τον ποταμό σημειώνοντας: «άλλοι προσπαθούσι να ετυμολογήσωσι το όνομα αυτού (του χωρίου) εις το: “Αχερών” εκ του Αχέρωνος δήθεν, ανωνύμου άλλως χειμάρρου, όστις διά μέσω αυτής ρέει». («Τα εν Καλλονή της Λέσβου Ιερά Σταυροπηγιακά Πατριαρχικά Μοναστήρια του Αγίου Ιγνατίου», 1900).
Επίσης για την κωμόπολη επέμεναν στο όνομα Αχυρών, Αχυρώνη ή Αχυρώνας, αντί του Αχερώνη ή Αχερών που κατέγραφαν μερικοί γραμματείς, οι ξένοι περιηγητές, οι λόγιοι και οι μεταφραστές των οθωμανικών εγγράφων.

Από το παραπάνω βιβλίο παραθέτουμε χρονολογικά όσους γράφουν το όνομα Αχυρών, Αχυρώνας ή Αχυρώνη σημειώνοντας στις παρενθέσεις τη χρονολογία και τη σελίδα:
1.- Γράμμα ιερέα Μανουήλ Αγαλλιανού, πατέρα του Αγίου Ιγνατίου: «επιδίδω προς τον υιόν μου χωράφιον εν τη τοποθεσία της αχυρώνας» (1527, σ. 46).
2.- Σίλβεστρος, Πατριάρχης Αλεξανδρείας: «έτερα χωράφια κομάτια δύο ος πηγαίν’ εις την αχυρώνα» (1575, σ. 179).
3.- Κατάλογος Πατριαρχικών εγγράφων: «Συνοδική επιστολή Ιερεμίου Γ΄. Κ. τοις εν αγίω Κοσμά και Αχυρώνι, περί της περιουσίας Ιωνά Μοναχού» (1715, σ. 188).
4.- Αυτοκρατορικό φιρμάνι που καταγράφει αναφορά του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως «εις τον δρόμον (ντουσεμέ) της Αχυρώνης» (1818, σ. 122).
5.- «Τροπάρια ακολουθίας και το εγκώμιον του αγίου Ιγνατίου Μηθύμνης, πόνος και επιμέλεια Μελετίου Ιερομονάχου και Αρχιμανδρίτου εν Κώμης Αχυρώνος» (1822, σ. 165).
6.- Χειρόγραφο: «το παρόν υπάρχει εκ της κώμης Αχυρώνας του κυρ Ηλία Βέρου» (1823, σ. 166).
7.- Αλφαβητικός Κατάλογος με τα τοπωνύμια της Μονής Λειμώνος: Δώδεκα καταγραφές με το όνομα Αχυρώνα. (1900, σσ. 196 - 212).
8.- Καρυδώνης: «Κατάλογος φιλόμουσων συνδρομητών, οι εν Αχυρώνη» (1900, σ. 91 μέρος Β΄).

Παραθέτουμε επίσης από το ίδιο βιβλίο όσους καταγράφουν το όνομα Αχερώνη ή Αχερώνα:
1.- Χοτζέτιο του Ιεροδικαστή Μυτιλήνης: «άμπελον παρά την Αχερώνην» (1540, σ. 63).
2.- Ελχάτζ Χασάν, Ζαπίτης Δαφίων, «μαγαζείον παρά την Αχερώνην» (1576, σ. 72).
3.- Κυβερνητικό Οθωμανικό Κτηματολόγιο Μονής: «εν τη περιφερεία Αχερώνης (1578, σ. 83).
4.- Ιδρυταί και Ευεργέται Μονής Λειμώνος, «Περμαθιά Μιχαλάκη εξ Αχερώνης» (1680, σ. 247).
5.- Χοτζέτιο Ιεροδικαστή Καλλονής: «Εξ Αχερώνης, ο καζαβικιλής Ι. Χριστόφα» (1795, σ. 154).
6.- Καρυδώνης: δεκαπέντε αναφορές με το όνομα Αχερώνη (1900, σσ. 23 - 244).

Στα βιβλία των περιηγητών έχουμε τις καταγραφές:
1.- Acherona, από τον Άγγλο λόγιο J. Dallaway. (Κων/πολις αρχαία και μοντέρνα. Λονδίνο 1797, σ. 315).
2.- Achyrona, από τον Άγγλο υποπρόξενο στη Μυτιλήνη C. Newton, (Ταξίδια στην Ανατολή, Λονδίνο 1865, letter XXX σ. 2).
3.- Acherona, από τον Άγγλο D. Colnaghi συνοδό και φίλο, του C. Newton, («Μια περιήγηση στη Μυτιλήνη το 1854», ένθετη περιγραφή στο παραπάνω βιβλίο, σ. 348).
4.- Akerona, από τον Γερμανό αρχαιολόγο A. Conze («Ταξίδι στη Λέσβο», Ανόβερο 1865, σ. 40).
5.- Acherona, από τον Γερμανό αρχαιολόγο R. Koldewey (Αρχαία ερείπια της νήσου Λέσβου, Βερολίνο 1890, σ. 71).
6.- Acheronia de Kalloni, από τον Γάλλο χημικό L. De Launay (Στην Ελλάδα της Τουρκίας, Παρίσι 1897, σ. 62).
Όσον αφορά τη λαϊκή παράδοση εκείνη διατήρησε το όνομα Αχερώνας για τον ποταμό και επέμενε στο Αχερώνη για το χωριό. Θα συνεχίσουμε στις επόμενες δεκαπενθήμερες επισημάνσεις.