Καθώς κατηφορίζεις τη Σόλωνος, περνώντας έξω από τη Νομική, δε γίνεται να μη στρέψεις αλλού το βλέμμα σου, αποτροπιασμένος. Ασχήμια, βρομιά, σχισμένες αφίσες και συνθήματα στους τοίχους. Βλέπεις τη μιζέρια αυτού του πανεπιστημιακού κτηρίου κι αμέσως συνειδητοποιείς πως όλο αυτό είναι έργο των ίδιων των φοιτητών. Διάβαζα ένα ρεπορτάζ σε αθηναϊκή εφημερίδα σχετικά με το τι συμβαίνει κάθε φορά που αρχίζει η πανεπιστημιακή χρονιά. Έγραφε ότι εδώ τους πρωτοετείς φοιτητές υποδέχονται και καλωσορίζουν μόνο οι συνδικαλιστές των κομματικών παρατάξεων. Με σκηνικό, τραπεζάκια σε όλο το μήκος και πλάτος των χώρων κι αραδιασμένο επάνω τους ενημερωτικό υλικό και αφίσες να καλύπτουν όλη την επιφάνεια των τοίχων, με απώτερο στόχο τον προσηλυτισμό τους στην κομματική παράταξη. Η τυπικά πανεπιστημιακή κοινότητα, δηλαδή πρυτάνεις, καθηγητές και λοιποί, απουσιάζουν!
Θυμήθηκα τότε, όταν αποφάσισα να στείλω τα παιδιά μου να σπουδάσουν στη Βοστώνη, πήγε η γυναίκα μου να δει διάφορα πανεπιστήμια για να καταλήξουμε πού θα τα στέλναμε. Το ένα ήταν καλύτερο από το άλλο. Όταν τελικά επέλεξε και τα γράψαμε, ήρθε η μέρα να τα συνοδέψουμε στις εκδηλώσεις που, ως συνήθως, γίνονται για το καλωσόρισμα των νέων φοιτητών. Συγκεντρωθήκαμε, θυμάμαι, γονείς και παιδιά, σε μια πολυτελή αίθουσα του πανεπιστημίου, όπου μας μίλησαν οι άνθρωποι της πανεπιστημιακής κοινότητας. Παρόντες όλοι, από τον πρύτανη και τους καθηγητές μέχρι τους υπευθύνους για την ασφάλεια των παιδιών.
Έβλεπα γύρω μου με πόση προσήλωση άκουγαν όλοι τον ομιλητή, δίχως να καταλαβαίνω πολλά. Τα ανύπαρκτα αγγλικά μου δε με βοηθούσαν… Οπότε ζήτησα από τα παιδιά μου μετά να μου τα μεταφράσουν συνοπτικά. Και ήταν κάπως έτσι: «Νέοι μου, ξέρω πως ήρθατε εδώ για να μορφωθείτε. Εσείς οι γονείς μάς φέρατε ό,τι πιο πολύτιμο έχετε. Τα παιδιά σας. Τώρα είναι δική μας δουλειά να τα βοηθήσουμε ν’ ανοίξουν τους ορίζοντές τους. Να βρουν το δρόμο τους. Το μέλλον τους. Να γνωριστούν με παιδιά από όλο τον κόσμο. Να ανταλλάξουν εμπειρίες, αλλά και να ζήσουν καινούργιες. Θέλουμε, όσοι θα αποφοιτήσουν από το πανεπιστήμιό μας, να έχουν όχι μόνο όλα τα απαραίτητα εφόδια για να αναπτυχθούν σε επιτυχημένους επιστήμονες, αλλά να γνωρίζουν και άλλα χίλια δυο πράγματα για τη ζωή. Να είστε ήσυχοι, θα τα προσέχουμε σαν τα μάτια μας!» Τι άλλο θα μπορούσε να περιμένει ένας γονιός…
Στη συνέχεια μάς ξενάγησαν στους κήπους και στα αθλητικά κέντρα του πανεπιστημίου, στις βιβλιοθήκες, στα θέατρα και τους χώρους στο κτήριο των φοιτητικών (και όχι κομματικών) συλλόγων. Δεν είναι τόσο οι υποδομές, είναι η φιλοσοφία σεβασμού που υπάρχει για τον άνθρωπο και το χώρο, σ’ ένα περιβάλλον όπου για μερικά χρόνια οι νέοι θα πλέκουν το μέλλον τους. Οι υπεύθυνοι τού κάθε τμήματος ενημέρωσαν τα παιδιά για το πού θα απευθύνονται σε κάθε πρόβλημα που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν. Και το πιο σπουδαίο, πώς να προσέχουν το καθετί που τους προσφέρεται εκεί.
Ύστερα απ’ όλα αυτά, πώς να κάνεις συγκρίσεις με τα δικά μας πανεπιστήμια; Η άθλια κατάσταση των κτηρίων που επικρατεί εδώ, με τους βρόμικους τοίχους, τα κακογραμμένα συνθήματα της κομματικής προπαγάνδας, οι σχισμένες αφίσες, είναι η πρώτη κακή εντύπωση που αφήνουν. Ύστερα, η αντιμετώπιση από τις κομματικές νεολαίες, που δεν ασχολούνται με τα μαθήματα, αλλά με την πολιτική προπαγάνδα τους. Αυτά και μόνο φτάνουν ώστε να αντιληφθεί κάποιος για ποιο λόγο τα πανεπιστήμιά μας βρίσκονται τόσο χαμηλά στην αξιολόγηση με τα αντίστοιχα του εξωτερικού.
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω για την ποιότητα της παιδείας που παρέχουν τα ελληνικά πανεπιστήμια, αλλά στέκομαι - και δεν τα αμφισβητώ - σε τούτα τα λόγια του Χρόνη Μίσσιου: «Παλιά είχαμε ένα σύστημα παιδείας, σήμερα έχουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που παράγει μονοσήμαντους ανθρώπους, πολίτες με πάρα πολύ μικρό κομμάτι σκέψης.»