Το «ενδιαφέρον» Κάστρο της Μυτιλήνης

01/07/2012 - 05:56
Η συναυλία των Σκόρπιονς θα γίνει τον Ιούλη, στο Κάστρο της Μυτιλήνης, ύστερα από απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλιίου. Οι διοργανωτές παρουσίασαν συμπληρωματικά στοιχεία για την προστασία του Κάστρου στη διάρκεια της εκδήλωσης.
Η συναυλία των Σκόρπιονς θα γένει τελικά, τον ερχόμενο Ιούλη, στο Κάστρο της Μυτιλήνης, ύστερα από απόφαση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Οι διοργανωτές της συναυλίας παρουσιάσανε συμπληρωματικά στοιχεία για την προστασία του Κάστρου στη διάρκεια της εκδήλωσης. «Είναι μοναδική ευκαιρία, νέοι άνθρωποι να κατακλύσουν το μνημείο», ειπώθηκε στο ΚΑΣ, ενώ τονίστηκε και «η σπάνια ευκαιρία προβολής του νησιού». Πάντως, τη συναυλία δεν θα την παρακολουθήσουν περισσότεροι από δέκα χιλιάδες οπαδοί των Σκόρπιονς. Θα υπάρξει ελεγχόμενη πώληση εισιτηρίων.
Το θαυμάσιο Γατελουζο-Βυζαντινό Κάστρο της Μυτιλήνης, από το 1984, είχε μετατραπεί σε πολιτιστικό κέντρο, για καλοκαιρινές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και παραστάσεις αρχαίου δράματος, ύστερα από εισήγηση τότε του σκηνοθέτη Μίνου Βολανάκη, ειδικού εμπειρογνώμονα του Υπουργείου Πολιτισμού, που το είχε επισκεφθεί. Για το σκοπό αυτό, το Υπουργείο Πολιτισμού διέθεσε τότε, το 1984, δεκατρία εκατομμύρια δραχμές, για να διαμορφωθεί ο χώρος και να γίνουνε θέσεις για δύο χιλιάδες άτομα. (Όμως, η λειτουργία του ήτανε παράνομη, αφού, εκτός από άλλες παραλήψεις, δεν διέθετε τουαλέτες, έστω και έξω από το κάστρο).
Ο Βολανάκης πήγε στη Λέσβο, όπου επισκέφτηκε τη Μήθυμνα και πολλούς χώρους της Μυτιλήνης, ειδικότερα χώρους όπως το Κάστρο, που μπορούσανε να διαμορφωθούνε κατάλληλα, με επιχορήγηση του Υπουργείου Πολιτισμού, για καλοκαιρινές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Εντύπωση έκανε του Μ. Βολανάκη, το Κάστρο.
Το Κάστρο της Μυτιλήνης είναι Γατελουζο-Βυζαντινής εποχής, και ίσως το μοναδικό στο Αιγαίο που σώζεται σε καλή σχετικά κατάσταση. Έχει  ενδιαφέρον από κάθε του πλευρά. Μέσα στο Κάστρο σώζονται: Αρχαίο παλάτι της εποχής των Γατελούζων, υπόγειες στοές, βυζαντινή δεξαμενή και τουρκικό κτήριο, ιεροδιδασκαλείο, «Μεντρεσές», που είναι κι αυτό πολύ ενδιαφέρον.
Το Κάστρο της Μυτιλήνης χτίστηκε σε πολύ παλιούς χρόνους. Ο αρχικός του πυρήνας σχηματίστηκε, κατά πάσα πιθανότητα, στα χρόνια του Ιουστινιανού (6ος αιώνας μ.Χ.) από αρχαίο οικοδομικό υλικό. Ανακαινίστηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στην περίοδο αυτή, μέσα στο Κάστρο, χτίστηκε, το 16ο αιώνα, και το τουρκικό ιεροδιδασκαλείο, ο «Μεντρεσές», με τόξα διπλής καμπυλότητας, στέγη από σκαφοειδείς θόλους και οξυκόρυφα παράθυρα. Άλλα τουρκικά χτίσματα μέσα στο Κάστρο, είναι: οι φυλακές του Μουσά-Μπαμπά και ο παλιός «τεκές», κελί μωαμεθανού αναχωρητή, χαρακτηριστικά δείγματα της τουρκικής τέχνης, που σώζονται ελάχιστα ίχνη τους.
Στο χώρο του Κάστρου, υπήρχε το παλάτι των Γατελούζων. Σώζεται ακόμα ένας τετράγωνος πύργος, που έμεινε με το όνομα «Πύργος της Βασίλισσας». Οι Τούρκοι χρησιμοποιούσανε τον πύργο αυτό για πυριτιδαποθήκη και για τη φύλαξη άλλου πολεμικού υλικού της εποχής. Στον πύργο, υπάρχουν εντοιχισμένες πλάκες με τα οικόσημα των Γατελούζων και παραστάσεις Ρωμαίων μονομάχων.

Γατελούζοι - Παλαιολόγοι

Στη βορειοδυτική πύλη του Κάστρου, υπάρχει η επιγραφή του Φραγκίσκου Γατελούζου, πρώτου Γενουάτη Ηγεμόνα στη Λέσβο, που κυβέρνησε το νησί από το 1355 ως το θάνατό του, στο σεισμό του 1384. Στην ανατολική εξωτερική πύλη, σώζεται η πλάκα με το οικόσημο των Παλαιολόγων, δικέφαλος αετός, με τέσσερα Β, που εξηγούνται «Βασιλεύ Βασιλέων Βασιλεί βοήθει» κι απλό αετό, σύμβολο της συμμαχίας των Παλαιολόγων με τους Γατελούζους. Κοντά, υπάρχει άλλη πλάκα με τα πέταλα (φολίδες από πολεμικό χιτώνα) των Γατελούζων, κι άλλη με παλιά τουρκική επιγραφή. Επιγραφή στα λατινικά πάνω από τη δυτική πύλη, που οι Τούρκοι ονόμαζαν «Ορτά Καπού» (Μεσαία Πύλη) γράφει: «1373 ημέρα πρώτη Απριλίου ο μεγαλοπρεπής και ισχυρός κύριος δουξ Φραγκίσκος Γατελούζος αυθέντης του νησιού Μυτιλήνης διέταξε να γίνει αυτό το οικοδόμημα».
Έτσι, το Κάστρο της Μυτιλήνης, με τη σημερινή μορφή του, έγινε από τους Γενουάτες Ηγεμόνες της Λέσβου, Γατελούζους.
Μέσα στο Κάστρο υπάρχουν υπόγειες στοές, με θαυμάσια κατασκευή, που χρησιμεύανε για χώρο συγκέντρωσης των γυναικόπαιδων στις ώρες της μάχης. Ο αερισμός κι ο φωτισμός από μικρά ειδικά ανοίγματα, που υπάρχουν ακόμα. Οι στοές φτάνουνε σε μεγάλη απόσταση. Θρυλείται ότι υπάρχει έξοδος των στοών, αλλά ως σήμερα δεν έχει βρεθεί. Κατά την παράδοση, σε κάποια μυστική στοά του Κάστρου έχουνε φυλαχτεί αγάλματα απαράμιλλης τέχνης. Το Κάστρο συγκοινωνούσε με το «Καστρέλλι», στο νότιο λιμάνι, ένα γραφικό προμαχώνα, που γκρεμίστηκε το 1922, και βρισκότανε στη θέση όπου σήμερα υψώνεται το άγαλμα της Ελευθερίας.
Άλλο αξιοθέατο στο χώρο του Κάστρου, είναι η ρωμαϊκή ή βυζαντινή δεξαμενή, κατασκευασμένη από σκληρό αδιάβροχο υλικό, που διατηρείται σε θαυμάσια κατάσταση. Υπολογίζεται ότι η χωρητικότητά της ήτανε 4.000 κυβικά.
Οι δομικές φάσεις στο Κάστρο είναι τρεις: βυζαντινή, γενοβέζικη και τουρκική. Στα διάφορα σημεία του, ξεχωρίζεται εντοιχισμένο υλικό από αρχαία κτίσματα. Το υλικό αυτό χρησιμοποιήθηκε με σπουδή, όπως φαίνεται από τη θέση που βρίσκεται. Το Κάστρο της Μυτιλήνης αναγνωρίζεται από τους ειδικούς, σαν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα φρούρια της Μεσογείου, για το μέγεθος και τη συγκρότησή του. Τα κατεστραμμένα από τον καιρό κομμάτια στο Κάστρο, αναστηλωθήκανε το 1971-72.

Το Μεσαίο Κάστρο

Το Μεσαίο Κάστρο είναι προσιτό με δύο πύλες, τη λεγόμενη Ορτά Καπού και τη Νότια Πύλη. Η Ορτά Καπού (Μεσαία Πύλη) χρονολογείται από επιγραφή στα 1770. Πιο μέσα, υπάρχει η παλιότερη πύλη του Φραγκίσκου Γατελούζου, που χρονολογείται από χτισμένη επιγραφή στο 1373. Η πύλη αυτή οδηγεί σε μεγάλη αυλή, που στη βορειοανατολική άκρη της, υπάρχει παλιότερη πύλη, με την οποία μπαίνουμε στο Μεσαίο Κάστρο.
Στον τοίχο του προμαχώνα, που οδηγεί στη νότια πύλη, είναι χτισμένο ψηλά, μάρμαρο με τα εμβλήματα των Γατελούζων, άλλο μάρμαρο με τα ίδια εμβλήματα και τρίτο μακρόστενο, που έχει μέσα στα τρία αβαθή φατνώματα: το μονόγραμμα των Παλαιολόγων, το διπλό αυτοκρατορικό αετό, που έχει στο στήθος τα εμβλήματα των Γατελούζων. Στις πάνω γωνίες του φατνώματος, υπάρχουνε τα διπλά Β των Παλαιολόγων, κι απλός αετός που πάει προς τ’ αριστερά. Ανάμεσα στα μάρμαρα αυτά, βρίσκεται εντοιχισμένη τουρκική επιγραφή. Αμέσως μετά την είσοδο στο πάνω Κάστρο από τη νότια πύλη, δεξιά, υψώνεται ο Μέγας Περίβολος.

Οχυρωμένο

Το Κάστρο της Μυτιλήνης είναι εξαιρετικά οχυρωμένο και στις τρεις πλευρές του, νοτιοανατολική, νοτιοδυτική, βορειοδυτική και στη βορειοανατολική γωνία λιγότερο, που δέχτηκε από τους Τούρκους την προσθήκη ενός ημικυκλικού πύργου. Αυτό βέβαια εξηγείται από τ’ απόκρημνο και βραχώδες έδαφος, που πάνω του στηρίζεται το βορειοανατολικό τείχος και δεν επέτρεπε την επίθεση κατά μάζες. Αντίθετα, από τα βυζαντινά και τα γενουατικά χρόνια, η νοτιοανατολική και νοτιοδυτική πλευρά δέχεται ξεχωριστές φροντίδες. Σ’ αυτές τις πλευρές, βρίσκουμε τους ισχυρότερους και μεγαλύτερους πύργους. Αξιοσημείωτος για το μέγεθος και το σχήμα του, είναι ο πολυγωνικός πύργος που χτίστηκε από τους Γατελούζους, αφού υπάρχει χτισμένη πλάκα με τα οικόσημά τους, των Παλαιολόγων και παράσταση αετού. Έτσι η νοτιοανατολική και η νοτιοδυτική πλευρές, προστατεύονται από έντεκα ισχυρούς πύργους, ξεχωριστά ο Μέγας Περίβολος, που εκτός από τους πέντε πύργους, διέθετε και τάφρο.
Οι Τούρκοι, μετά την κατάληψη της Μυτιλήνης το 1462, οχυρώσανε το Κάστρο με ξεχωριστή φροντίδα, προσθέτοντας νέο τείχος εξωτερικά του παλιού και προμαχώνα. Το Κάτω Κάστρο φαίνεται παλιότερο, αν βασιστούμε στην επιγραφή του πύργου του Απτουλαρεϊντίν, που χρονολογείται στο 1501. Η τουρκική επιγραφή, σε ημικυκλική μαρμάρινη πλάκα, εντοιχισμένη στο τείχος προς την Επάνω Σκάλα, αναφέρει ότι το γεγονός αυτό έγινε επί της βασιλείας Βαγιαζίτ Β΄ (1481-1512), γιου του Μωάμεθ Β΄.
«Στον καιρό της βασιλείας του Σουλτάνου Βαγιαζίτ, γιου του Μεχμέτ Χαν, του οποίου το Κράτος ας είναι παντοτινό και η νίκη τους ας αυξηθεί, οικοδομήθηκε ο πανύψηλος αυτός πύργος με την επίβλεψη του Στρατιωτικού Ταξίαρχου Μυτιλήνης Απτουλαρεϊντίν. Ο θεός ας ευκολύνει την εκπλήρωση των επιθυμιών του». Η οχύρωση από τους Τούρκους όμως, διαφέρει από την παλιότερη.


 

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey