Αυτά που διάβασα στην πρώτη σελίδα της αυστραλιανής εφημερίδας «The Age» (16/2/2012), με συγκλόνισαν. Ο καθηγητής Bob Carter του Πανεπιστημίου James Cook, πληρώνεται $1.550 το μήνα, για να υποστηρίζει δημόσια ότι δεν υφίσταται πρόβλημα για τον πλανήτη μας από το «φαινόμενο του θερμοκηπίου»! Οι εργοδότες του, αντλούν τα χρήματα από 1.800 δωρητές που περιλαμβάνουν επιχειρήσεις. Ένας ανώνυμος δωρητής έχει συνεισφέρει $8,6 εκατομμύρια ΗΠΑ από το 2007! Πρόκειται, δηλαδή, για τεράστια συμφέροντα που εναντιώνονται στη μείωση της χρήσης ανθρακούχων καυσίμων.
Όταν εδώ και κάποια χρόνια διαφώνησα με τα στελέχη της Ανανεωτικής Αριστεράς και ομοϊδεάτες μου, Φώτη Κουβέλη και Νίκο Κωνσταντόπουλο -οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα για την καταδίκη του τότε πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου- στηρίχτηκα στους γραπτούς και άγραφτους νόμους των αγγλοσαξονικών πανεπιστημίων, στα οποία υπήρξα φοιτητής και δάσκαλος. Στα πανεπιστήμια αυτά, όχι μόνο δεν βουτάς με κάποιους συνεργάτες σου τα λεφτά από το ταμείο, όπως έπραξε ο καλός μας πρύτανης του Παντείου, αλλά κάθε σου πράξη υπαγορεύεται από μια παράδοση αιώνων.
Ένας πανεπιστημιακός έχει κάθε δικαίωμα να έχει άποψη για επιστημονικά θέματα της ειδικότητάς του (οι «ξερόλες» δεν ενθαρρύνονται από αυτήν την παράδοση). Όταν ο πανεπιστημιακός θελήσει να δημοσιοποιήσει τις απόψεις του, το πρώτο βήμα είναι να τις εκθέσει τεκμηριωμένα σε επιστήμονες του ίδιου γνωστικού αντικειμένου. Αυτό μπορεί και πρέπει να γίνει με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι η παρουσίαση της άποψης - υπόθεσης εργασίας σε επιστημονικά συνέδρια διεθνούς κύρους. Ο δεύτερος είναι η δημοσίευση της επιστημονικής αυτής άποψης σε ένα έγκυρο επιστημονικό περιοδικό (peer reviewed journal).

Εξ ορισμού ένα τέτοιο περιοδικό δημοσιεύει μια εργασία μόνο μετά την έγκριση δύο τουλάχιστον επιστημόνων ειδικών στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο με τον συγγραφέα του άρθρου.
Σε όλη αυτή τη διαδικασία δεν υπάρχει η παραμικρή διάθεση…  «αργυρίων» που προορίζονται για την τσέπη του πανεπιστημιακού. Εάν ο πανεπιστημιακός εργάζεται σε πρόγραμμα χρηματοδοτούμενης έρευνας (πολύ κοινή περίπτωση), μπορεί κάλλιστα να πληρώσει βοηθούς ερευνητές ή και τα εκτός έδρας για να παρευρεθεί σε ένα συνέδριο, αλλά η παράδοση δεν του επιτρέπει να χρηματιστεί από οποιοδήποτε ερευνητικό πρόγραμμα.
Μετά από αυτή τη διαδικασία, ο πανεπιστημιακός μπορεί να εκλαϊκεύσει τις απόψεις του και να τις μοιραστεί με ένα πλατύτερο κοινό. Άρθρα και συνεντεύξεις στις εφημερίδες και σε άλλα ΜΜΕ, επιτρέπονται από την παράδοση για την επιμόρφωση του κοινού, αλλά και πάλι η παράδοση δεν επιτρέπει τον χρηματισμό του πανεπιστημιακού.
Τι από όλα αυτά έπραξε ο κ. Bob; Το μόνο που μας λέει η εφημερίδα, είναι ότι ο κύριος αυτός πληρώνεται από αυτούς που θέλουν να αυξήσουν τη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα για να μη θιγούν τα κέρδη τους.
Τώρα για να τελειώνουμε, δύο λόγια για την επιστημολογία, την επιστήμη των επιστημών: Εδώ και κάποια χρόνια, ήταν πρωθυπουργός ο John Howard. Μια «ωραία πρωία» απεφάνθη ότι για την ύπαρξη του «φαινομένου του θερμοκηπίου», οι «ένορκοι ακόμη συνεδριάζουν», αγγλική ρήση που εννοεί στην περίπτωση αυτή ότι η επιστήμη δεν έχει καταλήξει σε τελικά συμπεράσματα.

Η παρόλα αυτή του John Howard, συνέπεσε με κατακλυσμό επιστημονικών δημοσιεύσεων και συνεδρίων, που υποστήριζαν την ύπαρξη του «φαινομένου του θερμοκηπίου» και ότι τα αίτιά του ήταν κυρίως ανθρωπογενή. Ο Howard κατάλαβε τη γκάφα του και άρχισε να «τα μασάει».
Το περίεργο στην υπόθεση αυτή είναι ότι κατά κάποιο τρόπο, ο Howard είχε δίκιο! Στην επιστήμη δεν υπάρχει απόλυτη αλήθεια. Οι «ένορκοι», δηλαδή ο προτείνων μια άποψη - θεωρία και άλλοι επιστήμονες εξακολουθούν να «συνεδριάζουν», δηλαδή να διερευνούν τη θεωρία (οι διάφορες δοξασίες των θρησκειών παρουσιάζονται από τους πιστούς του ποιμνίου -κοπαδιού- ως απόλυτες αλήθειες, με φανατισμό που ξεπερνά και το φανατισμό των ποδοσφαιρόφιλων!)
Αναφέρω ένα παράδειγμα για να γίνω πιο συγκεκριμένος: Το κοινότατο αναλγητικό και αντιπυρετικό, η ασπιρίνη, όταν ήρθα στην Αυστραλία το 1948, πουλιόταν ως dispirin, ασπιρίνη με δύο άλλα συστατικά. Κάποια στιγμή οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το ένα συστατικό (phenacetin) έκανε ζημιά στα νεφρά. Το αφαίρεσαν αμέσως. Μετά ανακάλυψαν ότι η ταπεινή ασπιρινούλα βοηθά το «κυκλοφοριακό» και, μόλις εδώ και λίγες μέρες, Αυστραλοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι βάζει φρένο και στον καρκίνο!
Δεν μπορεί να μην τα ξέρει όλα αυτά ο κ. Bob! Γιατί δεν κάνει το εξής: να αφήσει το καθηγητιλίκι, όπως προτείνει και ένας αναγνώστης της «The Age», και να ζητήσει αύξηση από τους άλλους εργοδότες του, τα «τριάντα αργύρια» να γίνουν, ας πούμε, εξήντα!

*Ο Διονύσης Συκιώτης είναι χημικός - περιβαντολόγος.