Λίγες μέρες πριν το συνέδριο της ΚΕΔΚΕ όπου θα κληθεί η αυτοδιοίκηση να αποφασίσει την πρότασή της για τον «Καποδίστρια ΙΙ», η κυβέρνηση αρχίζει να ανοίγει τα χαρτιά της για το σχεδιασμό που έχει αποφασίσει, υλοποιώντας μια απ’ τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση της χώρας. Σήμερα Σάββατο, νωρίς το απόγευμα συνεδριάζει ο διευρυμένος Κοινοβουλευτικός Τομέας Εργασίας (ΚΤΕ) Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, έχοντας ως θέμα την ενημέρωση από τον υπουργό Γιάννη Ραγκούση για το νομοσχέδιο «Νέα αρχιτεκτονική για την Αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη Διοίκηση». Αύριο, αποφάσεις για το ίδιο θέμα όπως και για τον εκλογικό νόμο, που προκαλεί αναβρασμό σε όλα τα κόμματα, θα ληφθούν στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Σε αυτές τις εξελίξεις πρέπει να προστεθούν οι πληροφορίες που αφορούν ειδικά στη νησιωτική χώρα, σύμφωνα με τις οποίες οι προωθούμενες αλλαγές θα είναι πολύ διαφορετικές απ’ ό,τι εν τέλει θα ισχύσει στην ηπειρωτική χώρα. Κατ’ αρχάς, πολλοί παράγοντες στο Νότιο Αιγαίο πιέζουν σθεναρά - και φαίνεται ότι η πίεσή τους βρίσκει αντίκρισμα - να μοιραστεί σε δύο η έως τώρα μία διοικητική περιφέρεια, ώστε να αποτελέσουν άλλη ενότητα τα νησιά των Κυκλάδων - απ’ όπου και ο υπουργός Εσωτερικών - και άλλη των Δωδεκανήσων.

Οι αλλαγές
Ειδικότερα, την Κυριακή θα συνέλθει το Υπουργικό Συμβούλιο για να συζητήσει το σχέδιο νόμου για τη νέα δομή στην αυτοδιοίκηση και την περιφερειακή διοίκηση. Ο υπουργός Εσωτερικών ήδη από σήμερα σε σύγκλιση του ΚΤΕ Εσωτερικών αναμένεται να ανοίξει στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ τα χαρτιά του για το νέο διοικητικό μοντέλο της χώρας, ώστε οι κυβερνητικές επιλογές να γίνουν ευρύτερα γνωστές στην κοινή γνώμη, πριν από το τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΚΕ, που έχει προγραμματιστεί για το διάστημα από 18 έως 20 Ιανουαρίου.
Στον κυβερνητικό σχεδιασμό φέρεται να συγκαταλέγεται η κατάργηση των νομών της χώρας και η δημιουργία 13 - 16 μεγάλων Περιφερειών με αιρετούς περιφερειάρχες, ενώ ταυτόχρονα οι 1.033 δήμοι που έχουν προκύψει από τον «Καποδίστρια Ι» θα περιοριστούν σε περίπου 350, εξαιρουμένων αυτών της Αττικής.

Νησιωτικές ιδιαιτερότητες
Η επιτροπή που επιφορτίσθηκε με το έργο της κατάθεσης προτάσεων, στο πλαίσιο της μελέτης του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΙΤΑ), υπό τον καθηγητή κ. Δημήτρη Τσάτσο, φέρεται να έχει καταλήξει στην απόφαση να μην «ενοποιηθεί» το Αιγαίο και η Κρήτη σε μία Περιφέρεια, όπως κάποιοι πρότειναν. Αντιθέτως, φαίνεται πως παρασκηνιακά έχει κερδίσει πόντους η πρόταση, κυρίως παραγόντων απ’ την περιοχή των Κυκλάδων, να «χωριστεί» το Νότιο Αιγαίο σε δύο Περιφέρειες.
Δημοσιεύματα σε εφημερίδες της Ρόδου ανέφεραν ότι, σύμφωνα με πληροφορίες τους, «τόσο η Επιτροπή όσο και το υπουργείο Εσωτερικών δεν θα είχαν αντίρρηση για την εξαίρεση αυτή, αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν “ειδικοί λόγοι”. Πρώτον, γιατί τα Δωδεκάνησα είναι η τελευταία περιοχή της χώρας που ενσωματώθηκε με τον Εθνικό Κορμό (ιστορικοί λόγοι) και δεύτερον γιατί αποτελούν το “τελευταίο άκρο” της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει, ως εκ τούτου, να αποτελέσει μία ξεχωριστή περιφέρεια “τιμής ένεκεν”. Λέγεται, μάλιστα, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο δεν έχει αντίρρηση επ’ αυτού, αλλά ότι επικροτεί και “διά ζώσης” την πρόταση.».
Πάντως, μια τέτοια προοπτική φαίνεται να διευκολύνει και το Βόρειο Αιγαίο, όπου τα έως τώρα σενάρια για «συνένωση» με το Νότο έβρισκαν κάθετα αντίθετους τους τοπικούς φορείς. Ο χωρισμός του Νότιου Αιγαίου σε δύο Περιφέρειες αν μη τι άλλο σηματοδοτεί ειδική αντιμετώπιση στον όλο σχεδιασμό που έκανε ο «νησιώτης» υπουργός για τα νησιά.
Το κείμενο για τον «Καποδίστρια ΙΙ», που αναμένεται να δοθεί άμεσα στη δημοσιότητα, όπως άλλωστε έχει αποδεχθεί και η ΚΕΔΚΕ, δε θα περιλαμβάνει τους χάρτες με τη νέα χωροταξική κατανομή Ππεριφερειών και δήμων, προκειμένου - όπως ανέφεραν κυβερνητικές πηγές - «να μην επικεντρωθεί εκεί το ενδιαφέρον». Η πρόταση της κυβέρνησης θα περιλαμβάνει τις νέες αρμοδιότητες Περιφερειών και δήμων, το νέο τρόπο λειτουργίας τους, τον τρόπο της μεταφοράς πόρων και λοιπά θεσμικά ζητήματα.

Μονοεδρική… Λήμνος;
Συναφείς με τον «Καποδίστρια ΙΙ» θα είναι και οι αλλαγές στον εκλογικό νόμο, καθώς σε πολλές περιπτώσεις τα όρια των μονοεδρικών θα ταυτίζονται με αυτά των νέων δήμων. Άλλωστε, όπως φαίνεται, με εξαίρεση τις νησιωτικές και κάποιες απομακρυσμένες ορεινές περιοχές, το πληθυσμιακό κατώτατο όριο για τη δημιουργία των 180 μονοεδρικών (όπου η εκλογή θα γίνεται με σταυρό) και των δήμων θα είναι παρόμοιο, γύρω στους 60 - 65.000 κατοίκους. Δηλαδή στην ηπειρωτική χώρα θα είναι μία μονοεδρική Περιφέρεια ίση με ένα δήμο, ενώ δεν αποκλείεται κάτι ανάλογο να ισχύσει και για τα νησιά με τη διαφορά πως το πληθυσμιακό κριτήριο θα είναι διαφορετικό και αρκετά χαμηλότερο σε πληθυσμό.
Σε μια τέτοια περίπτωση είναι πολύ πιθανόν, για παράδειγμα το νησί της Λήμνου, να αποτελέσει όχι μόνο ένα δήμο, αλλά και μία ξεχωριστή εκλογική περιφέρεια, η οποία και θα εκλέξει το δικό της βουλευτή. Όλα αυτά θα αποσαφηνιστούν πολύ σύντομα απ’ την κυβέρνηση, που θα πρέπει εν όψει της μεταρρύθμισης, αλλά και των εσωκομματικών αντιδράσεων που ήδη διαρρέουν σε σχέση με τον εκλογικό νόμο, να «ανοίξει» περισσότερο τα χαρτιά της, όχι μόνο για το βασικό σχεδιασμό της, αλλά και για μια σειρά από επιμέρους λεπτομέρειες για τις προωθούμενες αλλαγές στην αυτοδιοίκηση (π.χ. θα εκλέγεται με ξεχωριστό ψηφοδέλτιο ο περιφερειάρχης και με ξεχωριστό το Περιφερειακό Συμβούλιο, όπως είναι οι εκλογές στους δικηγόρους; Θα υπάρχει επικεφαλής νομάρχης για κάθε νομό στους περιφερειακούς συνδυασμούς ή θα ισχύσει ό,τι ισχύει για την εκλογή επάρχων; Θα καταργηθεί το 42% ή δε συμφέρει σήμερα το ΠΑΣΟΚ; Θα έχουν όντως υπερεξουσίες οι αιρετοί περιφερειάρχες, τόσες που να προκαλούν τις αντιδράσεις των βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος; κ.λπ.).
Απ’ αυτές τις «κρίσιμες» αποσαφηνίσεις για την περιφερειακή αυτοδιοίκηση θα κριθούν πολλά ζητήματα, όπως και το ποιοι θα τολμήσουν να εκτεθούν ως υποψήφιοι στις εκλογές που θα γίνουν σε λίγους μήνες. Ήδη σε επίπεδο Λέσβου και Χίου τα πρώτα ονόματα απ’ το χώρο του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. συζητιούνται, όπως συζητιούνται και ονόματα παλιών κυβερνητικών στελεχών από άλλες περιοχές που έχουν θητεύσει στο Βόρειο Αιγαίο.