Τέτοιες ώρες είναι εύκολο να κυλήσεις στο συναισθηματισμό. Είναι εύκολο να χαθείς και στο φόβο. Να φτάσεις στο σημείο να πιστεύεις πως η ασφάλειά σου είναι ο φόβος σου. Να ζεις σα σκιά που φοβάται σκιές. Αν κάνω το πρώτο θα είναι λάθος, ενώ αν κάνω το δεύτερο δε θα σέβομαι τον εαυτό μου και το τελευταίο ρεπορτάζ του Σωκράτη Γκιόλια. Αυτό στο οποίο ο ίδιος έπεσε νεκρός.
Ο Σωκράτης με πήρε τηλέφωνο πριν από μέρες για να βγω στην εκπομπή του στο «Θέμα». «Κανόνισε τη βδομάδα αυτή να βρεθούμε για να ξεκινήσεις μια εκπομπή στο ραδιόφωνο», είπε πριν κλείσει το τηλέφωνο. «Καλά, ρε Σωκράτη, μη βιάζεσαι, δεν πρόκειται να χαθούμε», του απάντησα. Χαθήκαμε τελικώς. Ο Σωκράτης χάθηκε. Από τα χέρια κάποιων που αυτοαποκαλούνται «Σέχτα Επαναστατών». Φαντάζομαι πως κάποια στιγμή θα βγάλουν και μία προκήρυξη όπου θα λένε διάφορα. Αν έχεις την ικανότητα να σκοτώνεις ανθρώπους, έχεις σίγουρα και αυτή να δημιουργείς αιτίες.
Δε θυμάμαι κανέναν επαναστάτη να σκοτώνει δημοσιογράφους. Μόνο παρακρατικούς. Στην Ελλάδα το 1946 οι ταγματασφαλίτες σκότωσαν στη Μαγνησία το δημοσιογράφο του «Ριζοσπάστη» Κώστα Βιδάλη. Και το 1948, άγνωστοι, το δημοσιογράφο του «CBS», Τζωρτζ Πολκ. Η δολοφονία του Πολκ, που αποδόθηκε στους αντάρτες, είχε τελικώς για αρχιτέκτονες τις μυστικές υπηρεσίες Βρετανίας και ΗΠΑ.
Έμελλε ο Σωκράτης να αποδείξει, σε αυτό το τελευταίο ρεπορτάζ της ζωής του, πως στην Ελλάδα οι δημοσιογράφοι δολοφονούνται ακόμη. Μήπως απέδειξε και πως υπάρχουν ακόμη παρακρατικοί;
Όταν εμφανίστηκε με προκήρυξή της η «Σέχτα Επαναστατών», ήμουν από τους πρώτους που είχα γράψει πως καμμιά αριστερή ομάδα δεν αυτοαποκαλεί τον εαυτό της με τον προσδιορισμό «σέχτα». Ο όρος σέχτα είναι αρνητικός για οποιονδήποτε αριστερό. Και είχα αφήσει να εννοηθεί πως το πιθανότερο είναι κάποιος να τον επέλεξε ξεφυλλίζοντας ένα μαρξιστικό λεξικό, προσπαθώντας να κάνει αριστερά βαφτίσια. Αλλά ήταν πολύ απολιτικός ή επαγγελματίας προβοκάτορας.
Αυτοί οι «ιδεολογικοί τιμωροί» που φαίνονται να αγνοούν ακόμη και το τι σημαίνει σέχτα, σκότωσαν ένα δημοσιογράφο χωρίς φρουρά, που ήταν ταυτισμένος με τη δημιουργία των ισχυρών blogs στην Ελλάδα. Δηλαδή με την αποδυνάμωση των παραδοσιακών και διαπλεκόμενων Μ.Μ.Ε.. Έκαναν έτσι εκατοντάδες άλλους να φοβηθούν. Σίγουρα όχι τους φυλασσόμενους ή τους παρακοιμώμενους. Το έκαναν απλώς γιατί αυτός είναι ο ρόλος τους.
Νομίζω πως η Ελλάδα ζει ό,τι έζησε η Ιταλία τη δεκαετία του ‘70 και του ‘80. Όταν οι Μυστικές Υπηρεσίες και ο παρακρατικός μηχανισμός της Gladio δημιούργησαν στη γειτονική χώρα με βομβιστικές επιθέσεις και δολοφονίες ένα κλίμα φόβου και έντασης, που έκανε να φαντάζει αναγκαίο ένα σκληρό κράτος.
Η χώρα μας μπήκε σε αυτή την τροχιά από το 2004. Όταν το κράτος, στο όνομα εξυπηρέτησης κάποιων «συμφερόντων» του, επέτρεψε σε ομάδες να κινηθούν εξωθεσμικά. Αποκαλύφθηκε πως αυτές οι ομάδες παρακολουθούσαν πολιτικούς και τον πρωθυπουργό μέσα από το δίκτυο της κινητής τηλεφωνίας. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας έσβησε τα ίχνη των παρακολουθήσεων - κυκλοφορεί σήμερα ελεύθερος - και τρεις υπουργοί της κυβέρνησης Καραμανλή ανέλαβαν να δώσουν την παράσταση της μπουρδολογικής συγκάλυψης. Δεν πιάστηκε κανένας. Το κράτος συνέχισε ήσυχο να κυνηγάει «τρομοκράτες», ίσως γιατί ήταν πολύ βέβαιο πως δεν κινδύνευε από τους υποκλοπείς που μαγνητοφωνούσαν τον ίδιο τον πρωθυπουργό και τα κρατικά μυστικά. Αργότερα αποκαλύφθηκε πως την περίοδο εκείνη είχε πεθάνει ο υπάλληλος της Vodafone Τσαλικίδης. Στο αρχείο μου έχω μερικές φωτογραφίες του νεκρού Τσαλικίδη. Είναι ήρεμος σαν κοιμισμένος. Όλοι γνωρίζουν πως ένας άνθρωπος που αυτοκτονεί αποφασίζοντας να κρεμαστεί, δεν έχει αυτή την όψη. Εκτός αν τον πάρει ο ύπνος την ώρα που κρεμιέται. Η επίσημη εκδοχή όμως είναι πως αυτοκτόνησε.
Πρόσφατα αποκάλυψα πως ένας μηχανισμός της ΕΥΠ έκανε ιδιωτικές παρακολουθήσεις. Ανώτερα στελέχη της Εθνικής Υπηρεσίας είχαν διαμορφώσει ένα παραμάγαζο. Το θέμα έληξε «ομαλά» και πάλι.
Ένα τέτοιο σύστημα χρειάζεται νεκρούς. Μπορεί να είναι αυτοί που ενοχλούν, αυτοί που ξέρουν ή αυτοί που θα παραδειγματίσουν. Οι πολίτες θα γίνουν αυτοί που θα φοβούνται. Και δε γίνεται να τους σκοτώσουν υπογράφοντας ως παρακράτος. Μπορούν να υπογράψουν ως επαναστάτες. Σημασία έχει ο νεκρός και το μήνυμα, και όχι ο δολοφόνος.
Η Ελλάδα έχει μπει σε έναν κύκλο ανωμαλίας. Είναι εύκολο να χαθούμε στα δάκρυα και στο φόβο μας. Αυτό θέλουν. Ας μη γελιόμαστε. Τα blogs ήταν για το σύστημα μια κατάσταση εκτός ελέγχου. Όποιες ανεξάρτητες φωνές, επίσης. Η φράση της «Σέχτας» «όποιος δημοσιογράφος βρεθεί μπροστά μας θα τον πυροβολήσουμε στο κεφάλι», δεν είναι ούτε τυχαία ούτε επαναστατική ρήση. Είναι εκ των προτέρων δικαιολόγηση μιας επιλογής που μπορεί να δημιουργήσει την κατακραυγή του κόσμου. Έτσι τώρα φαντάζουν συνεπείς και σκληροί, ενώ είναι απλώς δολοφόνοι.
Για τους δημοσιογράφους διαμορφώνεται μια νέα κατάσταση. Μετράμε και κλαίμε ένα νεκρό που για πολλούς ήταν ένας φίλος, αλλά πρέπει να μετρήσουμε τις ευθύνες. Αν φοβηθούμε, θα έχουμε χάσει. Αν φοβηθούν, θα εξαφανιστούν. Πρέπει να μιλήσουμε ανοιχτά στον κόσμο και, μαζί με τη μνήμη του Σωκράτη, να υπερασπίσουμε την τιμή μας. Δεν έχουμε δικαίωμα να αφήνουμε μια χώρα να θεωρεί φυσικά φαινόμενα τη βρομιά, την ατιμωρησία, το παρακράτος, τις δολοφονίες και τους τρομοκράτες. Και την αφήνουμε.
Δε χρειάζεται μνημόσυνα ο Σωκράτης. Χρειάζεται εμείς να μη νεκρωθούμε.

Υ.Γ. 1: Κύριε Χρυσοχοΐδη, η αρχική βεβαιότητα της ΕΛΑΣ ότι πρόκειται για εκτελεστές του κοινού εγκλήματος δεν ήταν απαραίτητα λάθος. Ίσως ήρθε η ώρα, ωστόσο, να προσεγγίσετε το θέμα πολιτικά και όχι αστυνομικά.
Υ.Γ.2: Προς «Σέχτα». Η φράση του Μάο «χτύπα ένα για να φοβίσεις 100» που σας είναι αρεστή, πού ακριβώς αποσκοπεί στην περίπτωσή σας; Τι κάνουν, αλήθεια, οι φοβισμένοι δημοσιογράφοι;

Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα http://www.koutipandoras.gr/.
* Ο Κώστας Βαξεβάνης είναι δημοσιογράφος.