Λίγο πριν την κάλπη, ο υποψήφιος με τη Δράση καθηγητής Κώστας Ζώρας, γνωστός και με την ιδιότητα του αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Αιγαίου, μίλησε στο «Ε» για τις ευρωεκλογές του 2009, για τις προσωπικές του πολιτικές επιλογές και κυρίως για τις εμπειρίες του απ’ την προεκλογική περίοδο.
Ο ίδιος ούτε που φανταζόταν ότι μπορούν να υπάρχουν στην Ελλάδα του 21ου αιώνα πολίτες που φοβούνται να εκδηλωθούν, να πάνε κόντρα στο ρεύμα των κομμάτων εξουσίας.


Συμμετέχετε για πρώτη φορά σε εκλογικό ψηφοδέλτιο. Ποιο θεωρείτε πως είναι το διακύβευμα των ευρωεκλογών του 2009;
«Στις ευρωεκλογές του 2009 το εκλογικό σώμα καλείται να αξιολογήσει την προϊούσα κρίση του κομματικού συστήματος. Με ενδιαφέρον ακούω σχόλια προερχόμενα από το δημοσιογραφικό χώρο, σύμφωνα με τα οποία είναι η πρώτη φορά μετά το 1974 που η περιρρέουσα ατμόσφαιρα και κρίση αξιών βαρύνει τόσο πολύ στη συνείδηση και σκέψη του ψηφοφόρου.
Επομένως, ερώτημα πρώτο: Ο εκλογέας θα απαντήσει στην κρίση διά της αποχής του; Ή επιχειρώντας τη δημιουργία ενός νέου κομματικού σκηνικού; Θυμίζω ότι στη γειτονική Ιταλία η διάλυση των τριών μεγάλων παραδοσιακών κομμάτων της (Χριστιανοδημοκρατία, Κομμουνιστικό και Σοσιαλιστικό) προήλθε από γεγονότα σαφώς μικρότερης σημασίας από τα γεγονότα τα οποία ταλανίζουν τον τελευταίο καιρό την ελληνική κοινωνία. Το διακύβευμα επομένως της 7ης Ιουνίου 2009 εμπερικλείεται στο ερώτημα: αποχή ή συμμετοχή με προοπτικές νέων κομματικών σχημάτων και κινήσεων;
Προσωπικά ποτέ δε με εξέφρασε η αποχή από τις συμμετοχικές και δημοκρατικές διαδικασίες.
Ερώτημα δεύτερο: Στο πλαίσιο αυτών των σκέψεων, σε ποιο βαθμό οι πελατειακές σχέσεις και η ιστορική παράδοση θα συγκρατήσουν τους πάγιους ψηφοφόρους των δύο κομμάτων εξουσίας;
Ερώτημα τρίτο: Επιβράβευση των γνωστών πολιτικών της αδιαφάνειας, της διαφθοράς και της αναποτελεσματικότητας ή αφετηρία καινούργιων αναζητήσεων και λύσεων;»

Γιατί με τη Δράση;
«Γιατί είναι μια νέα κίνηση πολιτών, προερχομένων από διαφορετικούς πολιτικούς και ιδεολογικούς χώρους, γιατί τα ιδρυτικά μέλη της εμπλέκονται για πρώτη φορά στην πολιτική πλην του επικεφαλής Στέφανου Μάνου, εμφορούνται από σύγχρονες αντιλήψεις, προοδευτικές και ριζοσπαστικές, με κοινωνική ευαισθησία και όραμα και γιατί όλοι κι όλες ανεξαιρέτως έχουν να εμφανίσουν συγκεκριμένο έργο στη ζωή τους, επαγγελματικό και κοινωνικό και δε ζητούν το όφελος ή την καταξίωση μέσα από την πολιτική. Δεν είμαστε επαγγελματίες της πολιτικής. Η Δράση δίνει εναλλακτική λύση στον ψηφοφόρο, ο οποίος στο ερώτημα, όπως είπαμε πιο πάνω, “στασιμότητα ή αλλαγή”, θα απαντήσει με τη συμμετοχή του “αλλαγή” στην κατεύθυνση της περισσότερης δημοκρατίας, της περισσότερης Ευρωπαϊκής Ένωσης, του κοινωνικού εκσυγχρονισμού και της αποκατάστασης της αξιοπιστίας του πολιτικού μας συστήματος.»

«Δεν υπήρξα μέλος»
Αν στη θέση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν σήμερα ο Γιώργος Παπανδρέου, αλλά μέσω των εσωκομματικών διεργασιών είχε αναδειχθεί ο Ευάγγελος Βενιζέλος, εσείς θα είχατε διαφοροποιήσει τη στάση σας;
«Χωρίς να είμαι μέλος του ΠΑΣΟΚ, ουδέποτε διετέλεσα μέλος οποιουδήποτε κόμματος, για να διατηρώ την ανεξαρτησία και αυτοτέλεια της σκέψης και δράσης μου, ως ένας πολίτης από την κοινωνία, στήριξα την επιλογή του Ευάγγελου Βενιζέλου για την ηγεσία του χώρου της κεντροαριστεράς. Θυμίζω όμως ότι στις σχετικές δημόσιες αναφορές μου, γραπτές ή προφορικές, τόνιζα την ανάγκη της δημιουργίας ενός νέου φορέα στο συγκεκριμένο ιδεολογικό χώρο. Με αυτό κατ’ ανάγκη δε συμφωνούσε ο υποψήφιος Ευάγγελος Βενιζέλος, αλλά τονιζόταν εκ μέρους μου η απαίτηση ριζικής αλλαγής όχι μόνο στα πρόσωπα, αλλά και στις κομματικές δομές και λειτουργίες. Το “ανοιχτό κόμμα”, όπως το ευαγγελίζεται ο πολιτικός άνδρας και πολιτειολόγος επιστήμονας Ευάγγελος Βενιζέλος, είναι πολύ δύσκολο να προέλθει από το ΠΑΣΟΚ ή από τη Ν.Δ. με τα σημερινά τους χαρακτηριστικά.»

Βαδίζοντας προς τις ευρωεκλογές, όλο το προηγούμενο διάστημα, τι εμπειρίες έχετε αποκομίσει ως συμμέτοχος στην προσπάθεια της Δράσης;
«Αυτό που θεωρητικά με βασάνιζε, το είδα ανάγλυφο στην προεκλογική πράξη. Στην Ελλάδα υπάρχει σήμερα θέμα δημοκρατίας, θέμα τήρησης του Συντάγματος, θέμα εφαρμογής της αρχής των ίσων ευκαιριών μεταξύ των κομμάτων και θέμα ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Οι δικαστικές προσπάθειες της Δράσης να εξασφαλίσει στοιχειώδη πρόσβαση στα Μ.Μ.Ε., ιδίως στα ηλεκτρονικά, προσέκρουσε σε ουσιαστική αρνησιδικία. Κι αυτό προήλθε από ένα ανώτατο δικαστήριο, το Συμβούλιο της Επικρατείας, με μεγαλειώδη ιστορική παράδοση στην προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών αρχών της Δημοκρατίας.
Δε φανταζόμουνα ότι η συνολική αδυναμία του πολιτικού συστήματος θα είχε αγγίξει και τα οχυρά της δικαιοσύνης.

Δε φανταζόμουν…
»Δε φανταζόμουν επίσης ότι στη δημοκρατική Ελλάδα του 2009, 30 χρόνια μετά την πτώση της δικτατορίας και 50 χρόνια μετά το ζοφερό μετεμφυλιακό κράτος, θα υπήρχαν συμπολίτες μας που θα δήλωναν ότι φοβούνται να εκφράσουν δημοσίως την αντίθεσή τους στα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας. Κι όλα αυτά, τονίζοντας ότι έχουν παιδιά που σκέπτονται το επαγγελματικό τους μέλλον, ή ανήκουν εργασιακά στο κράτος ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ή ασκούν εμπορική-επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία παραδοσιακά τους συνδέει με την πελατειακή προσφορά και ζήτηση. Στην Ελλάδα, η πελατειακή προσφορά και ζήτηση δεν αναφέρεται μόνο στις παραδοσιακές λειτουργίες της αγοράς, αλλά συγκροτεί και θεμελιώδες στοιχείο του κομματικού συστήματος εξουσίας.
Συνάντησα και κάτι που αυτήν τη φορά το φανταζόμουνα, η οποιαδήποτε δηλαδή θεσμική μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος πρέπει να θέσει από μηδενική βάση το ζήτημα της ιδιοκτησίας των Μ.Μ.Ε., της λειτουργίας των Μ.Μ.Ε., της ιδιοκτησίας και λειτουργίας των εταιρειών δημοσκόπησης-έρευνας της κοινής γνώμης και του καθοριστικού ρόλου του πολιτικού χρήματος.»

Οπότε, με αυτά τα δεδομένα, ποιο αποτέλεσμα θα χαρακτηρίζατε ικανοποιητικό για την κίνηση;
«Θεωρώ ήδη ικανοποιητικό για την κίνησή μας την πολιτική παρουσία της στην ελληνική κοινωνία, παρά τα εμπόδια και τις δυσκολίες.»

Θα υπάρξει συνέχεια στη Δράση; Πώς την προσδιορίζετε και από τι πιστεύετε ότι θα εξαρτηθεί;
«Το πρόβλημα των αλλαγών στη θεσμική βάση του πολιτικού μας συστήματος έχει τεθεί στην ελληνική κοινωνία. Δε θα βρει τη λύση του μόνο στις επερχόμενες ευρωεκλογές. Πολιτικές και κομματικές δυνάμεις που απαιτούν ανατροπές και μεταρρυθμίσεις, και δεν είναι μόνο η Δράση, οφείλουν να συνεχίσουν και μετά τις ευρωεκλογές. Την παρούσα περίοδο, ιστορικά, μπορώ να την παραλληλίσω μόνο με το 1909 - 1910 ή το 1974. Η θεσμική απαξίωση οδηγεί σε συγκλονιστικά γεγονότα, λαμβανομένων υπόψη βεβαίως των σημερινών πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών στη χώρα μας, κι εννοώ πρωτίστως την παγκόσμια οικονομική κρίση όπως αυτή εκδηλώνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και την πρόκληση, που εμφανίζεται για πρώτη φορά, η ελληνική κοινωνία να απαρνηθεί την όποια ομοιογένειά της.»