(β΄ μέρος)

Κλείνοντας τον κύκλο των αιτιών της αυξημένης επιθετικότητας πρέπει να αναφέρουμε και τον τύπο της προσωπικότητας. Ειδικότερα η δυσκοινωνική και αντικοινωνική προσωπικότητα και η σαδιστική προσωπικότητα.
- Στη δεύτερη ομάδα των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών που με διάφορους τρόπους περνούν από τις επικίνδυνες για το άτομο και δυστυχώς έμμεσα και για τους άλλους οδικές συμπεριφορές, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα αίτια είναι: 1) Οι ενστικτώδεις ροπές και τάσεις (Freud) και ενοχικές διαταραχές. Είναι γνωστή η ατυχηματοθηρία (δηλαδή η ροπή του ανθρώπου να παθαίνει ανεξήγητα ατυχήματα), έκφραση ασυνείδητης διάθεσης για αυτοτιμωρία που οφείλεται σε απωθημένες ενοχές του ατόμου (Freud). 2) H μελαγχολία. 3) Οι μαζοχιστικές τάσεις των ατόμων που από διαστροφή της προσωπικότητας αρέσκονται να υποβάλλουν τον εαυτό τους σε βασάνους, ταλαιπωρίες, πόνο κ.τ.λ.. 4) Η παθητική-επιθετική προσωπικότητα, όπου το άτομο με παθητικό τρόπο εκφράζει την επιθετικότητά του θεσπίζοντας πείσμονες συμπεριφορές απόσυρσης πείσματος, άρνησης παράπονου, γκρίνιας, δυσθυμίας κ.τ.λ.. 5) Υπαρξιακά άγχη και προβληματισμοί από νευρωτικά άτομα.
- Η αδυναμία του ατόμου να ελέγξει την επιθετικότητά του, δηλαδή να αναπτύξει τις απαραίτητες αναστολές του, οφείλεται: 1) Σε αδυναμία του «εγώ» (ανεπαρκής έλεγχος του «εγώ» που είναι ο ψυχολογικός ελεγκτής των ενστικτωδών ροπών). 2) Στη μειωμένη κοινωνικοποίηση του ατόμου, ιδίως κατά την ηλικία της σχολικής του ζωής. 4) Σε παιδική στέρηση ή αντίθετα υπερπροστασία (κακομαθημένα παιδιά). 5) Στην έλλειψη ηθικής. 6) Σε ψυχολογικά τραύματα της παιδικής ηλικίας. 7) Στη χρήση ουσιών, αλκοόλ και ψυχοφαρμάκων. 8) Στην ελαττωματική λειτουργία του εγκεφάλου. 9) Στη συναισθηματική συγκινησιακή νάρκη-αναλγησία και σκληρότητα.
- Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε την επίδραση της τεχνοκρατικής εποχής στα ψυχοκοινωνικά αίτια των τροχαίων.
- Επίσης, την εργασιακή ένταση, το burn-out (υπερκόπωση), την αύξηση των αστικών πληθυσμών, τους ταχείς ρυθμούς ζωής. Τις απότομες πολιτισμικές μεταβολές και την έλλειψη εξοικείωσης με το αυτοκίνητο (επαρχία).
- Για την επίδραση που έχει ο τεχνοκρατικός πολιτισμός, τα Μ.Μ.Ε. και το μη ελεγχόμενο ιντερνέτ για τα παιδιά (αναφέρομαι σε παιδί που έπαιζε παιχνίδι εικονικής οδήγησης, πήρε το αυτοκίνητο του μπαμπά του και κατάφερε να διανύσει ικανή απόσταση μέχρι να τρακάρει).
Οι τομείς δράσης που πρέπει να αναπτύξουμε για αποφυγή των τροχαίων είναι πολλαπλοί και αφορούν: 1) Την ανάπτυξη υπερεγωτικών αναστολών, την κοινωνικοποίηση, την προτυποποίηση και το σεβασμό των άλλων. 2) Την ομαλοποίηση της ψυχικής ζωής, τη θεραπεία του νευρωτικού άγχους και των άλλων ψυχικών διαταραχών. 3) Την αλλαγή τρόπου ζωής και την αποφυγή χρήσης ουσιών, αλκοόλ και ψυχοφαρμάκων. 4) Την εγκατάσταση ομαλού οικογενειακού περιγράμματος και τη σωστή σχολική αγωγή και αγωγή κυκλοφορίας.
- Η πρόληψη εν ολίγοις περιλαμβάνει την αλλαγή του ατομικού και κοινωνικού μοντέλου ζωής και την ωρίμανση της προσωπικότητας.
- Εκείνο που αναρωτιέται κανείς είναι πώς θα αλλάξει το style ζωής χωρίς ατομική και συλλογική ψυχολογική επανάσταση και ανατροπές του ψυχισμού μας. Φιλοσοφικά τίθεται το δυσοίωνο ερώτημα. Μήπως ο πολιτισμός (όπως έγραψε και ο Freud στο τελευταίο του βιβλίο) είναι πηγή δυστυχίας; Ή μήπως ισχύει η ανησυχία του μεγάλου δασκάλου Παπανούτσου, ότι ο τεχνοκρατικός πολιτισμός είναι η αιτία της πνευματικής οπισθοδρόμησης του ανθρώπου;

*Ο Γεώργιος Kωμαΐτης είναι Ψυχίατρος.