Τέλη Αυγούστου θα έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία ο βιολογικός της Καλλονής, που απ’ την προηγούμενη βδομάδα βρίσκεται σε δοκιμαστική φάση ώστε μέχρι το τέλος του μήνα να αρχίσει την επεξεργασία των λυμάτων της ευρύτερης περιοχής. Η συγκεκριμένη μονάδα, τελικός αποδέκτης των αστικών αποβλήτων που θα μεταφέρουν αμέτρητα χιλιόμετρα δικτύων αποχέτευσης, διεκδικεί δυο μοναδικές πρωτοτυπίες. Η πρώτη είναι ότι έγινε «ανάποδα» απ’ όλα τα παρόμοια έργα, αφού φτιάχτηκε πριν τα δίκτυα αποχέτευσης, για αυτό και λειτουργεί 12 ακριβώς χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της. Κι όμως - κι εκεί έγκειται η δεύτερη πρωτιά της -, μετά από τόσα χρόνια αναμονής, η μονάδα δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα λειτουργίας όπως απέδειξαν οι δοκιμές!

Όλη αυτή την περίοδο, όλα αυτά τα χρόνια, ουδέποτε εξέλειψε η ανάγκη για την οποία και έγινε το έργο, δηλαδή η κατασκευή βιολογικού για να μη φεύγουν τα λύματα στον ευαίσθητο οικολογικά αποδέκτη του κόλπου Καλλονής. Με παρέμβασή της η Πολιτική Κίνηση Λέσβου των Οικολόγων Πράσινων αυτήν ακριβώς την περιβαλλοντική διάσταση επισημαίνει, τονίζοντας πως όλο αυτό το διάστημα τα λύματα κατέληγαν στον κόλπο.

Εν αρχήν... το 1992
«Το υπουργείο Εσωτερικών έστειλε μια εγκύκλιο που έλεγε πως όποιος δήμος ή κοινότητα ενδιαφέρεται να κάνει βιολογικό, να υποβάλει αίτηση. Απ’ τη Λέσβο, μόνο το Πλωμάρι και εμείς, η Κοινότητα Κεραμίου, κάναμε τα χαρτιά μας και πήραμε τότε από 80 εκατ. δραχμές», θυμάται ο για χρόνια κοινοτάρχης Κεραμίου, νυν δημοτικός σύμβουλος και πρόεδρος της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Καλλονής, Νίκος Καραθανάσης.
Ο ίδιος, συνεχίζοντας, τόνισε πως ακόμη και σεμινάρια έγιναν τότε στους αυτοδιοικητικούς για το πώς θα είναι και θα λειτουργεί ο βιολογικός. «Εμείς κάναμε τη μελέτη για τα δίκτυα αποχέτευσης σε Κεράμι, Σκάλα Καλλονής, Αριανά και Παπιανά, ενώ είναι σημαντικό πως ελλείψει ενδιαφέροντος από άλλες περιοχές αυξήθηκε ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός στα 200 εκατ. δρχ.», είπε ο κ. Καραθανάσης, προσθέτοντας πως εν τέλει το έργο δημοπρατήθηκε το 1994, και μάλιστα σε μια εποχή πολύ δύσκολη για τα δημόσια έργα, αφού δεν υπήρχαν χρηματοδοτήσεις. Για αυτό και στη δημοπρασία που έγινε, συμμετείχαν 12 απ’ τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες της χώρας.

Χωροθέτηση στο βιότοπο
Στην εξιστόρηση που έκανε ο κ. Καραθανάσης περιγράφοντας εκείνα τα χρόνια, εξήγησε και το πώς ο βιολογικός της Καλλονής βρίσκεται στην… Αγία Παρασκευή.
«Ως Κοινότητα Κεραμίου», είπε, «είχαμε μία έκταση 1.500 στρεμμάτων πριν τις αλυκές. Οι μελετητές λοιπόν, προτείνοντας να λειτουργήσουμε στην προοπτική η μονάδα που θα κατασκευαστεί να είναι μεγάλη ώστε να εξυπηρετήσει όλα τα χωριά, ακόμη και την Αγία Παρασκευή, συνέστησαν να κάνουμε τη Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων σε μια περιοχή δέκα στρεμμάτων, εκεί στις αλυκές, ώστε κάποτε να είναι εύκολο να πέσουν εκεί και τα λύματα της Αγίας Παρασκευής κι ολόκληρου του λεκανοπεδίου. Πήγα, λοιπόν, το 1993 στο ΥΠΕΧΩΔΕ και εκεί μου έλεγαν πως είναι αδιανόητο να κάνω το βιολογικό στον υγροβιότοπο, γιατί ήδη τότε με μελέτη απ’ το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης η περιοχή είχε εκτιμηθεί ως ιδιαίτερης περιβαλλοντικής αξίας. Με παρέπεμψαν στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου κι εκεί ανέπτυξα και το επιχείρημά μου, ότι η μονάδα που στο τέλος θα βγάζει καθαρό νερό δε θα επιβαρύνει το περιβάλλον, το αντίθετο μάλιστα, και έτσι μετά από μερικές μέρες πήρα την έγκριση χωροθέτησης.»
Ο κ. Καραθανάσης θυμάται ότι του είχε προκαλέσει ιδιαίτερη εντύπωση πως δεν υπήρξε τότε η παραμικρή αντίδραση, ούτε μια διαμαρτυρία απ’ την τοπική κοινωνία, για τη θέση που επιλέχτηκε για τη μονάδα. Αντιθέτως, ο ίδιος διαμαρτύρεται ακόμη και σήμερα γιατί ο διευθυντής της νομαρχίας ο Στάθης Μακίδης, τον «εμπόδισε με χίλιες δυο προφάσεις, επειδή ήταν οι δημοτικές εκλογές, να ολοκληρώσει το διαγωνισμό και να ξεκινήσει το έργο».

Όλη η Καλλονή
Ο δήμος Καλλονής ήταν μαζί με της Πέτρας οι δύο νέοι δήμοι που προέκυψαν το Γενάρη του 1995 απ’ τη συνένωση, εθελοντικά, κοινοτήτων, που αποφάσισαν να επωφεληθούν των κινήτρων και μια τετραετία πριν την εφαρμογή του προγράμματος «Καποδίστριας» ένωσαν τις μοίρες τους αυτοδιοικητικά. Ο πρώτος δήμαρχος Καλλονής, Άρης Ελευθερίου, ξεκίνησε τη θητεία του αρχίζοντας και το έργο του βιολογικού, που ήταν αναμενόμενο να «επεκτείνει» τα δίκτυα σε όλο το δήμο Καλλονής.
Έτσι ο αρχικός σχεδιασμός της Κοινότητας Κεραμίου οδήγησε ολόκληρο το δήμο στη σταδιακή δημιουργία δικτύων αποχέτευσης. Για αυτό κι ενώ σε όλη τη χώρα πρώτα κατασκευάζονται τα δίκτυα και τελευταία γίνεται η μονάδα επεξεργασίας λυμάτων, στο δήμο Καλλονής πρώτα τέλειωσε η μονάδα (το 1998) και εν συνεχεία άρχισαν σταδιακά να ολοκληρώνονται τα δίκτυα.
Το 1999, με τον «Καποδίστρια» ο δήμος Καλλονής επεκτάθηκε ακόμη περισσότερο, με τη συνένωση και νέων χωριών, για τα οποία ομοίως χρειάζονταν και νέες μελέτες, και νέα έργα.
Ο μεγάλος όγκος των μελετών ολοκληρώθηκε επί δημαρχίας Γιώργου Κυρατζή, επί των ημερών του οποίου και εντάχθηκε στο ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου 2000 - 2006 η κατασκευή των δικτύων αποχέτευσης σημαντικών τμημάτων του δήμου Καλλονής, με περίπου 11 εκατ. ευρώ.
Ο επόμενος δήμαρχος, Δημήτρης Φαναραδέλλης, υλοποίησε το έργο των δικτύων, ενώ τελειώνει και δύο ακόμη μελέτες, αυτές που αφορούν στα τελευταία τμήματα του οικισμού της Καλλονής και του χωριού των Δαφίων. Σε ό,τι έχει να κάνει με τα δίκτυα, όπως τόνισε ο κ. Φαναραδέλλης, ο δήμος Καλλονής θα επιδιώξει να εντάξει έργα προϋπολογισμού της τάξης των 5,5 εκατ. ευρώ στο ΕΣΠΑ.

Μπήκε μπροστά
«Την προηγούμενη βδομάδα», ανέφερε ο κ. Φαναραδέλλης, «έγιναν οι τελευταίες δοκιμές στα αντλιοστάσια, επτά συνολικά σε Καλλονή, Δάφια, Κεράμι και Αρίσβη, όπως και δοκιμές στη Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων, και από τη Δευτέρα θα στείλουμε ειδοποιήσεις στους δημότες προκειμένου να κάνουν τις ενέργειες σύνδεσης με το βιολογικό. Στόχος μας είναι η μονάδα να λειτουργήσει τέλη Ιουλίου και έως το τέλος Αυγούστου να έχει λειτουργήσει στο σύνολό του το έργο. Αν καθυστερήσουμε άλλο, θα υπάρξει και πρόβλημα με τους ελέγχους, αφού, ας μην ξεχνάμε, το έργο των δικτύων χρηματοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό απ’ το Γ΄ Κ.Π.Σ..»
Ο δήμαρχος Καλλονής ανέφερε ότι από πέρυσι έγινε μια πολύ καλή συντήρηση στη Μονάδα Επεξεργασίας, που όμως διατηρήθηκε όλα αυτά τα χρόνια, γιατί πολύ απλά υπήρχε σύμβαση του δήμου με την κατασκευαστική εταιρεία, την εταιρεία «Μοσχόβης - Χωμενίδης», που σε τακτά χρονικά διαστήματα με εξειδικευμένο μηχανολόγο έθετε σε λειτουργία τις μηχανές και τις γεννήτριες κι έτσι δεν απαξιώθηκε ο μηχανολογικός εξοπλισμός.
Ο δήμος διατηρεί τη σύμβαση με το ιδιωτικό γραφείο που θα αναλάβει τη λειτουργία του βιολογικού, ενώ σε ό,τι αφορά στην πρόσληψη προσωπικού, ενδεχομένως και των υδραυλικών που θα απαιτηθούν για τη λειτουργία του έργου, ο κ. Φαναραδέλλης ανέφερε πως είναι ζητήματα των οποίων θα επιληφθεί ο δήμος Λέσβου.
Η μονάδα είναι δυναμικότητας εξυπηρετούμενου πληθυσμού της τάξης των 10.000 κατοίκων και πάντα υπάρχει η δυνατότητα να συνδεθεί με αγωγούς και ο δήμος Αγίας Παρασκευής. Σε αυτή την πρώτη φάση της λειτουργίας της, που άργησε 12 χρόνια απ’ την κατασκευή της, με ό,τι αυτό σημαίνει στην απόδοση του δημόσιου χρήματος που διατέθηκε, θα εξυπηρετεί το μισό περίπου οικισμό των Δαφίων, τα δύο τρίτα της Καλλονής, ολόκληρο το Κεράμι και τη Σκάλα, καθώς και την Αρίσβη. Όποιες περιοχές δηλαδή έχουν ολοκληρωμένα δίκτυα αποχέτευσης.
«Αν δεν το είχα ξεκινήσει τότε ως κοινοτάρχης, κι ας πέρασαν τόσα χρόνια χαμένα, το έργο δε θα γινόταν. Κι όσο κι αν κάποιοι ασκούν κριτική, εγώ ξέρω πως τότε ό,τι πετούσε στον αέρα το άρπαζα, για αυτό και βρέθηκε ο δήμος Καλλονής με έτοιμη Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων», λέει ο κ. Καραθανάσης ως αντίλογο στο επιχείρημα ότι η μονάδα έμεινε για χρόνια σε αδράνεια.


Πού πήγαν τα λύματα;
Για το ίδιο θέμα και στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών των Οικολόγων Πράσινων Λέσβου για το ζήτημα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, η Πολιτική Κίνηση της Λέσβου με παρέμβασή της για τη Μονάδα που υπογράφει ο συντονιστής της Κίνησης, Μιχάλης Μπάκας, αναρωτιέται: «Πόσα χρόνια επιτέλους πρέπει να περάσουν για να ολοκληρωθεί αυτό το έργο; Μέχρι πότε τα λύματα της περιοχής θα οδηγούνται ανεπεξέργαστα στον κόλπο της Καλλονής; Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη για αυτό το έγκλημα; Οι ψαράδες του κόλπου φωνάζουν για τη μείωση των αλιευμάτων, αλλά εμείς αδιαφορούμε.»
Η Κίνηση εκφράζει προβληματισμό για την κατάσταση της Μονάδας μετά από τόσα χρόνια, ενώ σημειώνει πως από την αρχή ήταν προβληματική η θέση της, καθώς χωροθετήθηκε στην περιοχή κάτω από τις αλυκές Καλλονής, σε απόσταση 100 μέτρων από το Παρατηρητήριο Άγριας Ζωής και 500 μέτρων από το περίπτερο του Κυνηγετικού Συλλόγου, ολοκληρώνοντας το σύνολο των δραστηριοτήτων που παρατηρούνται στην καρδιά του υγροτόπου μαζί με το ιπποδρόμιο και την πίστα moto cross στη διασταύρωση της Αχλαδερής, μια περιοχή που αναφέρεται πλέον σε σχετικές αφίσες ως «αεροδιάδρομος Καλλονής».
«Οι Οικολόγοι Πράσινοι αναγνωρίζουμε και σε αυτά τα φαινόμενα σημάδια κακής λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά δεν παύουμε να εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι υπάρχει ακόμα ελπίδα. Είναι εμφανές πλέον ότι στο έδαφος της κρίσης του πολιτικού συστήματος αναφύονται νέες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις και κινήσεις πολιτών, με τις οποίες είμαστε ανοικτοί στο διάλογο και στην αναζήτηση νέων θεματικών και τοπικών πλειοψηφιών στην τοπική αυτοδιοίκηση. Δε θα τους χαρίσουμε το νησί μας. Το μέλλον μας είναι στο χέρι μας», καταλήγει ο κ. Μπάκας.