Σε εποχές οικονομικής κρίσης, κατά τις οποίες η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών και η μείωση της αγοραστικής ικανότητας συνεπάγεται κινδύνους για μείωση του κέρδους, οι επιχειρήσεις μπορούν εν μέρει να αντισταθμίσουν τις απώλειες, μειώνοντας το κόστος παραγωγής, επαναπροσδιορίζοντας τις τιμές των πρώτων υλών ή περικόπτοντας την τιμή της εργατοώρας. Αυτό συνήθως έχει άμεση επίπτωση στην ποιότητα του προϊόντος ή των υπηρεσιών και οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο με άμεσες αρνητικές συνέπειες στη δυναμικότητα της αγοράς. Η επιστήμη του μάρκετινγκ και του μάνατζμεντ εμφατικά τονίζουν ότι συγκεκριμένες έξυπνες δράσεις μπορούν να επιφέρουν πολλαπλασιαστικά οφέλη και να καλύψουν τη διακινδύνευση, δίνοντας έμφαση, σε χαλεπούς καιρούς, στην ποιότητα. Αν και φαντάζει οξύμωρο, η εφαρμογή ενός επιστημονικά τεκμηριωμένου και ρεαλιστικού συστήματος ολικής ποιότητας σε συνδυασμό με τις καλώς περιγεγραμμένες μεθόδους, όπως είναι η μέθοδος 6σ, η μέθοδος Taguchi κ.ά., μπορούν να εξυφάνουν ένα πλαίσιο, που θα οδηγήσει στην προσέλκυση νέων πελατών, στη σταθεροποίηση των υπαρχόντων και κερδοφορία σε πείσμα των συνθηκών.
Κατά την ανάπτυξη ενός συστήματος είναι αναγκαίο να προηγείται μια εκτίμηση ασφάλειας, ειδικά αν το προϊόν ή η υπηρεσία παίζει ζωτικό ρόλο στη βιωσιμότητα του όλου εγχειρήματος. Η εκτίμηση αυτή αφορά την ανθεκτικότητα και τη σταθερότητα επιμέρους τμημάτων, αλλά και του όλου σε καταστάσεις φθοράς, παρακμής, σε περιπτώσεις που ορισμένα στοιχεία δε λειτουργούν κατά το αναμενόμενο ή σε ακραίες και μη επαρκώς υπολογισμένες περιβαλλοντικές, οικονομικές πολιτικές και άλλες αντιξοότητες. Αφού προηγηθεί η αξιολόγηση για το πού βρίσκεται η επιχείρηση, θα πρέπει να αναλυθεί η επικινδυνότητα, δηλαδή να αναγνωριστούν και να εκτιμηθούν οι απειλές και να συνδεθούν με τα αντίστοιχα προϊόντα. Πιο συγκεκριμένα, η επικινδυνότητα ορίζεται ως το γινόμενο της πιθανότητας να συμβεί ένα γεγονός επί το κόστος που αυτό επιφέρει, θετικό ή αρνητικό. Το risk management αποτελεί μία διαδικασία, η οποία βοηθάει την επιχείρηση να πετύχει τους στόχους της μέσω της καλύτερης κατανομής πόρων, του σωστού σχεδιασμού και της σωστής λήψης αποφάσεων.
Η διαχείριση επικινδυνότητας συναρτάται στην πιθανότητα εμφάνισης κινδύνου και στη δριμύτητα. Σε γενικές γραμμές, ένας κίνδυνος μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ανισορροπίες σε μία επιχείρηση. Μέσω της διαχείρισης κινδύνου, η επιχείρηση αποφασίζει, διαχειρίζεται, μετράει και εφαρμόζει μέτρα μετριασμού του κινδύνου. Χωρίζεται στις εξής φάσεις: α) Προσδιορισμός κινδύνων, β) Ανάλυση κινδύνων (πιθανότητα και αποτελέσματα), γ) Προγραμματισμός διαχείρισης (στρατηγικές αποφυγής, ελαχιστοποίησης και εναλλακτικά σχέδια) και δ) Παρακολούθηση κινδύνων (Kaplan, 1991).
Σε περιόδους οικονομικής ύφεσης και αμφισβήτησης, τα οικονομικά εργαλεία και οι μεθοδολογίες μπορούν να προσφέρουν ένα ασφαλές καταφύγιο για τον επιχειρηματία, δεδομένου ότι περιορίζουν την έκθεση στον κίνδυνο, μειώνουν την αυθαίρετη ερμηνεία των φαινομένων και μπορούν να προγνώσουν και να προφυλάξουν από ανεπιθύμητες συγκυρίες. Η διοίκηση ολικής ποιότητας αποτελεί το μόνο αντίδοτο στη διαφαινόμενη ρευστότητα και τη μόνη εγγύηση για επιστροφή κερδοφορία.
 
* Ο Ευστράτιος Παπάνης είναι επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου και η Αικατερίνη Μπαλάσα κοινωνιολόγος, MBA.