Μια επώδυνη σκληρή συμφωνία, με δεκάδες μάλιστα αστερίσκους και προαπαιτούμενα, εξασφαλίσθηκε χτες το πρωί. Συμφωνία που αν και όπως τελικά υλοποιηθεί -γιατί πολλοί μέσα και έξω από την Ελλάδα, που για δικούς τους λόγους δεν ήθελαν συμφωνία, θα συνεχίσουν να κάνουν ό,τι μπορούν για να την δυναμιτίσουν στην πράξη- θα βάλει το λαό μας σε ένα νέο κύκλο οικονομικής δυσπραγίας και δύσκολης διαβίωσης με πολύ μακρινές τις προοπτικές βελτίωσης.

Οι πολίτες παρακολουθούν με αμηχανία ανάμικτη με πίκρα την κορύφωση μιας δραματικής προσπάθειας απεγκλωβισμού από την ύφεση και την οικονομική ασφυξία των τελευταίων πέντε ετών να καταλήγει σε μια απ’ τα ίδια και χειρότερα! Και μεγαλύτερη ίσως πίκρα νιώθουν όσοι πίστεψαν στον στρατηγό της πρόσφατης μάχης, τον ελπιδοφόρο και άφθαρτο νέο άνθρωπο που ακούει στο όνομα Αλέξης Τσίπρας, που υπέγραψε την σκληρή συμφωνία.

Το μάθημα είναι σκληρό και πληρωμένο πανάκριβα, με ουρά που θα απλωθεί για χρόνια μπροστά. Όταν όμως βγαίνουμε από μια ήττα -και χτες ηττηθήκαμε συνολικά ως χώρα και πολίτες- το χειρότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να μην διδαχθούμε από τα λάθη μας. Γιατί σε μια μάχη όταν χάνεις πανηγυρικά σίγουρα φταις. Φταις ΕΣΥ.

Όχι οι αντίπαλοι! Αυτοί στο κάτω - κάτω τη δουλειά τους έκαναν.
Για να μάθεις όμως από τα λάθη σου οφείλεις να μην κρυφτείς πίσω από το δάχτυλό σου, να μην σου φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από τον εαυτό σου, να είσαι σκληρός με την αυτοκριτική σου πριν κάνεις την όποια κριτική.

Και να μην αναζητήσεις εύκολες εξηγήσεις. Τούτη τη δύσκολη ώρα νομίζω ότι ο καθένας έχει υποχρέωση -κι εγώ πρώτος- να πάρει θέση, όχι για να πει πόσο σωστός είναι αυτός, πόσο δίκιο έχει ή είχε. Να πάρει θέση μόνο αν έχει κάτι να πει, κάτι να προτείνει, κάπου να βοηθήσει. Είναι η ώρα να μιλήσουμε «όχι για να ξεχωρίσουμε απ’ τον κόσμο αλλά για να σμίξουμε τον κόσμο» όπως λέει ο ποιητής.

Μιλώ λοιπόν στον καθένα, με το όποιο λίγο μπόι μου, λέγοντας του πως αρκετά λάθη κάναμε όλοι ως τώρα, ήρθε η ώρα να αποφύγουμε τα επόμενα και να παλέψουμε για την ανατροπή της δύσκολης κατάστασης. Μερικές πικρές ερωτήσεις λοιπόν και οι δικές μου -υποκειμενικές- απαντήσεις.

Ο Τσίπρας μας πούλησε; Είναι κι αυτός σαν τους άλλους; Αν πιστέψουμε κάτι τέτοιο θα είναι ολέθριο. Απλώς αποδείχτηκε κάτι άλλο. Πως δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, πως αποδεδειγμένα ένας νέος και κατά γενική ομολογία ικανός άνθρωπος, πάλεψε κι έφαγε τα μούτρα του, όχι γιατί δεν ήθελε, αλλά γιατί δεν βοηθούσε ο συσχετισμός δυνάμεων, γιατί πολύ απλά δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, γιατί πρέπει να το πάρουμε απόφαση, για πολλά από τα δεινά μας είμαστε συνυπεύθυνοι και έχουμε ελπίδα να τα διορθώσουμε μόνο αν αγωνιστούμε εμείς οι ίδιοι.

Δηλαδή ο Τσίπρας τα έκανε όλα σωστά; Όχι βέβαια. Και λάθη έκανε, και απειρία έδειξε, και σε λάθος ανθρώπους στηρίχτηκε, και λάθος εκτίμησε το συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη. Παραδείγματα; Πολλά. Ένα;

Ο υπεύθυνος των διαπραγματεύσεων. Η στρατηγική Βαρουφάκη -πέρα από την απαράδεκτη εν γένει προσωπική παρουσία του που κόστισε- ότι οι σκληροί της Ευρώπης θα φοβηθούν ένα Grexit και θα υποχωρήσουν, αποδείχτηκε πολύ απλά ότι έπαιζε το παιχνίδι τους. Δύο; Κυβέρνηση εσωκομματικών ισορροπιών. Σεβαστή η πολυφωνία στο κόμμα, όμως στην κυβέρνηση δεν είναι να δυνατόν να υπάρχουν οπαδοί της δραχμής! Την ώρα που ο Πρωθυπουργός, πριν από δυο μήνες περίπου, προσπαθούσε να πείσει τους ομολόγους του στην Ευρώπη σε ένα από τα πολλά ραντεβού με Μέρκελ και Ολάντ μεταξύ άλλων και για την αποφασιστικότητά του στις ιδιωτικοποιήσεις, το ίδιο απόγεμα υπήρχε εκδήλωση στον Πειραιά κατά της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ με ομιλητή τον καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργό Λαφαζάνη! Τρίτο; Κωνσταντοπούλου για Πρόεδρος της Βουλής! Άσε όλα τα άλλα της… χαρίσματα.

Όταν όμως ο Τσίπρας διαπραγματευόταν για το χρέος και την μείωσή του για να καταστεί βιώσιμο, τις ίδιες μέρες αυτή συγκροτούσε επιτροπή από ανά τον κόσμο γραφικούς με βάση τα «συμπεράσματα» των οποίων το κατήγγελλε δημόσια ως «παράνομο και επονείδιστο». Και βέβαια τέταρτο; Το δημοψήφισμα που από διαπραγματευτικό όπλο εξελίχθηκε σε μπούμερανγκ, δίχασε τους πολίτες αλλά και βάθυνε το ψυχολογικό τραύμα των ίδιων των υποστηρικτών του, που πριν από μόλις μια βδομάδα τους καλούσε να διατρανώσουν το ΟΧΙ, και σήμερα τους καλεί να αποδεχτούν ένα επώδυνο ΝΑΙ.

Κι οι άλλοι που τα λέγανε (λέγαμε); Να βουβαθούμε! Δεν μπορώ να ακούω μικρόψυχους πανηγυρισμούς από εκπροσώπους του παλιού φθαρμένου πολιτικού συστήματος, που αφού οδήγησαν στην Ελλάδα της χρεοκοπίας το 2010, αφού έχασαν 5 πολύτιμα χρόνια επιβάλλοντας μάταιες θυσίες στον Ελληνικό λαό χωρίς παράλληλα να επεξεργάζονται και κυρίως να υλοποιούν ένα σχέδιο πραγματικής μεταρρύθμισης της χώρας, αφού αντί να τα βάλουν με κατεστημένα συμφέροντα περιορίστηκαν να κουτσουρεύουν τη σύνταξη της γιαγιάς, τώρα εγκαλούν τον Τσίπρα γιατί δεν κέρδισε μέσα σε 5 μήνες όσα αυτοί δημιούργησαν 40 χρόνια.

Κι αυτοί που δεν είχαν στο παρελθόν εμπλοκή; Ούτε αυτοί έχουν δικαίωμα να λένε «εμείς τα λέγαμε»; Φοβάμαι πως όχι. Γιατί στην καλύτερη περίπτωση ήταν (είμαστε) αμέτοχοι και στην χειρότερη ανεπαρκείς, αφού αποτύχαμε να πείσουμε τους πολίτες και να επηρεάσουμε το πολιτικό σύστημα γενικά στην υιοθέτηση μιας άλλης στρατηγικής εξόδου από την κρίση.

Μα δεν φταίνε για όλα ο Σόιμπλε και οι δορυφόροι του; Μα αυτοί ήταν οι αντίπαλοί μας. Και έκαναν τη δουλειά τους. Εμείς φταίμε που δεν εκτιμήσαμε σωστά το συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη, που πήγαμε να τους πολεμήσουμε απροετοίμαστοι ή υπερτιμώντας τις δυνάμεις μας που -για να το πω με πολεμικούς όρους- επιλέξαμε να δώσουμε τη μάχη στο έδαφος που τους βόλευε. Και κάτι ακόμα για να αποφύγουμε τους ρατσισμούς. Δεν μας φταίνε οι Γερμανοί. Ο Σόιμπλε δεν είναι εχθρός μας επειδή είναι Γερμανός, αλλά επειδή εκπροσωπεί και έχει συσπειρώσει γύρω του όλες τις αντιδραστικές δυνάμεις της Ευρώπης. Γι’ αυτό άλλωστε και μια σειρά από Γερμανούς πολιτικούς (Πράσινοι, κάποιοι σοσιαλδημοκράτες) ήταν τώρα σύμμαχοί μας στην μάχη με τους οπαδούς της Ευρώπης των δύο ταχυτήτων.
Κι ο λαός μας δεν φταίει για τις επιλογές του;

Ασφαλώς και φταίει! Ας μην χαϊδεύουμε πια αυτιά για τη λαϊκή σοφία. Με την ψήφο του «σοφού λαού» ήλθαν στην εξουσία οι κυβερνήσεις που κατέστρεψαν τη χώρα τα τελευταία 40 χρόνια. Ο ίδιος «σοφός λαός» αρέσκεται στις εύκολες λύσεις και τώρα διαπιστώνει πως τέτοιες δεν υπάρχουν. Όμως, αυτός ο λαός έχει ταυτόχρονα και το δικαίωμα στο λάθος και το δικαίωμα στην ελπίδα, αφού αυτός τελικά θα πληρώσει το λογαριασμό των λανθασμένων πολιτικών.

Οπότε τώρα, έστω και την ύστατη ώρα αυτή την ελπίδα οφείλει το πολιτικό σύστημα να του τη δώσει. Να μπει μπροστά στο δρόμο των θυσιών και να μην κρυφτεί πίσω από ψευτοπαλικαριές του είδους «εγώ μένω συνεπής» ή «εγώ διαφώνησα». Όσοι οδήγησαν τα πράγματα σε τούτες τις δύσκολες ώρες οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους και όχι να κάνουν την ηρωική έξοδο που θα συντηρήσει -τρομάρα τους- το προσωπικό τους πολιτικό κεφάλαιο.

Δια ταύτα λοιπόν; Δεν είναι ο χώρος ούτε ο ρόλος μας να γράψουμε εδώ το μανιφέστο του μέλλοντος. Τούτες τις δύσκολες ώρες, ας το πάρουμε απόφαση. Εμείς όλοι, απλοί πολίτες και πολιτικοί ταγοί που δεν θα κρυφτούν στα δύσκολα, μπορούμε να βγάλουμε τον τόπο μας από το τέλμα. Χαράζοντας και υπηρετώντας με ανιδιοτέλεια ένα στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης με βαθιές τομές και μεταρρυθμίσεις σε σύγκρουση με κατεστημένα μεγάλα και μικρά συμφέροντα, έτσι ώστε να φτάσουμε σε τρία, πέντε, δέκα χρόνια (ναι, η πορεία θα είναι μεγάλη και ανηφορική) να φτιάξουμε μια ισχυρή και αξιοπρεπή Ελλάδα μέσα σε μια πιο κοινωνική Ευρώπη.

Στον αγώνα αυτό δεν είμαστε μόνοι μας. Μπορεί συγκυριακά να ηττηθήκαμε, αλλά βρεθήκαμε κοντά με συμμάχους λαούς και πολιτικές δυνάμεις. Ας συμπορευτούμε μαζί τους και μια νέα Ελλάδα σε μια κοινωνική και πολιτικά ενοποιημένη Ευρώπη των λαών είναι εφικτή.