Το «Ε» συνάντησε το Δημήτρη Δεμερτζή με αφορμή την παράσταση «Ένα δάκρυ για τη Ζωή» την οποία εμπνεύστηκε και σκηνοθέτησε και μιλήσαμε μαζί του και για την έκθεση πινάκων του, στο φουαγέ του Δημοτικού Θεάτρου.
Γεννήθηκε το 1979 στη Μυτιλήνη, εδώ μεγάλωσε και δε θέλει να φύγει και ποτέ, όπως λέει. Εργάζεται στην Εφορία Μυτιλήνης, ωστόσο στον ελεύθερο χρόνο του βγάζει μια πολύ μεγάλη δημιουργικότητα, που διοχετεύει προς διαφορετικούς τομείς. Το «Ε» συνάντησε τον 31χρονο Δημήτρη Δεμερτζή με αφορμή την παράσταση «Ένα δάκρυ για τη Ζωή», που ανεβαίνει και σήμερα στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης από το Θεατρικό Εργαστήρι του δήμου, την οποία εμπνεύστηκε ως ιστορία, σκηνοθέτησε και επένδυσε στιχουργικά και εν μέρει μουσικά. Με αφορμή αυτήν, μιλήσαμε μαζί του και για την έκθεση πινάκων του που φιλοξενούνται στο φουαγέ. Και η συζήτηση αποκάλυπτε όλο και πιο πολλές δημιουργικές πτυχές του νεαρού Μυτιληνιού. Ο ίδιος, ωστόσο, δε δηλώνει «καλλιτέχνης» και δεν πιστεύει στο «ταλέντο».
Δημήτρη, από πότε άρχισες να ασχολείσαι με το θέατρο και πότε μπήκες στο Θεατρικό Εργαστήρι του δήμου Μυτιλήνης;
«Με το θέατρο άρχισα να ασχολούμαι το 2005. Παρ’ όλο που ήθελα να πάω στη Δραματική Σχολή, δεν το έκανα και δεν το μετανιώνω, γιατί το να μην είσαι επαγγελματίας σού αφήνει το περιθώριο να κάνεις ό,τι θέλεις. Εκείνη τη χρονιά το Θεατρικό Εργαστήρι Μυτιλήνης ανέβαζε την παράσταση “Θάψτε τους νεκρούς” και χρειαζόταν ένα πρόσωπο να παίξει κάποιο δεύτερο ρόλο. Μου έκανε πρόταση η Βάσω η Χοχλάκα με αφορμή και έκθεση που έκανα τότε και δέχτηκα. Ακολούθησε δεύτερη παράσταση με παρότρυνση του Παναγιώτη του Γιαλλελή, από τη ΔΕΠΤΑΜ, ενώ για λίγο συνεργάστηκα και με τους “Αστέγους”.»
Δε σε φόβισε η πρώτη αυτή επαφή με την έκθεση στον κόσμο;
«Όχι. Γενικά δεν αγχώνομαι ποτέ στο θέατρο, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Αντίθετα, με “ανεβάζει” αυτή η διαδικασία.»
Η τωρινή παράσταση είναι το πρώτο σου θεατρικό κείμενο;
«Ουσιαστικά ναι. Ωστόσο, πριν από αυτό είχα γράψει ένα σενάριο μικρού μήκους, με ερέθισμα το Φεστιβάλ Μικρού Μήκους της Δράμας που έτυχε να βρεθώ. Η υπόθεση της πρώτης μου ιστορίας ήταν το AIDS, χωρίς διαλόγους, μόνο με εικόνες.»
Και στο τωρινό κείμενο επεξεργάζεσαι κοινωνικά θέματα. Τι σχόλια έχεις εισπράξει;
«Έχω ακούσει πολύ καλά σχόλια, δυστυχώς ή ευτυχώς. Από τα πιο ωραία σχόλια που άκουσα, ήταν το “Δε μιλούσε κανένας, μη χάσουμε την επόμενη ατάκα” και το “Όλοι κλαίγαμε”. Θα προτιμούσα, πάντως, να ακούσω και τις αρνητικές παρατηρήσεις.»
Χαρακτήρες μέσα από τη ζωή
Πώς «έχτισες» τους τέσσερις διαφορετικούς σου χαρακτήρες;
«Για μένα, όλα είναι κάπως σχετικά. Τις γυναίκες που εκδίδονται πάντα τις σεβόμουν πολύ γι’ αυτό που αναγκάζονται να περάσουν για να μπορέσουν να βγάλουν το ψωμί τους. Ομοφυλόφιλους έχω γνωρίσει αρκετούς και ξέρω πόσο δύσκολη είναι η αποδοχή της συγκεκριμένης ταυτότητας, λόγω της στάσης π.χ. των συγγενών ή της υπόλοιπης κοινωνίας. Κάποιο παιδί που είχα γνωρίσει, μου είχε πει πως αν το μάθαιναν οι γονείς του, θα τον έδιωχναν από το σπίτι. Με αυτό το θεατρικό δημιουργήθηκαν πολλές συζητήσεις στις πρόβες. Έλεγαν “έχει το θάρρος να το πει” κ.λπ.. Αυτό που προσπάθησα να δείξω εγώ, είναι ότι αυτός που βρίσκεται σε αυτήν τη θέση στη Μυτιλήνη, δεν είναι εύκολο να βρει το θάρρος να το ανακοινώσει δημόσια. Θέλησα να δείξω πως κάποιοι μπορεί να είναι εξαρτημένοι από την οικογένειά τους ή τη δουλειά τους και δεν είναι εύκολο να ανοιχτούν, εφόσον μπορεί να σου συμβαίνει κάτι και να ντρέπεσαι να το μοιραστείς με φίλους σου, πόσο μάλλον να φοβάσαι να μιλήσεις για κάτι τέτοιο, που θα σου αλλάξει ενδεχομένως όλη τη ζωή και τη στάση των άλλων απέναντί σου. Ωστόσο αυτό που δε δέχομαι, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, είναι η υπερβολή και η ενοχλητική συμπεριφορά.»
Οι χαρακτήρες της γυναίκας που έχει βρεθεί στο trafficking και του ρακοσυλλέκτη;
«Ήθελα να συμπεριλάβω και το χαρακτήρα του μετανάστη. Νομίζω πως ο κόσμος έχει καταλάβει πλέον κάποια πράγματα για τη μετανάστευση. Προσωπικά είμαι και υπέρ και κατά του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζεται το φαινόμενο. Για παράδειγμα: είναι ένα “σπίτι” που χωράει 10 άτομα. Δεν μπορούν να μπουν μέσα 50. Αντίθετα, αν μπουν 20, μπορούν να τα φέρουν βόλτα. Πάνω απ’ όλα, πρέπει να παραμένουμε άνθρωποι και να βοηθάμε και τους άλλους, έστω κι αν αυτό σημαίνει ότι θα δυσκολευτούμε σε κάποια πράγματα. Για το ρακοσυλλέκτη, αυτός που ενέπνευσε ήταν ο άντρας που γύριζε στους δρόμους της Μυτιλήνης και πριν από λίγο καιρό πέθανε στο Νοσοκομείο. Αν ζούσε, θα τον έφερνα στο Δημοτικό Θέατρο να δει την παράσταση.»
Ιδιαίτερο ήταν και το τραγούδι της παράστασης. Το οποίο έγραψες και τραγούδησες ο ίδιος;
«Έχω γράψει πολλά τραγούδια, στα οποία γράφω και τους στίχους και τη μουσική, στην οποία είμαι αυτοδίδακτος. Από παλιά έγραφα ποιήματα και από αυτά προέκυψαν και τα τραγούδια. Αυτήν τη στιγμή μού έχει ενορχηστρώσει τρία τραγούδια ο Αλέξανδρος ο Κατραμάδος, η δουλειά του οποίου μου αρέσει πολύ. Περιμένω να ξεκινήσει η ηχογράφησή τους για να γίνουν κάποια στιγμή και δίσκος.»
Περί ζωγραφικής
Πες μας λίγο για τη ζωγραφική σου τώρα. Σήμερα είναι και η τελευταία μέρα της έκθεσής σου στο φουαγέ.
«Όταν ήμουν πιο μικρός, στο γυμνάσιο, έκανα σκίτσα για τα “Αιολικά Νέα”. Ζωγράφιζα πολύ, είχα κάνει ένα πολύ μεγάλο βιβλίο με συλλογή, που είχε μέσα τα πάντα από ζωγραφική. Κάποια στιγμή το έχασα και τα παράτησα. Ξανάπιασα ζωγραφική το 2005 με σκίτσο, μετά δοκίμασα διάφορα και τελικά έμεινα στη λαδομπογιά. Στη ζωγραφική είμαι αυτοδίδακτος. Σχετικά με τη διδασκαλία, θεωρώ πως όσοι πιστεύουν ότι χρειάζονται τη βοήθεια ενός δασκάλου, είναι καλό να βρουν κάποιον να τους καθοδηγήσει. Ωστόσο, η άποψή μου είναι ότι ο καθένας πρέπει να ακολουθήσει το δικό του δρόμο. Βλέπεις καλλιτέχνες καλούς που μαθήτευσαν κοντά σε κάποιον και η τεχνική τους προσεγγίζει τη δουλειά του δασκάλου, δε βρίσκουν τη δική τους προσωπικότητα και στίγμα.»
Ποιοι καλλιτέχνες θα έλεγες ότι έχουν καταφέρει να «ξεφύγουν» από αυτό;
«Οι αγαπημένοι μου ζωγράφοι είναι ο Νταλί και ο Πόλοκ. Έχεις δει δουλειά του Πόλοκ; Ο άνθρωπος απλά… πέταγε μπογιές. Αυτό, όμως, είναι το δικό του ιδιαίτερο ύφος, είχε συναίσθημα. Ο Νταλί, επίσης, ήταν ευφυέστατος. Μπορείς να κάτσεις και να χαζεύεις έναν πίνακά του για μήνες, παρατηρώντας διαφορετικές λεπτομέρειες κάθε φορά. Από την άλλη, υπάρχουν πολλοί γνωστοί ζωγράφοι, που χρησιμοποιούν απλά τεχνική στους πίνακές τους. Αυτό για μένα δεν είναι ζωγραφική - χωρίς να θέλω να το υποβιβάσω ή να θεωρηθώ εγώ ζωγράφος. Αυτό που μου αρέσει και προσπαθώ να δώσω κι εγώ με αυτά που ζωγραφίζω, είναι να υπάρχει καλή αντίληψη του χώρου και να περνάνε μηνύματα μέσα από τον πίνακα. Να παίρνει πράγματα από αυτόν όποιος τον βλέπει και όχι να βλέπει απλά μια ωραία εικόνα. Αυτό που οι άλλοι θεωρούν αντικειμενικά ωραίο, εμένα δε με συγκινεί. Αυτό ισχύει και για το θέατρο, οι παραστάσεις που με συγκινούν δεν είναι οι κλασσικές, αλλά κάποιες που είναι πιο πειραματικές.»
Δεν είσαι υπέρμαχος του ρεαλισμού, όπως καταλαβαίνω. Κι αυτό φαίνεται γενικά από αυτά με τα οποία καταπιάνεσαι.
«Όχι, δε με εκφράζει ο ρεαλισμός. Στη ζωγραφική ξεκίνησα προσεγγίζοντας το σουρρεαλισμό, αλλά τώρα έχω βρει μια δικιά μου τεχνική. Αυτό που δουλεύω πολύ είναι οι συμβολισμοί, κάτι που φαίνεται έντονα και από κάποιους πίνακές μου που βρίσκονται στο φουαγέ του Δημοτικού Θεάτρου. Δεν είναι στο στυλ μου ο ρεαλισμός. Ακόμη και όταν έκανα πιο ρεαλιστικά έργα, πρόσεχα πάντα να υπήρχαν λεπτομέρειες που θα είχαν κάτι να πουν.»
Όλα στον ελεύθερο χρόνο
Γιατί δεν ασχολείσαι επαγγελματικά με τα παραπάνω;
«Παλιότερα είχα στη Μυτιλήνη ένα μαγαζί με βιτρώ και μεταλλικές κατασκευές - χειροποίητα έπιπλα, φωτιστικά και διακοσμητικά -, ζωγραφική, εικαστικά και γενικότερα διακοσμήσεις που κατασκεύαζα ή αναλάμβανα ο ίδιος. Στη συνέχεια, μπήκα με Stage στην Εφορία, όπου δουλεύω εδώ και τρία χρόνια. Συνεχίζω να τα φτιάχνω όλα αυτά, στον ελεύθερό μου χρόνο. Δυστυχώς, η ανταπόκριση που είχε η δουλειά μου στο μαγαζί δε με αποζημίωνε ηθικά. Δυστυχώς, αν είσαι στη Μυτιλήνη πρέπει να φύγεις Αθήνα και να βγάλεις όνομα, για να εκτιμηθεί η δουλειά σου όταν ξαναγυρίσεις.»
Πώς μπορείς και «μοιράζεσαι» ανάμεσα σε όλα αυτά με τα οποία ασχολείσαι;
«Δεν τα κάνω όλα ταυτόχρονα, κάποια τα ξεκινώ ή τα τελειώνω, τα βάζω στην άκρη και υπάρχουν. Δεν το κυνηγάω και πολύ το να τα προωθώ, δεν είναι στο χαρακτήρα μου. Θα το κάνω μόνο όταν κάποιος ενδιαφερθεί γι’ αυτά ή όταν νιώσω εγώ έτοιμος. Το θεατρικό, για να το ανεβάσω, ήταν δύσκολη απόφαση.»
Πιστεύεις στο «ταλέντο»;
«Όχι, για μένα δεν υπάρχει “ταλέντο”. Πιστεύω πως κάθε άνθρωπος μπορεί να κάνει τα πάντα. Δεν πιστεύω στο “δεν πιάνει το χέρι του” κ.λπ.. Αν κάποιος το θέλει και το αγαπάει πραγματικά, θα ζωγραφίσει, θα τραγουδήσει, θα παίξει θέατρο. Έχω ακούσει πολλούς να λένε “δε θα μπορέσω να παίξω θέατρο”. Δε θεωρώ ότι εγώ που το κάνω είμαι “κάποιος”, αλλά πιστεύω ότι ο καθένας θα μπορούσε να το κάνει.»
Ετοιμάζεις κάτι άλλο μετά το «Ένα δάκρυ για τη Ζωή»;
«Γράφω ήδη ένα καινούργιο θεατρικό, δε θέλω όμως να μιλήσω τώρα για την υπόθεση. Γενικά, νιώθω ότι θα πρέπει πρώτα να τελειώσω μια δουλειά πριν προχωρήσω στην επόμενη. Το “Ένα δάκρυ για τη Ζωή”, πάντως, σκέφτομαι να το παίξουμε και το χειμώνα, σε πιο “εναλλακτικούς” χώρους της Μυτιλήνης.»