Μελέτη αποκατάστασης του ναού του Αγίου Θεράποντα φαίνεται πως πρόκειται να ξεκινήσει σύντομα, και σίγουρα μέχρι το τέλος του έτους, αφού είναι απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να ξεκινήσουν οποιεσδήποτε σχετικές εργασίες και αυτές να ενταχθούν - ενδεχομένως - στο ΕΣΠΑ 2009-2013 της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Μάλιστα, δεδομένου ότι ο Ναός δηλώνει έλλειψη οικονομικής δυνατότητας για την ανάθεση της μελέτης σε σχετική εταιρεία εκπόνησης μελετών, οι απαραίτητες καταγραφές και ο σχεδιασμός πρόκειται να πραγματοποιηθούν από σπουδαστές της Σχολής Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του ΤΕΙ Αθήνας, με τη συμμετοχή είτε σπουδαστών του Εργαστηρίου Φωτογραμμετρίας της Σχολής Τοπογράφων του ίδιου ΤΕΙ, είτε της Σχολής Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Ανάγκη για αποκατάσταση παρουσιάζει ο Ιερός Ναός του Αγίου Θεράποντα της Μυτιλήνης, σύμφωνα με τον προϊστάμενό του, π. Αθανάσιο Γιουσμά.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η πέτρα που αποτελεί το δομικό υλικό του ναού είναι εύπλαστη για να μπορεί να πελεκηθεί, κάτι που όμως προκαλεί εύκολα φθορά της από τις καιρικές συνθήκες. Επιπλέον, η εναλλαγή των θερμοκρασιών προκαλεί αλλοιώσεις στο μέταλλο που περιβάλλει τον τρούλο του ναού, αφήνοντας τα νερά να μπαίνουν μέσα. «Παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουμε οι υπεύθυνοι του ναού, το πρόβλημα εξακολουθεί να υπάρχει», τονίζει ο π. Γιουσμάς.
Σε πρόσφατή του συνεδρίαση, το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ναού, επισημαίνοντας ότι τα οικονομικά του είναι περιορισμένα και πως αδυνατεί να καλύψει το ποσό που απαιτεί η εκπόνηση της μελέτης από εταιρεία, αποδέχθηκε την πρόταση που του έγινε από τον αρχιτέκτονα μηχανικό και διευθυντή Αναστηλώσεως Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού, κ. Νικόλαο Χαρκιολάκη, ώστε να εκπονηθεί η σχετική μελέτη ως πτυχιακή εργασία ομάδων σπουδαστών της Σχολής Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του ΤΕΙ Αθήνας, με τη συμμετοχή ενδεχομένως και του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Το Ταμείο του Ναού πρόκειται να καλύψει τις απαιτούμενες δαπάνες που θα καλύπτουν τα μεταφορικά, τη διαμονή και τη διατροφή των σπουδαστών, καθώς και τις φωτογραφίες, τις φωτοτυπίες και όποιες άλλες μικροαμοιβές, μέσω του ποσού των 57.000 ευρώ που δέχθηκε ως επιχορήγηση από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, για να γίνουν σωστικές εργασίες στο ναό.

Προκειμένου να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ
Η 14η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (ΕΒΑ), σε αυτοψία που πραγματοποίησε τον περασμένο Σεπτέμβριο στο ναό του Αγίου Θεράποντα, διαπίστωσε τις φθορές που έχουν σημειωθεί, κρίνοντας και η ίδια ότι είναι απαραίτητη η εκπόνηση εργασιών αποκατάστασης του ναού.
Μάλιστα, η 14η ΕΒΑ έχει προτείνει έργο με τίτλο «Επισκευή Ι. Ναού Αγ. Θεράποντα πόλεως Μυτιλήνης Ν. Λέσβου» και προϋπολογισμό 200.000 ευρώ. Ωστόσο, για να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί το έργο από το ΕΣΠΑ (2009 - 2013) της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, όπως αναφέρει ο κ. Χαρκιολάκης σε πρόσφατη επιστολή του προς τον π. Γιουσμά, απαιτείται η προηγούμενη σύνταξη σχετικής μελέτης.
Γι’ αυτόν το λόγο, η 14η ΕΒΑ είναι σύμφωνη με την πρόταση που έγινε και στην ίδια από τον κ. Χαρκιολάκη - δεδομένου ότι οι δυνατότητές της, λόγω έλλειψης απαραίτητου εξειδικευμένου προσωπικού, είναι μειωμένες -, αφού έτσι θα μειωθεί κατά πολύ το κόστος σύνταξης της μελέτης.
Σύμφωνα με την προϊσταμένη της 14ης ΕΒΑ, κ. Χριστιάνα Λούπου, η υπηρεσία προσπάθησε να δώσει άμεσες λύσεις για να προστατευθεί ο κόσμος, ωστόσο αυτές δεν ευόδωσαν. «Εμείς ως υπηρεσία, έχουμε μόνο ρόλο διαμεσολαβητή και είμαστε υπεύθυνοι για την κατάθεση της αρχαιολογικής θέσης και τη διαβίβαση της μελέτης στη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, υπεύθυνοι της οποίας είναι η διευθύντρια, κ. Αθηνά Χριστοφίδου, και ο τμηματάρχης Μελετών, κ. Άρης Ποζιόπουλος. Η αρμοδιότητα είναι του κ. Χαρκιολάκη, ο οποίος ελπίζω και ότι θα κινηθεί ανάλογα», λέει η κ. Λούπου. «Αυτό που εισηγούμαι είναι ότι ο καθένας που είναι ιδιοκτήτης ενός χώρου, θα πρέπει και να χρηματοδοτεί ως ένα βαθμό τις εργασίες συντήρησης του χώρου αυτού.»

Σημαντικά τα προβλήματα
Μιλώντας στο «Ε» ο αρχιτέκτονας μηχανικός και διευθυντής Αναστηλώσεως Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού, κ. Νικόλαος Χαρκιολάκης - από τον οποίο ο πρώην υπουργός Πολιτισμού κ. Δημήτρης Νιάνιας ζήτησε να αναλάβει το ρόλο του άμισθου ουσιαστικά τεχνικού συμβούλου του Ιερού Ναού του Αγίου Θεράποντα -, τόνισε την ανάγκη εκπόνησης της σχετικής μελέτης, καθώς, όπως διαπίστωσε και ο ίδιος κατά την επίσκεψή του στο ναό του Αγίου Θεράποντα τον Ιούλιο, τα προβλήματα που υπάρχουν όσον αφορά στα αετώματα, τον τρούλο και την οροφή γενικά, είναι σημαντικά.
«Τα αετώματα έχουν σπάσει, ο τρούλος εμφανίζει πρόβλημα, οι τσίγκοι της οροφής έχουν ξεκολλήσει και μπαίνουν στο εσωτερικό του ναού νερά της βροχής. Για εμένα ο Άγιος Θεράποντας είναι το σύμβολο της πόλης της Μυτιλήνης, μία εκκλησία που θαυμάζω», σημειώνει ο κ. Χαρκιολάκης. Εξάλλου ο ίδιος, στη σχετική του επιστολή προς τον προϊστάμενο του Ναού, π. Αθανάσιο Γιουσμά, τονίζει ότι «είναι αδιανόητο το σύμβολο (ή το σήμα) της πόλης της Μυτιλήνης να μη διαθέτει σήμερα, εν έτει 2009, ούτε καν αποτύπωση της σημερινής του κατάστασης, ως υπόβαθρο τόσο για την καταγραφή και διερεύνηση των αιτιών της παθολογίας του, όσο και για την επεξεργασία των κατάλληλων μέτρων για τη συντήρησή του».
«Προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε τα έξοδα όσο περισσότερο γίνεται», λέει ο κ. Χαρχιολάκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, με τη συμβολή των φοιτητών το μέγιστο κόστος θα είναι τα 30.000 ευρώ, ενώ αν αναλάμβανε τη μελέτη κάποια εταιρεία, το κόστος θα υπερέβαινε τις 300.000.

Στο τέλος του έτους η έναρξη της μελέτης
Σύμφωνα με τον ίδιο, η μελέτη θα περιλαμβάνει γεωμετρική και φωτογραμμετρική αποτύπωση, φωτογραφική τεκμηρίωση, παθολογία και μελέτη επιφανειακής συντήρησης (π.χ. αγαλμάτων, τοιχογραφιών και λοιπών διακοσμήσεων), καθώς και παθολογία και μελέτη δομικής συντήρησης (επισκευή στέγης, επικάλυψη του τρούλου για προστασία από την υγρασία κ.λπ.).
«Ελπίζω ότι κάποια στιγμή στο τέλος του έτους θα έρθουν στη Μυτιλήνη τρεις με τέσσερις σπουδαστές του ΤΕΙ Αθηνών, για να κάνουν τις απαραίτητες καταγραφές και τα σχέδια, και ότι η μελέτη θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον επόμενο Μάρτιο», λέει ο κ. Χαρχιολάκης, ο οποίος αυτήν τη στιγμή, ως τεχνικός σύμβουλος του Ναού, προσπαθεί να συντονίσει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το ΤΕΙ Αθηνών, ώστε να γίνει από κοινού η μελέτη συντήρησης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι σπουδαστές θα χρειαστεί να παραμείνουν στη Μυτιλήνη περίπου για 15 μέρες, ενώ θα χρειαστούν και τρεις μήνες περίπου επεξεργασίας των στοιχείων και δουλειάς στο γραφείο στην Αθήνα και στα εργαστήρια. Στη συνέχεια, θα μεσολαβήσουν περίπου τέσσερις έως έξι μήνες, αφού η μελέτη θα πρέπει να υποβληθεί στη 14η ΕΒΑ, προκειμένου να διαβιβαστεί στη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων για έγκριση και έκδοση, στη συνέχεια, των σχετικών αδειών.

«Για να μη θρηνήσουμε θύματα…»
«Οι κινήσεις που έχουν γίνει για τη μελέτη αποκατάστασης του ναού του Αγίου Θεράποντα είναι πολύ σημαντικές», τονίζει ο π. Γιουσμάς. «Ευχαριστώ την προϊστάμενη της 14ης ΕΒΑ, κ. Χριστιάνα Λούπου, που στάθηκε στο πλευρό μας, δεδομένου ότι εγώ έχω άγνοια από την όλη διαδικασία. Ελπίζω ότι με το καινούργιο ακαδημαϊκό έτος θα προχωρήσει η εκπόνηση αυτής της μελέτης, γιατί αν αυτό ναυαγήσει, τότε αυτό που θα πρέπει να περιμένουμε - λόγω και των δικών μας οικονομικών δυσχερειών -, είναι ή να θρηνήσουμε θύματα ή να θρηνούμε πάνω στο μισογκρεμισμένο Άγιο Θεράποντα, που είναι το σήμα κατατεθέν της πόλης μας. Ευελπιστώ, οποιοσδήποτε υπουργός Πολιτισμού που θα αναλάβει, να γνωρίζει το νησί μας και να δει με μεγάλη συμπάθεια και κατανόηση το πρόβλημά μας.»