Το θέμα του θεατρικού βιωματικού εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκε προχθές Δευτέρα 9 Μαρτίου ήταν «Ανακύκλωση: κύκλος ζωής - γενίκευση». Πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του Τοπικού Θεματικού Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Λέσβου, με καθοδηγητή τον κ. Σταύρο Σπυράκη, αναπληρωτή υπεύθυνο του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Χίου. Οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που συμμετείχαν στο εργαστήρι, είχαν την ευκαιρία να έρθουν ο ένας κοντά στον άλλο, μέσα από κίνηση, χορό, παιχνίδι, αλλά και σωματικό θέατρο, ενταγμένα όλα σε μία σειρά δράσεων και ενδεδυμένα με την έννοια της ανακύκλωσης διάφορων υλικών, τα οποία έπαιρναν σάρκα και οστά, με την ευρηματικότητα των συμμετεχόντων.

«Πήρα ένα τετράδιο λευκό χαρτί… κάθε μου μέρα ένα τετράδιο λευκό χαρτί… η πρώτη σελίδα πάντα του σήμερα, ποτέ του χθες… Ώσπου έγιναν τα τετράδια πύργοι, που με έπνιγαν, ώστε κατέληξα στην ανακύκλωση… Εν τέλει, όλοι οι πύργοι μου θα έχουν γίνει πια ένα τετράδιο, ένα λευκό χαρτί… Ανακύκλωσα τα γράμματά τους, τους τόνους, τις τελείες, τα κόμματα…»
Το ποίημα αυτό, με τίτλο «Το χθες μιας ανακύκλωσης», ήταν ένα μόνο από τα «εργαλεία» που χρησιμοποιήθηκαν στο προχθεσινό θεατρικό-βιωματικό εργαστήρι με θέμα την ανακύκλωση, το οποίο έκλεισε έναν κύκλο πέντε αντίστοιχων κυκλικών εργαστηρίων, προγραμματισμένων στα πλαίσια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών του νομού Λέσβου στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Στο εργαστήριο, που πραγματοποιήθηκε στο 4ο Γυμνάσιο Μυτιλήνης, πήραν μέρος νηπιαγωγοί, δάσκαλοι και καθηγητές γυμνασίων και λυκείων, αλλά και μία μαθήτρια του 2ου Επαγγελματικού Λυκείου Λέσβου (ΕΠΑΛ).
Ο «εμψυχωτής» του θεατρικού-βιωματικού εργαστηρίου, κ. Σταύρος Σπυράκης, αναπληρωτής υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Χίου, καθοδήγησε αρχικά τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς σε μια κυκλική διαδικασία επαφής και γνωριμίας μεταξύ τους, όπου ο καθένας παρουσίαζε τρία σημαντικά πράγματα για το διπλανό του, ένα από τα οποία αφορούσε τη σχέση του με το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής, παραθέτοντας παράλληλα ένα θετικό στοιχείο που ο ίδιος διέκρινε στον άλλο. Σκοπός της συγκεκριμένης άσκησης ήταν το να γίνει ένα πρώτο βήμα γνωριμίας για τη δημιουργία μιας καλής «ομάδας συνεργασίας». Φράσεις όπως «αισιοδοξία», «προσπάθεια ανάπτυξης οικολογικής συνείδησης στα παιδιά», «ισορροπία στη φύση», «προσωπική προσπάθεια ανακύκλωσης ή κομποστοποίησης», ήταν σχεδόν κοινές ανάμεσα στους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς. Η διαδικασία της πρώτης γνωριμίας και του ζεστάματος, ολοκληρώθηκε με μια σειρά επιπλέον ασκήσεων.

Και παιχνίδια
Ακολούθησε μια σειρά παιχνιδιών «ενεργοποίησης», με «πρωταγωνιστές» ανακυκλώσιμα υλικά, όπως πλαστικά μπουκάλια, εφημερίδες, κουτιά αλουμινίου, κ.λπ., είτε υπαρκτά, είτε εμψυχωμένα από τους ίδιους τους συμμετέχοντες, οι οποίοι είτε σε ομάδες είτε σε ζευγάρια έδειχναν να χαλαρώνουν όσο περνούσε η ώρα και να έρχονται όλο και πιο κοντά ο ένας στον άλλο.
Στη συνέχεια ήρθε η «επικοινωνία», όπου το παιχνίδι έδωσε τη θέση του σε πιο ουσιαστική επαφή των συμμετεχόντων, οι οποίοι αρχικά, κρατώντας ανά δύο μία λωρίδα από χαρτί εφημερίδας την οποία σταδιακά έκοβαν στη μέση, κινούνταν με τη συνοδεία μουσικής στο χώρο, ακολουθώντας ο ένας τα βήματα του άλλου. Το ίδιο έκαναν στη συνέχεια με ένα κομμάτι χαρτιού, το οποίο ακουμπούσαν σε κοινό σημείο του σώματος, προσέχοντας να μην τους πέσει ή να μη χάσουν επαφή.

Αφού χωρίστηκαν στη συνέχεια σε ομάδες, οι συμμετέχοντες αφέθηκαν να κινηθούν παρακολουθώντας ο καθένας τον «επικεφαλής» της δικής του ομάδας, με ένα εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα. Ακολούθησε η απαγγελία, από τον κ. Σπυράκη, του ποιήματος «Το χθες μιας ανακύκλωσης», όπου και πάλι οι συμμετέχοντες καλούνταν να «μιμηθούν» ό,τι τους θύμιζαν οι στίχοι, δημιουργώντας μια ομαδική δραματοποίηση του ποιήματος.
Το θεατρικό στοιχείο γινόταν όλο και πιο έντονο και οι συμμετέχοντες εξέπλητταν όλο και περισσότερο με τις ιδέες τους στα παιχνίδια, με σενάριο που ακολούθησαν πάντα με θέμα την ανακύκλωση: ένας παλιατζής που μαζεύει τα σκουπίδια από το δρόμο, μία σπασμένη κούκλα που επαναφέρεται σε χρήση, ένα δέντρο κομμένο που επαναφέρεται στη ζωή, κ.λπ..



Και μέτρηση… συνοχής
Το εργαστήριο διήρκεσε περίπου τρεις ώρες και έληξε με μέτρηση του «δείκτη συνοχής της ομάδας», με τους συμμετέχοντες να προφέρουν διαδοχικά λέξεις που έχουν σχέση με την ανακύκλωση, αλλά και με το σύνθημα «Ανακύκλωση Τώρα!». Ο ενθουσιασμός και η ικανοποίηση ήταν τόσα, ώστε ο υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Πρωτοβάθμιας, Γιώργος Κωφόπουλος, πρότεινε να επαναληφθεί άλλο ένα τρίωρο θεατρικό εργαστήριο στην Καλλονή, ενώ ο κ. Σπυράκης πρότεινε ως θεματική το «δάσος», κάτι που είχε παρουσιαστεί στην Πανελλήνια Διάσκεψη Εκπαιδευτικών στο Ναύπλιο.
Η κ. Σοφία Δημολιάνη, υποδιευθύντρια στο 2ο ΕΠΑΛ Μυτιλήνης, χαρακτήρισε το εργαστήριο ως «πολύ ενδιαφέρον και κάτι διαφορετικό». Την ίδια άποψη είχαν και δύο ακόμη καθηγήτριες του σχολείου, οι κ.κ. Μίνα Σαράντου και Βίκυ Βεϊκοντή, οι οποίες θεωρούν ότι μόνο η βιωματική εκπαίδευση μπορεί να έχει αποτέλεσμα. Ζήτησαν, μάλιστα, και το σχετικό CD για να μπορέσουν να το εφαρμόσουν με τους μαθητές. Το σχολείο τους είχε επισκεφθεί τη Χίο πρόσφατα, μέσα στον Ιανουάριο, και είχε παρακολουθήσει κάτι παρόμοιο, πάλι από τον κ. Σπυράκη. Ωστόσο, λόγω αργοπορημένης ενημέρωσης, αυτήν τη φορά δεν κατάφεραν να παρευρεθούν όσοι μαθητές ενδιαφέρονταν.
Εξαίρεση αποτέλεσε η μαθήτρια του 2ου ΕΠΑΛ Λορέτα Λαράκου, η οποία μας είπε: «Ήταν κάτι πολύ ωραίο, μας έκανε να χαλαρώσουμε, να νιώσουμε άνετα και να συνεργαστούμε μέσα σε πολύ ωραία ατμόσφαιρα και με επίκαιρο θέμα. Τα βιωματικά παιχνίδια είναι πολύ χρήσιμα και ενδιαφέροντα…»

«Εξαιρετικό…»
Η κ. Τόλη Χατζησάββα, καθηγήτρια, βρήκε το εργαστήριο «εξαιρετικό» και τον κ. Σπυράκη «πολύ καλό στη δουλειά του», ενώ έδειξε ιδιαίτερα ικανοποιημένη για το ότι όλη η ομάδα των συμμετεχόντων ήταν πολύ ευαισθητοποιημένη στο θέμα της ανακύκλωσης. «Αν τα σεμινάρια είναι βιωματικά, είναι πολύ καλά για όλους, ιδιαίτερα για τα παιδιά. Αλλιώς η γνώση είναι στείρα και δε μεταφέρεται», μας είπε.
«Πολύ ενδιαφέρον, δημιουργικό, εκφραστικό… θέλουμε κι άλλα τέτοια βιωματικά εργαστήρια για τους εκπαιδευτικούς», ήταν και η γνώμη της κ. Αθανασίας Κίρκου, νηπιαγωγού, η οποία ασχολείται και με το θέατρο.
Ο κ. Σπυράκης, συντονιστής του εργαστηρίου, ο οποίος είναι δάσκαλος και έχει παρακολουθήσει παράλληλα σεμινάρια θεάτρου στο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο (ΔΗΠΕΘΕ) Βορείου Αιγαίου, μας είπε: «Οι παραστατικές τέχνες στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση είναι πολύτιμα εργαλεία και έχουν ως σκοπό να δημιουργούν ισχυρές συνειρμικές εικόνες, που θα οδηγήσουν στη συνειδητοποίηση και την ευαισθητοποίηση των παιδιών πάνω σε θέματα περιβάλλοντος.» Τόνισε, επίσης, τη χρησιμότητα του Καραγκιόζη, που αξιοποιείται στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) της Ομηρούπολης Χίου, το 2ο ΚΠΕ στην Ελλάδα, που έχει εντάξει τον Καραγκιόζη στα Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

«Δε θα συνέχιζα τη δουλειά που κάνω αν δεν έβλεπα ότι προσφέρει πράγματα», συμπλήρωσε. «Τα αποτελέσματα είναι πάνω από ικανοποιητικά και εκπληρώνουν τις υποσχέσεις μας. Οι συνάδελφοι και τα παιδιά, συμμετέχουν πολύ.» Ωστόσο, το πιο σημαντικό για τον ίδιο είναι το ότι «αλλάζει το κλίμα στην τάξη, τα πράγματα γίνονται πολύ πιο ουσιαστικά, ο δάσκαλος γίνεται συμπαραστάτης και φίλος των παιδιών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι χάνεται ο απαραίτητος σεβασμός…».
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Δευτεροβάθμιας, κ. Αλέκο Κιουρέλλη, με το συγκεκριμένο εργαστήριο έκλεισε ένας κύκλος εργαστηρίων που ξεκίνησε στα πλαίσια της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών του νομού Λέσβου στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. «Ξεκινήσαμε με το θεωρητικό κομμάτι, που περιελάμβανε σεμινάρια και επισκέψεις των εκπαιδευτικών σε σχετικούς φορείς, τώρα ολοκληρώθηκε και το πρακτικό κομμάτι. Ακολουθεί ο διαγωνισμός αφίσας των μαθητών, το Μάρτιο, ενώ το Μάιο, στο Δημοτικό Θέατρο, θα γίνει η απονομή βραβείων για τους νικητές, με έπαθλο για τις πρώτες καλύτερες συμμετοχές από γυμνάσια και λύκεια μία βιντεοκάμερα και ένα φορητό υπολογιστή, αντίστοιχα.» Ο κ. Κιουρέλλης τόνισε, πάντως, πως η συμμετοχή ήταν μικρότερη από προηγούμενες φορές, καθώς πολλά σχολεία απουσιάζουν σε εκπαιδευτικές εκδρομές.