Α΄ μέρος

Στα διάφορα κείμενα που έχουμε κατά καιρούς γράψει, προσπαθούσαμε πάντα να συγκινήσουμε τα παχύδερμα της εξουσίας, που έκλεισαν το 2001 και κρατούν κλειστό το Μουσείο Ερεσού μέχρι σήμερα, ψευδώς διατυμπανίζοντα εντός και εκτός Βουλής πότε, πως τάχα «η συντήρησή του έχει ενταχθεί στο επιχειρησιακό πρόγραμμα του Υπ. Πολιτισμού του 2006», και πότε διά στόματος του Νομάρχη μας, πως «εγγράφτηκε πίστωση 75000 ΕΥΡΩ για την συντήρηση του Σχολείου του Γιαλού Ερεσού -που έχει παραχωρηθεί στο Υπ. Πολιτισμού για να λειτουργήσει εκεί το Μουσείο Ερεσού- στον προϋπολογισμό της Νομαρχίας Λέσβου του 2007»!!!

Προσπαθούσαμε λοιπόν τότε να συγκινήσουμε τις μαριονέτες του -ελαίω Πρωθυπουργού- Γ. Γραμματέα σε ρόλο υπερυπουργού Ζαχόπουλου, λέγοντας πως το Μουσείο της Ερεσού ήταν δημιούργημα μέσα στην Τουρκοκρατία, της τοπικής κοινωνίας της Ερεσού, κάτι που θάπρεπε να κάνει τους παντοειδείς κυβερνώντες, υπερήφανους για το Λαό μας, που θάπρεπε να σπεύσουν να το ξανανοίξουν. Αναφερθήκαμε λοιπόν επανειλημμένα  στον ιδρυτή του -Γυμνασιάρχη Μυτιλήνης της Απελευθέρωσης- Εμμανουήλ Δαυίδ, που είχε μαζέψει, διαβάσει, μεταφράσει αλλά και εκδώσει τις αρχαιοελληνικές επιγραφές της Ερεσού το 1896, στο διωγμένο φιλόλογο Γιάννη Λάσκαρι, που εμφύσησε την αγάπη των νέων της Ερεσού στα «κ’μαρέλια» και το Δ/ντή της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Μυτιλήνης, κ. Ιγνάτιο Παπάζογλου, που μαζί με τον αρχαιολόγο Χαριτωνίδη, έδωσαν στην Ερεσό το πρώτο ανεξάρτητο κτίσμα έκθεσης των ευρημάτων της αρχαίας Ερεσού το 1962.

Πολλοί άσπονδοι «φίλοι» της Ερεσού, μας ειρωνεύτηκαν:
- Σιγά μην είχε φτιάξει Μουσείο η κοινωνία της Ερεσού στην Τουρκοκρατία… Μουναχά για παραγυιοί σάς ήπιρναν τ’ άλλα χωριά…

Η περιφρόνηση και αλαζονεία προς την Ερεσό και την κοινωνία της, που επιδεικνύουν κι όλοι οι μεγαλόσχημοι από την Α. Αρχοντίδου μέχρι τον Π. Βογιατζή και το Μ. Λιάπη, δεν μπορεί όμως να περάσει έτσι…

Ο Robert Koldewey επισκέφτηκε τη Λέσβο στα 1883 - 1886, κατ’ εντολή του Αυτοκρατορικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Γερμανίας, για αρχιτεκτονικές και αρχαιολογικές μελέτες. Τα αποτελέσματα των μελετών του, τα εξέδωσε το 1890 στο Βερολίνο σε ένα πολυτιμότατο βιβλίο για μας τους νεότερους Λέσβιους, που φέρει τον τίτλο «Τα αρχαία οικοδομικά υπολείμματα της Νήσου Λέσβου» (Die antiken Baureste der Insel Lesbos). Το βιβλίο είναι διανθισμένο με πολλούς χάρτες του επίσης Γερμανού γεωγράφου Κίπερτ, αλλά και πολλά σκίτσα του Κολντεβάϋ. Προ 6-7 ετών η Νομαρχία Λέσβου (Νομάρχης ο κ. Δ. Βουνάτσος) εξέδωσε ένα λεύκωμα με γκραβούρες από αυτό το έργο του «Ροβέρτου Κολδεβάη Αμβουργαίου», όπως ο ίδιος είχε εξελληνίσει το όνομά του, ανάμεσα στις οποίες και το τοπογραφικό του Γιαλού της Ερεσού.

Η γερμανική αρχαιολογική αποστολή είχε επισκεφθεί και την Ερεσό, φυσικά, και τα συμπεράσματά του ο Ρ. Κόλντεβάϋ τα έχει εκτεταμένα διατυπώσει στο βιβλίο του. Θελήσαμε λοιπόν να διαπιστώσουμε εάν υπήρχε κάποια αναφορά στο Μουσείο της Ερεσού, του μεγαλύτερου -μετά το Σλήμαν-  από τους Γερμανούς αρχαιολόγους. Θα άνοιγαν άραγε ίσως τότε τα μάτια κάποιων εκπροσώπων της εξουσίας της Μυτιληνοκεντρικής Νομαρχίας ή του Αθηναιοκεντρικού κράτους, που μοίρασε εκατομμύρια στις κολληγιές του Ζαχόπουλου, νόμιμα βέβαια, αφού τον ειδικό λογαριασμό τον προβλέπουν νόμοι;! Πώς το είπε άλλωστε και ο τ. Υπουργός που -τρομάρα μας- υπηρετούσε τότε τον Πολιτισμό; Το νόμιμο είναι και ηθικό… Και δεν κοκκίνισε…

Κι επειδή λίγα πράγματα είναι τυχαία σε τούτον τον κόσμο, στο πρώτο κεφάλαιο που επιγράφεται «Οι Πόλεις», τελειώνοντας το υποκεφάλαιο «4. ΕΡΕΣΟΣ», στην σελίδα 26 γράφει ο άνθρωπος που ανακάλυψε την Βαβυλώνα του Ναβουχοδονόσορα:

(…)
ΕΡΕΣΟΣ
Επιγραφές και αρχαιότητες (πρβλ. Conze στο ίδιο λήμμα, και Lolling στο ίδιο λήμμα) οι οποίες ανευρίσκονται στο έδαφος, διαφυλάσσονταν επί εποχής μου στο Σχολείο του Χωριού, όπου επιδεικνύονται έναντι πληρωμής. Απεικονίζω εδώ μερικά κομμάτια απ’ αυτές σε σκίτσα. Τα Α και C είναι επιτύμβια ανάγλυφα. Εκτός αυτών με εντυπωσίασε ένα κεφάλι (Ε) από γυαλισμένο κοκκινωπό (αφρικανικό) γρανίτη που παρουσιάζει ένα μίγμα μορφών ζώου και ανθρώπου. Κάτω από τους πύργους κοντά στην εκκλησία του Αγ. Ανδρέα, βρήκα ένα καλοδιατηρημένο τραπέζιο μετρήσεων (F) από λευκό μάρμαρο, το οποίο τώρα κι αυτό διαφυλάσσεται στο Σχολείο.
(…)

Όσο κι αν έψαξα στα κείμενα των υπολοίπων εφτά πόλεων (Μυτιλήνης, Μήθυμνας, Άντισσας, Πύρρας, Αρίσβης & Ξερόκαστρου) που πραγματεύεται στο βιβλίο του ο Ρ. Κόλντεβάϋ, πουθενά δεν βρήκα τόσο ξεκάθαρη αναφορά, που να παραπέμπει σε Μουσείο όσο αυτή η περιγραφή για τις αρχαιότητες της Ερεσού, η κοινωνία της οποίας απαιτούσε και εισιτήριο εισόδου ,για να δουν οι επισκέπτες τα εκθέματα!
Δύο ακόμη συγγραφείς, οι A. Conze και H. Lolling, στων οποίων τις αναφορές παραπέμπει ο μεγάλος αρχαιολόγος Ρ. Κόλντεβάϋ, επισκέφθηκαν κι εκείνοι την Ερεσό, ακόμα νωρίτερα ο Αλέξανδρος Κόντσε το 1858 (!!!), και ο φιλόλογος Χ. Λόλλιγκ μαζί με τον Κολντεβάϋ το 1886. Και οι δύο βρήκαν συγκροτημένη αρχαιολογική συλλογή στο Σχολείο της Ερεσού!!! Παραθέτουμε φωτοτυπία του γερμανικού κειμένου από την σχετική σελίδα 26 του βιβλίου του Ρ. Κόλντεβάϋ: Το εικονιζόμενο επιτύμβιο (Α) του Μουσείου της Ερεσού, που σκίτσαρε ο αρχαιολόγος της Βαβυλώνας, παραθέτουμε κι εμείς σε φωτογραφία που είχαμε τραβήξει όπως ήταν στερεωμένο στον τοίχο του Μουσείου Ερεσού, από τα χέρια του αείμνηστου Χαριτωνίδη, για να καταλάβει και ο λεσβιακός λαός, την ανύπαρκτη ανάγκη συντήρησης του, που χρησιμοποίησαν σαν πρόφαση οι διάφοροι «αρμόδιοι» για να κλείσουν το Μουσείο Ερεσού και να μη το ξανανοίξουν ποτέ, λεηλατώντας τους θησαυρούς του.

Αισίως μπήκαμε στο όγδοο έτος με κλειστό το Μουσείο της Ερεσού. Ντροπή για τη Λέσβο κ. Βογιατζή! Κρίμα γιατί μας κάνατε να πιστέψουμε πως σαν σοβαρός πολιτικός, είχατε καταφέρει να εκτιμήσετε την προσφορά του ερεσιώτικου Λαού στον Πολιτισμό, αφού μέσα στην Τουρκοκρατία κοντά στ’ Αρρεναγωγεία και τα Παρθεναγωγεία, ίδρυε και Μουσεία, έστω και στο υπόγειο της Γεωργικής Σχολής!
Πράγματι μας τη φέρατε, όπως οι ομογάλακτοι σας των Αθηνών, αλλά το ψέμα έχει κοντά ποδάρια…

*Το παραπάνω κείμενο γράφτηκε με αφορμή το πρωταπριλιάτικο του «Ε», με τα κλοπιμαία από το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης, γεγονός που έφερε στη μνήμη του αρθρογράφου, την υπόθεση του κλειστού Μουσείου Ερεσού.

Συνεχίζεται στο Β΄ μέρος: Πώς την πατήσαμε με το πρωταπριλιάτικο αστείο του «Ε».