Στον Ασώματο αυτήν τη στιγμή λειτουργούν τρία εργαστήρια ξυλογλυπτικής. Συναντήσαμε δύο από τους ξυλογλύπτες που ζουν και δουλεύουν στο χωριό, τον κ. Προκόπη Κεφάλα, τον πιο «παλιό», εκπρόσωπο της παραδοσιακής ξυλογλυπτικής, και τον κ. Γιώργο Συκομιτέλλη, η τέχνη του οποίου εκφράζει μια σύγχρονη τεχνοτροπία. Η δουλειά και των δύο, εντυπωσιακή…

Προκόπης Κεφάλας, ο… «παραδοσιακός»
Ο Προκόπης Κεφάλας είναι ξυλογλύπτης στον Ασώματο εδώ και 41 χρόνια. Δουλεύοντας χρόνια με τον πατέρα του, ο οποίος ήταν μαραγκός, είχε επαφή με το δούλεμα του ξύλου από μικρός. Από προσωπικό μεράκι και χωρίς κανένα δάσκαλο, το ‘68 ξεκίνησε να φτιάχνει ξυλόγλυπτα έργα.
«Μου άρεσε πολύ η δουλειά, εκείνα τα χρόνια τα πράγματα ήταν δύσκολα, δεν υπήρχαν πολλές δουλειές. Εγώ, όμως, δεν ήθελα να παίζω χαρτιά στο καφενείο. Δε μου έδειξε κανείς, μόνος μου ξεκίνησα», λέει. Σύμφωνα με τον ίδιο, παλιότερα ήταν πολλοί αυτοί που ασχολούνταν με το ξύλο στο χωριό. Ωστόσο, «μετά τον Εμφύλιο τα είχαν παρατήσει όλοι, ο κόσμος έφευγε από το χωριό, είχαμε ένα κράτος διαλυμένο…».
Σήμερα, ετών 73, συνεχίζει το μεράκι του με αγάπη. Είναι τεχνίτης της παραδοσιακής ξυλογλυπτικής. Φτιάχνει μπαούλα, κουτιά, καθρέφτες και έπιπλα, που διακοσμεί με στοιχεία από τη φύση, ανάλογα με το σχέδιο. «Πολλές φορές, οι περισσότεροι κάνουν ένα πράγμα, κάνουν παραγωγή, εγώ κάνω ένα τη φορά», λέει για τις δημιουργίες του. Χρησιμοποιεί ξύλα της περιοχής, κυρίως καρυδιά, καστανιά και λεύκα, αλλά και «καραγάτσι», ένα πιο ελαφρύ και ανοιχτόχρωμο ξύλο.
Το εργαστήρι του βρίσκεται απέναντι από την εκκλησία του χωριού. Μέσα, επικρατεί η μυρωδιά του ξύλου και τους τοίχους διακοσμούν παλιά εργαλεία, που έχει κρατήσει ο κ. Προκόπης από τη δουλειά του πατέρα του και του ίδιου, ως μαραγκών. Ματσόλες, ξιγυριστάρι, κουραστέρι, κινίσια, σημαδούρες, σμίλες, ροκάνη, πλάνια, σφιγκτήρες, είναι κάποια μόνο από τα εργαλεία, τόσο του μαραγκού, όσο και του ξυλογλύπτη, που βρίσκονται στο εργαστήρι του, παλιά και σύγχρονα μαζί. Μαζί με αυτά και ορισμένες από τις δημιουργίες του, εντυπωσιακά μπαούλα από ξύλο καρυδιάς και από καραγάτσι, με σκαλισμένα πάνω τους μοτίβα πουλιών και φυτών.
Δουλεύει κυρίως με παραγγελίες, οι οποίες προκύπτουν κατά κύριο λόγο μέσω γνωστών. Ωστόσο, σήμερα η δουλειά είναι πεσμένη, όπως μας λέει. «Παλιά, ερχόμουν στο εργαστήρι από τις 7 το πρωί και έφευγα 10 το βράδυ. Τώρα δεν έχω πολλή δουλειά, γιατί εδώ είναι ένας χώρος που θέλει διαφήμιση, εγώ δεν έχω μπει σε αυτήν τη διαδικασία. Ίσως και ο κόσμος να νομίζει ότι είμαι πια μεγάλος», λέει. Εξάλλου, δραστηριοποιείται κυρίως ως μαραγκός, αλλά εργάζεται και ως αγρότης.
Το εργαστήρι του και όλα τα εργαλεία του, τα φυλάει μελλοντικά για το γιο του, ο οποίος έχει παρακολουθήσει μαθήματα ξυλογλυπτικής στη σχετική σχολή της Καλαμπάκας. Ωστόσο, λέει για τον ίδιο: «Θα παλεύω όσο μπορώ και όσο είμαι, είναι κάτι που κάνω από αγάπη…»
Τον κ. Προκόπη Κεφάλα μπορεί να τον βρει κανείς στο εργαστήρι του στον Ασώματο ή στα τηλέφωνα 22520 22015 (μαγαζί) και 22520 22994 (σπίτι).


Γιώργος Συκομιτέλλης, ο… «μοντέρνος»
Ο Γιώργος Συκομιτέλλης, γεννημένος στην πόλη της Μυτιλήνης και μεγαλωμένος σε καλλιτεχνικό περιβάλλον, αφού οι γονείς του ήταν και οι δύο μουσικοί, είχε από μικρός επιρροές και επαφή με το ξύλο. Ο πατέρας του ήταν και οργανοποιός, κατασκευαστής σαντουριών. Αυτό στάθηκε και ως έναυσμα για να φύγει το ‘85 στην Καλαμπάκα, προκειμένου να σπουδάσει την τέχνη της ξυλογλυπτικής. Εκεί ξεκίνησε να παρακολουθεί μαθήματα, αρχικά πάνω στην παραδοσιακή και την εκκλησιαστική ξυλογλυπτική και στη συνέχεια την κλασσική, τη νεοκλασσική και την τέχνη του μπαρόκ.
Επέστρεψε στη Μυτιλήνη το ’88 και άνοιξε το προσωπικό του εργαστήρι, το οποίο λειτούργησε για 10 χρόνια. «Περνώντας από όλα τα στυλ της ξυλογλυπτικής, αποφάσισα να ασχοληθώ με κάτι δικό μου», λέει. «Όμως, αν έχεις μπει σε κάποια καλούπια, πρέπει να βγεις΄.» Αυτός ήταν και ο λόγος που κάποια στιγμή αποφάσισε να κάνει «αποχή από τα σκαρπέλα», έκλεισε το εργαστήρι του και για ένα χρόνο ασχολήθηκε με κάτι τελείως διαφορετικό… την κατασκευή παπουτσιών! «Επιστρέφοντας, άρχισα πλέον να μελετάω το ξύλο, να βλέπω τις ατέλειές του - τους ρόζους, που είναι τα σημεία γέννησης των νέων κλαδιών - και να δημιουργώ θέματα που το καθένα είναι διαφορετικό, αφού και κάθε ξύλο είναι διαφορετικό από τα άλλα. Η ελιά, για παράδειγμα, έχει πολλά νερά και σου δίνει έμπνευση για διάφορα θέματα. Ο ευκάλυπτος είναι μονόχρωμος, η καρυδιά έχει τα “μάτια” από όπου βγαίνει το νέο κλαδί…» Αυτή είναι και η «ξύλων ανάγνωση», όπως ονοματίζει το κομμάτι αυτό της δουλειάς του.
«Αργότερα, άρχισα να δουλεύω με τα “κενά”, όπου δημιουργώντας μια σύνθεση, το κυρίως σχήμα προκύπτει από το κενό και δε φαίνεται με την πρώτη ματιά. Γοητευμένος, συνεχίζω μέχρι σήμερα, βάζοντας και άλλα υλικά στο χώρο, όπως μέταλλα, πέτρες κ.λπ., είναι η λεγόμενη “trash art”, η τέχνη τού να δουλεύεις παλιά αντικείμενα σε αχρηστία και να δημιουργείς κάτι καινούργιο ή να αλλάζεις τη χρήση τους.»
Πριν από πέντε χρόνια βρέθηκε για πρώτη φορά στον Ασώματο, «για ένα ουζάκι». Γοητευμένος από την ομορφιά του χωριού και του τοπίου, αποφάσισε να μείνει μόνιμα εδώ.
Μπαίνοντας κανείς στο εργαστήρι του, εντυπωσιάζεται από την επιβλητικότητα των έργων του Γιώργου Συκομιτέλλη. Τις ιδέες του τις αντλεί από την καθημερινότητά του. Τα θέματα που αγαπά ιδιαίτερα είναι αυτά που έχουν να κάνουν με το φυτικό και το ζωικό βασίλειο, τη μυθολογία, αλλά και το βασικό προβληματισμό του, που είναι η έννοια του ανθρώπου, «είδους προς εξαφάνιση», όπως λέει. Ειδικά για τη μυθολογία, υποστηρίζει ότι η ίδια «σου λέει ότι μπορείς να βάλεις και τα δικά σου στοιχεία, να πλάσεις εσύ τη δική σου ιστορία…».
«Το παν βασίζεται, για μένα, στην παρατήρηση και την ψυχολογία της στιγμής», λέει. «Πάντα, ό,τι δημιουργείς είναι μοναδικό, ένα, γιατί κάθε στιγμή είσαι άλλος συναισθηματικά.»
Τα έργα του τα δίνει επιτόπου στο εργαστήρι, σε εκθέσεις ή κατά παραγγελία. «Στην αρχή, δυσκολευόμουν πολύ να αποχωριστώ έργα μου», λέει. «Μετά, κατάλαβα ότι είναι πολύ σπουδαίο να φεύγουν τα έργα, να τα παίρνει ο κόσμος, για να πεις αυτό που έχεις να πεις, Χαίρομαι όταν κάποιος παίρνει ένα έργο μου επειδή το καταλαβαίνει και όχι προς επίδειξη πλούτου…»
Θεωρεί πάντως ότι, παρ’ όλο που ο κόσμος ενδιαφέρεται και του αρέσει η Τέχνη, δεν μπορεί να αντεπεξέλθει οικονομικά. «Όταν έχεις να σκεφτείς τις βασικές ανάγκες σου, δεν υπάρχει χώρος για Τέχνη…», λέει. Πολλοί πελάτες του, πάντως, είναι από άλλες χώρες της Ευρώπης, αφού, όπως σημειώνει, έξω διαθέτουν έως και το ένα τρίτο του μισθού τους για την Τέχνη. «Εδώ έχουμε άλλες προτεραιότητες. Είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσεις από την Τέχνη. Αν δε ζούσα στο συγκεκριμένο χωριό, όπου ο ένας βοηθά τον άλλο και υπάρχει προσφορά και ανταλλαγή προϊόντων, θα ήμουν αναγκασμένος να κάνω άλλη δουλειά…»
Το Γιώργο Συκομιτέλλη μπορεί κανείς να τον βρει στο εργαστήρι του στον Ασώματο, καθώς και στο τηλέφωνο 6977-316062.
Επίσης, μπορεί κανείς να επικοινωνήσει μαζί του ηλεκτρονικά στο: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. ή να επισκεφθεί την ιστοσελίδα του: www.sikomitelis.gr