Το Σάββατο 10 Απριλίου 2010, η «Καθημερινή» αναδημοσίευσε άρθρο του νομπελίστα Οικονομικών Paul Krugman, στους «New York Times», με τίτλο «Το μάθημα από την Ελλάδα». Δε γνωρίζω πόσοι διαβάζουν την «Καθημερινή», εγώ το κάνω, παρά το γεγονός ότι γνωρίζω καλά, από προσωπική εμπειρία, το ρόλο της στη διαμόρφωση και προώθηση στερεοτυπικών μοντέλων, ιδιαίτερα όσον αφορά στα ελληνικά δημόσια ΑΕΙ. Αυτά όμως θα τα πούμε μετά τη δικτατορικού τύπου «αποστρατεία» μας, σε λίγους μήνες... που μας επέβαλε διά του blog του ο κ. Πανάρετος και ακολουθεί, ακατανοήτως, η κ. Διαμαντοπούλου...
Το άρθρο του Krugman ήταν δάντειο. Με λίγα λόγια, ό,τι κι αν κάνει η Ελληνική Κυβέρνηση σε επίπεδο χειρισμών της Οικονομίας, η Κόλαση είναι αναπόφευκτη. Αν σεβαστούμε τα λόγια του Krugman, κι έχουμε κάθε λόγο να σεβόμαστε τεχνικές αναλύσεις ανάλογου βεληνεκούς, συμπεραίνουμε ότι η μόνη οδός σωτηρίας είναι εξω-οικονομική, είναι αποκλειστικώς πολιτική. Υπ’ αυτή την έννοια, ο Παπανδρέου αποδεικνύεται περιέργως εύστοχος. Η επιτυχής μετάθεση του προβλήματος από τεχνικο-οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας σε πολιτικό πρόβλημα της Ευρώπης είναι στρατηγική υψηλής μαεστρίας. Το πώς το πρόβλημα δανεισμού της χώρας έγινε, διεθνώς, πρόβλημα εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίας είναι επίτευγμα που θα συγκλονίσει την Ευρώπη για πολλά χρόνια στο μέλλον. Το ερώτημα που συζητείται σε κύκλους εχεφρόνων, εάν δηλαδή αυτό το έκανε κατόπιν επιλογής ή του προέκυψε τυχαίως στο δρόμο της προσπάθειας, είναι προς το παρόν απολύτως αδιάφορο.
Γνωρίζουμε, όμως, από την εποχή του Θουκυδίδη έως την εποχή του Κλαούζεβιτς, ότι ο στρατηγικός στόχος υπηρετείται από δέσμη τακτικών. Κι εδώ εντοπίζεται το πρόβλημα μας. Ο πρωθυπουργός χαράσσει και υπηρετεί στρατηγική, οι υπουργοί και λοιποί οφείλουν να εφαρμόζουν (;) τακτικές, προς επίτευξη του στρατηγικού στόχου. Χρειάζεται, όμως, ιδιαίτερη προσοχή πριν καταλήξουμε ελλόγως στο συμπέρασμα ότι τούτο ισχύει.
Στην πιο ακραία εκδοχή, ακούμε για «βαθύ λαρύγγι» στην κυβέρνηση ή περί αυτήν. Οι 50άρηδες εξ ημών θα ενθυμούνται ότι, προ μνημονεύσιμων χρόνων, το ΩΡΛ αυτό όργανο περιέθαλπε το ζενίθ των εφηβικών φαντασιώσεων, προτού διά της ιστορίας της «Ο» και του σκανδάλου Γουώτεργκέιτ αποκτήσει πολιτική σημασία. Το ότι επί Κλίντον εξέπεσε της σφαίρας των επιζητουμένων ελευθερίων ηθών, δε σημαίνει ότι ο ηλίθιος ψιθυριστής δε βαρύνεται, σήμερα, με ευθύνη ανάλογη της εθνικής προδοσίας. Η επιβάρυνση του προϋπολογισμού με πολλά δις ευρώ αντιστοιχεί, υπό συνθήκες «ακήρυκτου πολέμου», με δοσιλογισμό. Ο Παπανδρέου, αντί να τον/την καλύπτει μέσω των δηλώσεων Πεταλωτή, οφείλει να τον/την αποστείλει στα χρονοντούλαπα της Ιστορίας, κατά την προσφιλή ρήση του πατρός του.
Όμως, η σύγχρονη τραγωδία μας δεν οφείλεται μόνον, στιγμιαίως, στα βαθιά λαρύγγια αλλά, κατά σύστημα, στα άτεχνα χέρια. Η ενεργός Ελλάδα είναι αυτή των νέων εγγραμμάτων και ταλαντούχων επιστημόνων, των οξυδερκών επιχειρηματιών, των εντίμων υπαλλήλων, των οραματιστών αυτοδιοικητικών, των θαρραλέων δικαστών και στρατιωτικών, των φορέων ενός πνεύματος αποτελεσματικότητας και ελπίδας επιτυχίας κατά Νόμον. Όλοι αυτοί συγκροτούν τη νέα Ελλάδα, την ασφυκτιούσα και σπασμωδικώς κινούμενη, τη διαρκώς τιμωρούμενη από τη συμπαιγνία της γραφειοκρατίας και μιας πολιτικής δήθεν «ελίτ».
Βαυκαλιζόμενος ότι, καθ’ υστέρηση αλλά και γνώση, ανήκω σ’ αυτή, κραυγάζω «Λύστε μας τα χέρια, να κυνηγήσουμε το όνειρό μας». Φοβούμαι ότι δεν εισακουγόμαστε. Ο Παπανδρέου θα κριθεί εν τέλει από την επιλογή των συμμάχων και του στόχου του. Ή θα πάει με τη νέα Ελλάδα ή θα υποκύψει στις άθλιες εσωκομματικές του ισορροπίες. Απλά πράγματα: η απόφαση δική του. Όπως και η αενάως επιτυχία του ή η οριστική καταδίκη του...

* Ο καθηγητής Ανδρέας Ι. Τρούμπης είναι πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.