Κομβικής σημασίας ρόλο για την ενεργειακή αυτονομία των νησιών, την παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη του πληθυσμού, την εισαγωγή κοινωνικών κριτηρίων για ένα πιο δίκαιο μεταφορικό ισοδύναμο, την υποστήριξη διοργανώσεων που «γεννούν» πρεσβευτές των νησιών μας στην υπόλοιπη χώρα και το εξωτερικό και την δρομολόγηση υποδομών έχει η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής που έρχεται να δράσει υποστηρικτικά στο θεσμό της αυτοδιοίκησης.
Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη ο Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης μιλά για τον αντίκτυπο του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών, τις νέες προτάσεις για το Μεταφορικό Ισοδύναμο, τα έργα που δρομολογούνται στο Βόρειο Αιγαίο, τις προσπάθειες επίλυσης των προβλημάτων στις ακτοπλοϊκές συνδέσεις, τον αντίκτυπο της βράβευσης του προγράμματος υποστήριξης εγκύων και νέων γονέων κατοίκων μικρών νησιών αλλά και την σπουδαιότητα των θεσμικών διοργανώσεων στις οποίες φέτος το Βόρειο Αιγαίο θα πρωταγωνιστεί.

Το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών
«Το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών είναι μία προσπάθεια κυβερνητική η οποία έχει εκκινήσει εδώ και πάρα πολύ καιρό και το οποίο έρχεται να ενσωματώσει στην αναπτυξιακή διαδικασία των νησιών πρόσθετους πόρους πέραν από το Ταμείο Ανάκαμψης, πέραν από το ΕΣΠΑ και την εθνική χρηματοδότηση. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος που έχει την ευθύνη της δημιουργίας αυτού του «εργαλείου» μαζί με την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής - γιατί η ΓΓΑΝΠ έχει ενεργό συμμετοχή στον προσδιορισμό του περιεχομένου του Ταμείου Απανθρακοποίησης- είναι ένα επιπλέον εργαλείο χρηματοδότησης για την απανθρακοποίησης και την ενεργειακή αυτονομία των νησιών. Επομένως έρχεται να συμβάλει σε αυτό που λέμε το «πρασίνισμα» των νησιών. Έρχεται μαζί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να ενισχύσει την έννοια της μετάβασης στην εξοικονόμηση ενέργειας, την εισαγωγή των ΑΠΕ και τη διείσδυσή τους στο σύστημα και κυρίως την σταδιακή απεξάρτηση των νησιών μας που αυτή τη στιγμή τα μη συνδεδεμένα με ηλεκτρική διασύνδεση νησιά συνεχίζουν να καίνε ορυκτά καύσιμα.
Επομένως στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών και διεθνών υποχρεώσεων της απεξάρτησης της οικονομίας από τα ορυκτά καύσιμα έρχεται να επενδυθεί αυτός ο πόρος επιπρόσθετα. Πρόκειται για ένα πάρα πολύ σημαντικό εργαλείο το οποίο δεν έρχεται από μόνο του να επιλύσει τα ζητήματα της νησιωτικότητας, έρχεται όμως να βοηθήσει και να επισπεύσει τις πρωτοβουλίες για να κάνουμε πιο καθαρό το περιβάλλον αλλά και πιο καθαρή την παρουσία αν θέλετε και της ενέργειας η οποία χρησιμοποιείται για πολύ σημαντικές υποδομές, είτε είναι αφαλατώσεις, η διαχείριση του νερού, τα λιμάνια - άρα, πολλές κρίσιμες επενδύσεις,- τα δημόσια κτίρια που είναι μεγάλοι καταναλωτές ενέργειας και υψηλής κατανάλωσης και όχι καθαρής κατανάλωσης. Επομένως αυτή είναι η ταυτότητα αυτού του χρηματοδοτικού εργαλείου, περίπου στα 2 δις ευρώ στην πλήρη του ανάπτυξη και αυτό που παρουσιάστηκε στην Νάξο είναι το πρώτο πλαίσιο της συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων».

Οι δικαιούχοι του χρηματοδοτικού εργαλείου
«Όπως έγινε γνωστό και θα εξειδικευτεί την επόμενη περίοδο, επί της αρχής αφορά κρίσιμες δημόσιες υποδομές, άρα δημόσιοι φορείς, κεντρικοί όπως είναι οι διαχειριστές του δικτύου (ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ και ΔΕΗ) για την αντικατάσταση ή την υποκατάσταση των ενεργοβόρων ηλεκτρικών μονάδων προκειμένου αυτές να σταματήσουν να λειτουργούν με ορυκτό καύσιμο. Η πάρα πολύ μεγάλη επένδυση για την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των νησιών - άρα όλα αυτά τα υποθαλάσσια καλώδια που είναι εντάσεως κεφαλαίου επενδύσεις. Από κει και έπειτα δικαιούχοι θα είναι η αυτοδιοίκηση και κρατικοί φορείς και θα υπάρχει και ένα κομμάτι, όπως παρουσιάστηκε άλλωστε, το οποίο δύναται να αφορά και ιδιώτες και επιχειρήσεις, ώστε να λάβουν κίνητρα για την αντικατάσταση ενεργοβόρων συσκευών ή μηχανημάτων (...) Αυτό που συζητάμε πάρα πολύ βέβαια στην απανθρακοποίηση των νησιών και επειδή συσχετίζεται και με άλλες πρωτοβουλίες που έχουμε αναλάβει την πλήρη απεξάρτηση των μικρών νησιών και φυσικά μέσα από τις ενεργειακές κοινότητες. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό κοινωνικό όφελος η παρουσία των ενεργειακών κοινοτήτων συμβάλει - όπως και το παράδειγμα της Χάλκης ήταν χαρακτηριστικό που υλοποιήθηκε- όπου μειώσαμε το κόστος της ενέργειας η οποία και πράσινη είναι αλλά και πιο οικονομικά προσιτή ως άμεσο ή έμμεσο κίνητρο για την διατήρηση του πληθυσμού και την μείωση του κόστους διαβίωσης. Ειδικά για τα μικρά νησιά και αυτό αφορά και το Βόρειο Αιγαίο».
Ένταξη κοινωνικών κριτηρίων στο Μ.Ι.
«Το Μεταφορικό Ισοδύναμο είναι μια νησιωτική κοινωνική κατάκτηση και είναι μια βασική πολιτική η οποία υλοποιείται από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, έχει πέντε χρόνια πλήρους υλοποίησης σε όλες τις εκφάνσεις του. Ήδη έχει αναβαθμιστεί, εξορθολογιστεί, διορθωθεί, προσαρμοστεί ακριβώς γιατί οποιοδήποτε μέτρο οικονομικής πολιτικής ή περιφερειακής πολιτικής - δεν είναι ταυτόσημα - πρέπει να επιδέχεται ανασχεδιασμού, ο ίδιος ο νόμος το προβλέπει. Αυτό έχει γίνει ήδη π.χ. στα καύσιμα για τα μικρά νησιά - που έχει επεκταθεί και σε κάποια μεγαλύτερα- το πώς ξεκίνησε με το πώς υλοποιείται τώρα, δεν έχει καμία σχέση. Πλέον η ωφέλεια πάει συγκεκριμένα στον πολίτη και στον επιχειρηματία και όχι με ενδιάμεσο τον βενζινοπώλη.
Η έννοια της προσαρμογής και των διορθώσεων είναι μία διαρκής εξέλιξη (...) Ήδη έχουμε ενσωματώσει πάρα πολλές αλλαγές και προσαρμογές. Αντιλαμβανόμαστε βέβαια την πίεση που υπάρχει διότι και ο όγκος του χρήματος που απαιτείται και ο όγκος των υποχρεώσεων που έχουν δημιουργηθεί είναι σημαντικές, οι οποίες διεκπεραιώνονται και κυρίως είναι γιατί ο κόσμος το έχει αγκαλιάσει ως κάτι απλό, ευέλικτο, κατανοητό και άμεσο. Αυτό είναι μια κατάκτηση της δημόσιας πολιτικής της νησιωτικότητας που - επειδή κινούμαι σε ευρωπαϊκό επίπεδο- είναι μια κατάκτηση που πρέπει να την θωρακίσουμε. Την αναγνώριση, δηλαδή, από το κράτος ότι πρέπει με κάποιον τρόπο να μπορεί να μειώνει ή να εξισώνει την έννοια την νησιωτικότητας στο σκέλος που αφορά την μετακίνηση. Αυτό που η γεωγραφία όρισε ως περιορισμό πρέπει να ισοσκελιστεί με ένα μέτρο κατάλληλο, ώστε στο κόστος διαβίωσης των οικογενειών στα νησιά το κόστος μετακίνησης να μην είναι αποτρεπτικό για να μετακινηθεί κάποιος.
Αυτό σημαίνει ότι αν πρέπει να θέσουμε κάποια κοινωνικά κριτήρια πλέον ίσως πρέπει να το κάνουμε για να προστατέψουμε τους αδύναμους - από τα κάτω προς τα πάνω. Αυτή τη στιγμή είναι ένα οριζόντιο μέτρο. Επίσης στις επιχειρήσεις είναι μεγάλη η συζήτηση για την αποτελεσματικότητα του μέτρου. Έναν όγκο χρήματος ο οποίος είναι πάρα πολύ σημαντικός και αποδείχτηκε τα προηγούμενα χρόνια, ιδιαιτέρως ενισχυτικός για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. (..) Με την καινούργια χρονιά θα εκκινήσει και ένας πολύ συστηματικός διάλογος, κυρίως με τα Επιμελητήρια αυτή τη φορά, σε ότι έχει να κάνει με το σκέλος των επιχειρήσεων. Στο σκέλος των επιβατών τα πράγματα κινούνται αρκετά καλά, αν εξορθολογήσουμε και με εισαγωγή κοινωνικών κριτηρίων θα μπορέσουμε ίσως και να συμπεριλάβουμε και κάποιες περιπτώσεις μετακινήσεων που τώρα δεν είναι απολύτως ορατές. Άνθρωποι που μετακινούνται για λόγους υγείας ή για άλλους λόγους σοβαρούς κοινωνικούς λόγους και αυτοί δεν επιδοτούνται από τα ταμεία της ασφάλειάς τους, εμείς θέλουμε να βρούμε τρόπο να ενισχύσουμε αυτό το κομμάτι ή η μετακίνηση των φοιτητών. Υπάρχουν λοιπόν κάποιες ομάδες που πλήττονται από το κόστος και δεν καλύπτονται από το ισοδύναμο ως έχει σήμερα. Σε αυτό το σκέλος θα εκκινήσει ένας διάλογος και με προτάσεις δικές μας, θεσμικές και οργανωμένες».
Ο κ. Κουτουλάκης εκθείασε τα στελέχη της Γενικής Γραμματείας καθώς όπως ανέφερε με τις πρόσθετες πιστώσεις του ΜΙ κατάφεραν μέσα σε 10 ημέρες να υλοποιήσουν κάτι που άλλες διοικήσεις υλοποιούν σε 6 μήνες. Παράλληλα ο κ. Κουτουλάκης προανήγγειλε ότι με την έναρξη του νέου έτους θα ακολουθήσουν και άλλες πληρωμές για το ΜΙ.
Το Χρυσό Βραβείο
Το Χρυσό Βραβείο στην κατηγορία Ψηφιακή υγεία και απομακρυσμένη φροντίδα (Τηλεϊατρική / Τηλεφροντίδα / Τηλεψυχιατρική / Τηλεσυμβουλευτική) παρέλαβε, το προηγούμενο διάστημα, ο κ. Κουτουλάκης για την υλοποίηση, σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ, του προγράμματος υποστήριξης εγκύων και νέων γονέων κατοίκων μικρών νησιών κατά την απονομή των βραβείων στα HEALTH CARE BUSSINESS AWARDS 2024.
«Η βράβευση αυτή έχει την αξία της γιατί κάποιος αναγνώρισε μια πρωτοβουλία του κράτους που άξιζε μιας ανάδειξης και η αλήθεια είναι πως ήταν αρκετά ανταγωνιστικό το περιβάλλον και ‘ γω δεν τον περίμενα και ένοιωσα πολύ περήφανος που το κράτος μπορεί να καινοτομήσει. Μέσω από την υλοποίηση αυτού το προγράμματος εξασφαλίστηκε μία μελέτη, με ένα πόρισμα, με απτά παραδείγματα, τα οποία ήδη έχουν ενσωματωθεί στον εθνικό σχεδιασμό για το δημογραφικό. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των μικρών νησιών και ίσως του Βορείου Αιγαίου - όχι του Νοτίου - η σταδιακή αποψίλωση του πληθυσμού από νεώτερους ή την μη επιλογή του τόπου. Από την μια θέλεις να διατηρήσεις τον πληθυσμό που έχεις, άρα να δώσεις κίνητρα και να παρέχεις τις υπηρεσίες εκείνες ωσάν να ήταν σε μια πιο οργανωμένη αστική κοινωνία, ταυτόχρονα όμως να δώσεις και κίνητρα για να αυξήσεις την κατοίκηση. Αυτά τα δύο δεν είναι ταυτόσημα (…) Το σημαντικό που απέκτησε η υπηρεσία μαζί με το Υπουργείο Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής είναι πως μπορούμε να συνεργαστούμε γι’ αυτό πιλοτικό έργο που εμείς το κάναμε δοκιμαστικά για να δούμε και να αποκτήσουμε την ιδία γνώση και να επικοινωνηθεί το αποτέλεσμα σε αυτούς που πρέπει να λάβουν τις αποφάσεις και έχει συμπεριληφθεί ως μία από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες του εθνικού σχεδίου για το δημογραφικό και μάλιστα με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου θα μπορέσει αυτό να αποτελεί μια συστηματική παροχή εξ αποστάσεως υποστήριξης που η πρότασή μας είναι να συμπεριληφθούν και μεγαλύτερα νησιά και με τη δημιουργία σχολείων γονέων».
Προγραμματισμός του 2025
«Δρομολογούνται λύσεις που αφορούν την ολοκληρωμένη διαχείριση του νερού, σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ προετοιμάζονται στοχευμένες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση και της λειψυδρίας. Παράλληλα μαζί με το Υπουργείο Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων υλοποιούμε κάποιες κρίσιμες μελέτες για ανάδειξη και τον φωτισμό του Κάστρου Μυτιλήνης - απλά και όχι τόσο απλά πράγματα στα οποία η συμβολή μας είναι καθοριστική.
Αυτό το οποίο έρχεται για το Βόρειο Αιγαίο ειδικότερα έχει να κάνει και με τις λιμενικές υποδομές, όπου είναι σε πλήρη εξέλιξη ο σχεδιασμός του Υπουργείου για στοχευμένες παρεμβάσεις. Πρόσφατα ανακοινώθηκε άλλωστε και η έκτακτη χρηματοδότηση για το Λιμάνι του Αγίου Ευστρατίου που αντιμετωπίζει ζητήματα προσβασιμότητας με π/υ 320.000 € το οποίο προορίζεται για την εκβάθυνση και την αποκατάσταση των λιμενικών βαθών ώστε να μπορέσουμε να εξορθολογήσουμε και ουσιαστικά να λειτουργήσει ξανά η γραμμή, να έχουμε την προσέγγιση από το Λαύριο και του Αγίου Ευστρατίου (..) Έχουμε και μια πολύ καλή συνεργασία με το Διαδημοτικό Λιμενικό Ταμείο της Λέσβου όπου πρόσφατα μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε την διαδικασία των αδειοδοτήσεων των παρεμβάσεων για τις παράνομες κατασκευές, επομένως δρομολογείται και μια λύση σημαντική μέσα από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Αιγαίου σε στενή συνεργασία με το ΛΤ όπου για 14 χερσαίες ζώνες μπήκαν κανόνες για πλήρη οργάνωση και ευταξία του χώρου.
Στο κομμάτι τον ακτοπλοϊκών συνδέσεων έχουμε μονιμοποιήσει κάποια πράγματα που στο παρελθόν δεν ήταν αυτονόητα για την διασύνδεση με την Θεσσαλονίκη, την εξασφάλιση για την Λέσβο, οποτεδήποτε προκύπτουν και τα προβλήματα με τα ΡΟ -ΡΟ να μπορούμε να τα επιλύουμε - πρόσφατα είχαμε πάλι και αποτελεί πρόβλημα λόγω της αποδρομολόγησης του ΠΕΛΑΓΙΤΗ. Το σημαντικό είναι να έχουμε ανοιχτούς διαύλους και συνεργασία».

Στο Βόρειο Αιγαίο οι θεσμικές διοργανώσεις του 2025
Οι θεσμικές διοργανώνεις στις οποίες η Γενική Γραμματεία έχει αφήσει την σφραγίδα της, το 2025 έχουν πυξίδα το Βόρειο Αιγαίο. Ειδικότερα η Λέσβος, η Λήμνος και ο Άγιος Ευστράτιος θα έχουν την τιμητική τους φέτος στην Aegean Regatta, η διαδρομή της οποίας θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το Πλωμάρι, τη Μύρινα, τον Άγιο Ευστράτιο, την Μυτιλήνη.
Η συνάντηση των Ερασιτεχνικών Θιάσων Αιγαίου, που πρόκειται να επισημοποιηθεί το επόμενο διάστημα, δρομολογείται στη Σάμο. Για τους Αιγαιοπελαγίτικους Αγώνες Στίβου του ΣΕΓΑΣ η συζήτηση εστιάζει στην Ικαρία και αν τελικά για τεχνικούς λόγους δεν υλοποιηθεί ο στόχος, σίγουρα θα γίνει σε ένα από τα νησιά του Βορ.Αιγαίου, ενώ οι αγώνες του 2026 έχουν πολύ μεγάλες πιθανότητες να γίνουν στον Μόλυβο.