Φατσοβιβλίο ή Facebook ονομάζεται ο κυβερνοχώρος κοινωνικής αποξένωσης και ψευδαίσθησης ότι επιτέλους κάνεις κάτι πολύ σπουδαίο... Το απόλυτο εργαλείο διαχείρισης της κοινής γνώμης! Το υπερόπλο του είναι προσφέρει στους χρήστες του μια ψευδαίσθηση μεγαλείου!

Το «ευρύτατο» ακροατήριο, η αυθεντία της οθόνης και η επιδοκιμασία των λεγομένων του (έστω και αν εκστομίζει τη μεγαλύτερη κοινοτοπία) μεθάνε τον χρήστη, γεννώντας του τη φρεναπάτη μιας ψευδούς δύναμης. Θεωρεί ότι είναι ο πιο σημαντικός άνθρωπος και δημοσιεύει... διαγγέλματα, τα οποία επικροτούν οι υπόλοιποι κοινοί θνητοί με ένα like, επιβραβεύοντας έτσι τη σπουδαιότητά του!
Συνηθισμένος ο άνθρωπος να απευθύνεται σε ελάχιστους γνωστούς του στην πραγματική ζωή, ανακάλυψε έκθαμβος ότι μπορεί να απευθύνεται σε ακροατήρια πεντακοσίων, χιλίων ή περισσότερων χιλιάδων «φίλων»! Και μαγεύτηκε!

Είδε το ατομικό του φαντασιακό να πολλαπλασιάζεται επί τον αριθμό των «φίλων», να αποκτά συλλογικότερη διάσταση και μέσα στο μυαλό του να διαπλέκεται ή και να ταυτίζεται με εκείνο των άλλων. Δημιουργεί μια ψεύτικη εικόνα για τον εαυτό του, την οποία πλασάρει στους άλλους.

Είδε το ψεύτικο είδωλό του στον καθρέφτη του φατσοβιβλίου και μαρμάρωσε αυτάρεσκα από το θέαμα που αντίκριζε! Και θαμπώθηκε! Είδε την κοινωνική αποξένωση και ψευδαίσθηση σαν «κατ' οίκον κοινωνικοποίηση», σαν μια νέα, πρωτοφανή δυνατότητα και το θυμικό του ανέκαμψε... Η καλπάζουσα φαντασία του, όμως, τον αποξένωσε τελείως από την πραγματικότητα των ανθρώπινων σχέσεων, από την πραγματική κοινωνικοποίηση...

Όλα αυτά τα οποία αντιλαμβανόμασταν για χιλιάδες χρόνια με τις ατελείς ανθρώπινες αισθήσεις μας, τώρα νομίζουμε πως τα βρίσκουμε στο φατσοβιβλίο. Αποτελούν όμως ένα matrix, μια πλαστή εικόνα της πραγματικότητας, την οποία δημιουργεί το φατσοβιβλίο. Είναι, στην ουσία, μια αυταπάτη, μια ψευδαίσθηση της κοινωνικοποίησης. Μέσα από την οθόνη του Η/Υ, οι χρήστες του Facebook μπορούν εύκολα να πειστούν ότι έχουν «πραγματικούς» φίλους (συνήθως κόλακες, πρωταγωνιστές στο κουτσομπολιό), ότι έχουν τον έλεγχο μιας κατάστασης, ακόμα και όταν είναι οφθαλμοφανές ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει!

Τι μπορούμε να περιμένουμε από τα «κοινωνικά δίκτυα», από ιστορίες τύπου Facebook; Σίγουρα όχι χαρμόσυνα νέα. Γνωρίζουμε ήδη ότι εταιρείες όπως η Facebook και η Google υπόκεινται στον διακριτικό ή ωμό έλεγχο των κρατών. Μιλάμε για το γεγονός ότι τα δυτικά καπιταλιστικά κράτη έχουν αρχίσει ήδη να παρεμβαίνουν, αξιοποιώντας το περιεχόμενο των «κοινωνικών δικτύων». Αστυνομικοί και δικαστικοί, ειδικοί του ελέγχου και της στατιστικής, επικοινωνιολόγοι και διαφημιστές εμφανίζονται στα τεκταινόμενα...
Από τη μια έχουμε την αξιοποίηση με τη στενά εμπορική έννοια. Η γνώση και περισσότερο η γνώση των αλλαγών των προτιμήσεων μεταφράζεται σε εμπορική αξία.

Το Facebook αποτελεί μοναδική πηγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο! Τη στιγμή που η κατανάλωση αποτελεί καθολική αλήθεια, το κεφάλαιο προσφέρει περισσότερη «δημοκρατία» και «συμμετοχικότητα». Τη virtual ψευδαίσθηση της συμμετοχής, των «φίλων» και της κοινότητας!

Από την άλλη, ενώ κατασκευάζεται η ψευδαίσθηση της δημιουργίας και της συμμετοχής, η διαδικασία αυτή προκαλεί όλο και μεγαλύτερο πονοκέφαλο στους υπηκόους, στο βαθμό που η συμμετοχή αυτή αφήνει εκτεθειμένα τα «προσωπικά δεδομένα» σε έναν κάποιον «δημόσιο χώρο»! Το πρόβλημα δεν είναι η προστασία των «προσωπικών δεδομένων», αλλά η δημιουργία τους σαν υποβιβασμό του ανθρώπου σε δεδομένα!

Την απόπειρα κωδικοποίησης των ανθρώπινων συμπεριφορών, επιθυμιών, προτιμήσεων με σκοπό την αξιοποίησή τους και τον έλεγχό τους. Από τη στιγμή που δημιουργούνται και αποδεχόμαστε τη σημασία και το νόημά τους ως «δεδομένα», έχει πλέον μικρή σημασία η προστασία τους. Το παιχνίδι έχει ήδη χαθεί...

Το ζήτημα είναι, λοιπόν, ο τεράστιος θησαυρός που παραχωρείται εθελοντικά από εκατομμύρια ανθρώπους: μια τεράστια φρέσκια βάση δεδομένων καταγραφής των πληθυσμών. Είναι σε θέση οι κυρίαρχοι του χρήματος και τα όργανά τους να την αξιοποιήσουν -όχι μόνο οικονομικά-, καθώς η κρίση οξύνεται και οι κοινωνικές συγκρούσεις γενικεύονται;

Καθώς ο φετιχισμός της τεχνολογίας φλυαρεί εκκωφαντικά, η ιδεολογία που παράγει μπετονάρει τις ψευδαισθήσεις και πλαστογραφεί την ιστορία, βρισκόμαστε ολοένα και περισσότερο αντιμέτωποι με καταστάσεις που ελέγχουν άλλοι... Ο Gil Scott-Heron, ένας από τους σημαντικότερους προγόνους της ραπ, είχε τραγουδήσει το 1974: «The Revolution Will Not Be Televised»! Σήμερα, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι «η επανάσταση δεν θα γίνει με το Facebook». Η αντεπανάσταση, ίσως... Μέσα από τον τεχνολογικό λάκκο των λεόντων.