Διαβάζοντας το βιβλίο «Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες», που έγραψαν δυο καθηγητές του Χάρβαρντ οι Steven Levitsky και Daniel Ziblatt, συνειδητοποιείς τους κινδύνους που αντιμετώπισε και η ελληνική δημοκρατία κατά την περίοδο των Μνημονίων και συνεχίζει να αντιμετωπίζει και κατά την μεταμνημονιακή περίοδο· κίνδυνοι που μπορεί να μην φθάνουν μέχρι του σημείου ανατροπής του δημοκρατικού καθεστώτος ( και λόγω της ένταξής μας στην ΕΕ), οι οποίοι, όμως, επιφέρουν σοβαρή αλλοίωση και αποδυνάμωση της λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών.

«Ο εκλογικός δρόμος προς την κατάλυση της δημοκρατίας είναι, ίσως, ο πιο ύπουλος. Και το τραγικό παράδοξο στην περίπτωση του εκλογικού δρόμου προς τον αυταρχισμό είναι ότι αυτοί που επιδιώκουν την κατάλυση της δημοκρατίας χρησιμοποιούν, συχνά, τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς, ώστε σταδιακά, ανεπαισθήτως, ακόμα και νομιμοφρόνως, να επιτύχουν τον σκοπό τους», γράφουν οι συγγραφείς του βιβλίου. Και επισημαίνουν ότι στα παραδείγματα της Ιταλίας (Μουσολίνι) και Γερμανίας (Χίτλερ) οι επίδοξοι δικτάτορες ήρθαν στην εξουσία από τον δρόμο των εκλογών αλλά και με την βοήθεια «μοιραίων συμμαχιών».

Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, αυξημένης λαϊκής δυσαρέσκειας και εκλογικής παρακμής των παραδοσιακών πολιτικών κομμάτων και παρατάξεων, εμφανίζεται κάποιος χαρισματικός «αντισυστημικός» ηγέτης, ο οποίος γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής καταγγέλλοντας, μεταξύ άλλων, το υφιστάμενο πολιτικό πλαίσιο και σύστημα. Τότε κάποιοι από τους εκπροσώπους της πολιτικής ελίτ σπεύδουν να αγκαλιάσουν τον «αντισυστημικό» ηγέτη φιλοδοξώντας να τον «φέρουν στα νερά τους». (βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ, παλαιοί κομματάρχες Τζολίτι και Σαλάντρα στην Ιταλία, Πρόεδρος Χίντενμπουρκ και Καγκελάριος φον Πάπεν στην Γερμανία).

Και, βέβαια, φυσικό είναι οι πολίτες της χώρας που βιώνουν την βίαιη ανατροπή των συνθηκών της ζωής τους να « τείνουν ευήκοον ους» στα κηρύγματα των «αντισυστημικών» ηγετών· όμως τα πιστοποιητικά κύρους και την πολιτική νομιμοποίηση σ’ αυτούς τους τυχάρπαστους δημαγωγούς τα παρέχει η πολιτική, οικονομική και η πνευματική ελίτ με τη στάση που τηρεί απέναντι στους εξτρεμιστές και επίδοξους «καταληψίες» της εξουσίας.

Κατά τη γνώμη των δυο παραπάνω συγγραφέων υπάρχουν 4 ενδείξεις που μας επιτρέπουν να ανιχνεύσουμε ενδεχόμενες αυταρχικές προθέσεις κάποιου πολιτικού:

1. Απορρίπτει λεκτικά ή έμπρακτα τους κανόνες του «δημοκρατικού παιχνιδιού».
2. Αρνείται ότι οι πολιτικοί αντίπαλοί του είναι ισότιμοι παίκτες, τους οποίους οφείλει να σέβεται.

3.Ανέχεται ή και ενθαρρύνει πράξεις βίας.

4.Δείχνει τάσεις να περιορίσει την ελευθερία της έκφρασης των αντιπάλων του, καθώς και των ΜΜΕ

Στην περίπτωση της ελληνικής οικονομικής και πολιτικής κρίσης οι παραπάνω επισημάνσεις επιβεβαιώνονται, τόσον όσον αφορά τους πολίτες, όσον και τον ρόλο των ελίτ. Και, επίσης, ανιχνεύονται όλες οι παραπάνω-καθώς και άλλες-ανησυχητικές ενδείξεις ότι η Δημοκρατία μας υφίσταται σοβαρά τραύματα και αλλοιώσεις κατά την διακυβέρνηση της χώρας από τους «αντισυστημικούς» λαϊκιστές δημαγωγούς.

Η Νέα Δημοκρατία με την αντιμνημονιακή ρητορική της το 2010-11 άνοιξε το δρόμο στο μικρό, μέχρι τότε, κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ και του προσέδωσε το ηθικό και πολιτικό κύρος που χρειάζονταν, για να πρωτοστατήσει, στη συνέχεια, στον «αντιμνημονιακό αγώνα», ενώ ένα μέρος της πανεπιστημιακής και οικονομικής ελίτ ενίσχυσε την αντιμνημονιακή ρητορεία και συνέβαλε στην αναγόρευση του Τσίπρα ως του κύριου εκφραστή της λαϊκής αντίδρασης.

Η περίοδος που ακολούθησε σημαδεύτηκε από ένα πλήθος αντιδημοκρατικές ενέργειες: απαξιώθηκε το Κοινοβούλιο, που ταυτίστηκε με… Οίκον Ανοχής. Υποστηρίχθηκε ως συνταγματικά δικαιολογημένη η άσκηση βίας εκ μέρους των «αγανακτισμένων» πολιτών. Χρησιμοποιήθηκε το ψεύδος, η διαστρέβλωση της πραγματικής κατάστασης και των αιτίων που προκάλεσαν την κρίση ως μέθοδος παραπλάνησης και χειραγώγησης των πολιτών. Η θεσμοθετημένη διαδικασία για την συναινετική εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας εκφυλίστηκε σε μηχανισμό ανατροπής της εκλεγμένης κυβέρνησης και πρόκλησης πρόωρων εκλογών. Κατηγορήθηκαν ως πράκτορες των ξένων «Αποικιοκρατών» οι πολιτικοί αντίπαλοι των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ και ενοχοποιήθηκαν για διαφθορά με ανυπόστατα, χαλκευμένα «σκάνδαλα». Επιχειρήθηκε, επανειλημμένως, να παραβιαστεί η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και να υποταχθούν οι Ανεξάρτητες Αρχές στην θέληση της κυβερνώσας συμπαράταξης. Αυτοαναγορεύτηκαν ως «αντισυστημικοί» και, δήθεν, πολέμιοι του «παλιού», ενώ υιοθέτησαν και εφάρμοσαν τις πιο φαύλες πρακτικές των προκατόχων τους στην διακυβέρνηση της χώρας.

Μετέτρεψαν την ΕΡΤ σε Κέντρο Κυβερνητικής Προπαγάνδας και μέσον κατασυκοφάντησης των πολιτικών αντιπάλων τους, κατηγορώντας τους ως «Νεοφιλελεύθερους», «Ακροδεξιούς» και ακόμα, και ως εμφορούμενους από φασιστικές ιδέες· παράλληλα επιχείρησαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τα ιδιωτικά ΜΜΕ, πράγμα που, τελικά, αποφεύχθηκε, χάρις στην αποφασιστική στάση της Δικαιοσύνης. Επέβαλαν την μονοκομματική επιψήφιση του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής, προκειμένου να ελέγξουν τις μετεκλογικές εξελίξεις, μέσα σε συνθήκες αδυναμίας συγκρότησης κυβερνητικής πλειοψηφίας και προχωρούν στην μονοκοματική αναθεώρηση του Συντάγματος. Επέδειξαν και συνεχίζουν να επιδεικνύουν ευνοϊκή μεταχείριση σε καταδικασμένους για εγκληματικές πράξεις, ακόμα και σε τρομοκράτες της «17ης Νοέμβρη» και, επίσης, ακολουθούν πολιτική ανοχής απέναντι σε πράξεις βίας και ειδικότερα, στην προκλητική δράση αντιεξουσιαστών που επιδίδονται σε «Αντάρτικο Πόλης» και έχουν μετατρέψει σε «άβατο» την περιοχή των Εξαρχείων.

Και ο έσχατος εξευτελισμός της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας: παρατείνουν την παραμονή τους στην εξουσία «μπαλώνοντας» με κομματικά «ράκη», την πολιτική απογύμνωση της κυβερνητικής τους πλειοψηφίας!

Ποια πρέπει να είναι η στάση των πραγματικά υπεύθυνων κομμάτων και των πραγματικά δημοκρατικών πολιτικών απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα και τους υπεύθυνους για αυτές τις πολιτικές, οι οποίες παραβιάζουν και φθείρουν τους δημοκρατικούς θεσμούς;

Σύμφωνα με τους συγγραφείς του παραπάνω βιβλίου, στο μέτρο που απειλείται η Δημοκρατία, τα πραγματικά υπεύθυνα κόμματα και οι πραγματικά δημοκρατικοί πολιτικοί οφείλουν να θέσουν σε πρώτη μοίρα την προστασία της Δημοκρατίας: να συμμαχήσουν, ακόμα και με πολιτικές δυνάμεις με τις οποίες έχουν σημαντικές ιδεολογικές διαφορές, προκειμένου να υπερασπιστούν το δημοκρατικό πολίτευμα. Οφείλουν να δώσουν στους ψηφοφόρου τους να καταλάβουν ποιο είναι το μείζον διακύβευμα. Να απομονώσουν, σε πρώτη φάση, τις ακραίες πολιτικές δυνάμεις που επιδιώκουν την κατάληψη της εξουσίας. Και, στην περίπτωση, που οι εξτρεμιστές έχουν αρκετές πιθανότητες να κερδίσουν μια εκλογική αναμέτρηση, οφείλουν να τους αντιμετωπίσουν ενωμένοι σε κοινό μέτωπο.

Το βιβλίο «Πώς πεθαίνουν οι Δημοκρατίες» αξίζει να το διαβάσουν όσοι έδωσαν την μικρή ή μεγάλη μάχη τους για τη στερέωση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Όσοι έχουν κάτι διδαχθεί από τον αδελφοκτόνο Εμφύλιο. Όσοι βίωσαν τις παλατιανές συνωμοσίες και την εγκληματική δράση της Χούντας.

Όσοι πιστεύουν σε μια πραγματική Δημοκρατία, χωρίς «ταξικά πρόσημα» και «αριστερές» υποσημειώσεις.

Και, ειδικότερα, όσοι νοιάζονται, πραγματικά, να μεταλαμπαδεύσουν στη νέα γενιά το ιδεώδες του ελεύθερου και υπεύθυνου ανθρώπου και πολίτη.