Γράφαμε λοιπόν πριν από δεκαπέντε ημέρες για τη Γέρα του Αριστ. Καλάργαλη, τη Γέρα της Λέσβου, την παρουσίαση των έξι λεσβιακών χωριών γύρω από τον ομώνυμο κόλπο. Πιστεύω ότι το φαινόμενο της συνύπαρξης κάτω από την ίδια ονομασία τόσων χωριών, μερικά από τα οποία μάλιστα είναι από τα μεγαλύτερα του νησιού (Παπάδος, Σκόπελος), είναι σπάνιο και εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο, καθώς μάλιστα εντοπίζεται σε ένα νησί και όχι λ.χ. σε ηπειρωτικό έδαφος (Ζαγοροχώρια). Αλλά και όπου αυτό εντοπίζεται μου φαίνεται ότι το δεύτερο συνθετικό (χωριά) δηλώνει ακριβώς ότι πρόκειται για πολλούς οικισμούς, ενώ η περίπτωση της Γέρας σε καμιά περίπτωση δεν υποψιάζει τον ανυποψίαστο για τη συμπερίληψη τόσων οικισμών υπό ένα όνομα. Μάλιστα δεν είναι και τόσο σπάνιο (ή και αστείο…) για ορισμένους απληροφόρητους, να αναζητούν το χωριό της Γέρας ωσάν να πρόκειται για αυτοτελή οικισμό.

Να λοιπόν που το βιβλίο του Άρη, μέσω των κειμένων που φιλοτέχνησαν για τα χωριά της Γέρας λόγιοι διαφόρων «ειδικοτήτων» (ιστορικοί, περιηγητές, δημοσιογράφοι) δημοσιευμένων σε εφημερίδες και περιοδικά διαμελίζουν αλλά και συνθέτουν τα μέλη των χωριών αυτών με τέτοιο τρόπο ώστε η εικόνα της Γέρας να επικάθηται πάντα επί της περιοχής αυτής, με άλλα λόγια όλα να επιβιώνουν υπό τη βαριά σκιά της Γέρας.

Έχω και πάλι την εντύπωση, ότι αν εξαιρέσουμε την πόλη (χώρα) της Μυτιλήνης, καμιά άλλη περιοχή του νησιού μας δεν έχει τύχει παρόμοιας προσοχής από τόσο πολλούς ανθρώπους, που από διαφορετική οπτική προσεγγίζουν τη Γέρα και τα χωριά της. Και ο Άρης Καλάργαλης πιστεύω ότι είναι ο πρώτος, που ερευνώντας για τη γενέθλια γη βρέθηκε μπροστά σε ένα μεγάλο υλικό ποικίλης φύσεως. Ένα υλικό το οποίο συγκροτούν ιστορικά στοιχεία από τον Α΄κώδικα της Μητρόπολης Μυτιλήνης, στοιχεία ιστορικών και περιηγητών αλλά και στοιχεία δημοσιογραφικής υφής, που οπωσδήποτε συνθέτουν ένα παλίμψηστο, που δύσκολα μπορεί να οργανωθεί σε μια συνεκτική αφήγηση για τα χωριά της Γέρας. Κατά συνέπεια σωστά έπραξε και παραθέτει τα κείμενα αυτολεξεί, αλλά κατά κατηγορίες ανάλογα με την προέλευσή τους.

Δεν μπορώ να επεκτείνω επί μακρόν την αφήγηση της λεσβιακής Γέρας, της Γέρας του Αριστείδη Καλάργαλη επειδή το υλικό είναι πλούσιο και επειδή ένας από τους στόχους μιας παρουσίασης του τύπου αυτού, έχει ανάμεσα στα άλλα και σαν σκοπό να κινήσει το ενδιαφέρον των αναγνωστών ώστε να εγκύψουν στις σελίδες του βιβλίου και να διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι τα όσα αφειδώς μας προσφέρει η ανάγνωσή του.

Θα σταθώ ωστόσο στη διαπίστωση ότι τα χωριά της Γέρας δημιουργούν το καθένα τους, αντίστοιχους παραπληρωματικούς οικισμούς στον κάμπο, φαινόμενο που σε μικρότερο βαθμό έχουν να παρουσιάσουν και άλλα χωριά του νησιού και ίσως αξίζει να μελετηθεί. Τα ονόματα Ευρειακή, Απιδιάς Λάκκος, Κούμανος, Πέραμα κτλ. ανασυγκροτούν μια δεύτερη Γέρα εκτός των τειχών, με τις ιδιομορφίες της. Το δεύτερο στοιχείο εξάλλου, που μπορώ αμέσως να εντοπίσω είναι ότι πρόκειται για «αστικά χωριά», αν υπάρχεις παρόμοιος όρος, χωριά που η όψη και η ζωή τους διαφέρει πολύ από τα αντίστοιχα στοιχεία των ημιορεινών λ.χ. χωριών της βορειοανατολικής και βορειοδυτικής Λέσβου.

Τώρα, με το μάτι του επαγγελματία ιστορικού θέλω να προσθέσω ότι κάποια ακόμα στοιχεία για τη Γέρα και τους ανθρώπους της κρύβουν οι κώδικες της Μητροπόλεως -ανέκδοτοι εκτός του Α΄- ενώ το παράπονό μου είναι ότι εξακολουθούν να εκδίδονται βιβλία χωρίς ευρετήρια, επειδή οι πολλοί αναγνώστες θα διαβάσουν το βιβλίο, τη Γέρα εν προκειμένω και θα ευφρανθούν, ενώ οι επαγγελματίες θα επανέλθουν για να τεκμηριώσουν μια υπόθεσή τους, να παραπέμψουν στις σελίδες του και αν δεν σημειώσει εκ των προτέρων ό,τι τους ενδιαφέρει πρέπει να αναλωθούν στο φυλλομέτρημα. Έτσι κι αλλιώς όμως η Γέρα του Αριστείδη Καλάργαλη πάντα θα αποτελεί ένα ιδιαίτερο αφήγημα και έναν καλό σύντροφο για τις λεσβιακές περιπλανήσεις μας…