Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και η UNICEF κάθε χρόνο αφιερώνουν την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου στο μητρικό θηλασμό, με στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση για τα οφέλη του μητρικού θηλασμού στη σωματική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Φέτος, κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων της εβδομάδας για το μητρικό θηλασμό, δίνεται ιδιαίτερη σημασία στο ρόλο των υπηρεσιών υγείας στη στήριξη και προώθησή του.
Αν και είναι γνωστό πως η απόφαση για το μητρικό θηλασμό λαμβάνεται από τη μέλλουσα μητέρα και την οικογένεια πολλές φορές πριν τον τοκετό, η υπεύθυνη πληροφόρηση από τις υπηρεσίες υγείας μπορεί να βοηθήσει στη σωστή επιλογή.
Η UNICEF συνιστά στα μαιευτήρια και στα νοσοκομεία να υιοθετήσουν συγκεκριμένες ενέργειες που θα βοηθούν τις μητέρες να θηλάσουν το νεογέννητο μωρό τους, προτείνοντας 10 βήματα:
1. Γραπτή πολιτική για το θηλασμό
2. Εκπαίδευση του προσωπικού υγείας
3. Ενημέρωση των εγκύων
4. Ξεκίνημα του θηλασμού μισή ώρα μετά τη γέννηση
5. Επίδειξη θηλασμού στις μητέρες
6. Καμμιά άλλη τροφή εκτός από μητρικό γάλα
7. Παραμονή της μητέρας μαζί με το μωρό όλο το 24ωρο
8. Ενθάρρυνση του θηλασμού όταν το μωρό το αποζητά
9. Όχι πιπίλες
10. Υποστήριξη της μητέρας και στο σπίτι
Είναι γνωστά τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού για το μωρό και τη μητέρα του.
Το μητρικό γάλα δεν επιβαρύνει οικονομικά και χορηγείται εύκολα. Το μωρό παίρνει το γάλα απ’ ευθείας από το μαστό στη σωστή θερμοκρασία και χωρίς τον κίνδυνο μόλυνσης.
Η αποκλειστική σίτιση με μητρικό γάλα τους πρώτους έξι μήνες ζωής καλύπτει πλήρως τις διατροφικές και ενεργειακές ανάγκες του βρέφους, αφού παίρνει στη σωστή ποιότητα και ποσότητα όλα εκείνα τα συστατικά που χρειάζεται για να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί.
Ιδιαιτέρα για τα πρόωρα νεογνά, ο μητρικός θηλασμός είναι η ιδανική τροφή, αφού το γάλα των γυναικών που γεννούν πρόωρα έχει σύσταση προσαρμοσμένη στις υψηλές διατροφικές απαιτήσεις του πρόωρου νεογέννητου.
Το μητρικό γάλα περιέχει αντισώματα και αντιφλεγμονώδεις παράγοντες που προστατεύουν από λοιμώξεις που προκαλούν οι ιοί και τα μικρόβια. Το μωρό που θηλάζει, έχει λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσει αλλεργίες, να γίνει παχύσαρκο, να αναπτύξει κάποιες μορφές καρκίνου. Τεκμηριωμένες έρευνες συσχετίζουν το μητρικό θηλασμό με αυξημένο δείκτη νοημοσύνης, γιατί το ανθρώπινο γάλα είναι πλούσιο σε ουσίες απαραίτητες για την ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Ο μητρικός θηλασμός, όμως, εκτός από τις διατροφικές ανάγκες καλύπτει και την ανάγκη του βρέφους για ασφάλεια και θαλπωρή, καθώς το φέρνει σε επαφή με το μαστό και τη ζεστή μητρική αγκαλιά, βοηθώντας στη θεμελίωση στέρεας συναισθηματικής σχέσης μητέρας - παιδιού. Σημαντικά είναι τα οφέλη και για τη θηλάζουσα μητέρα, μεταξύ των οποίων αναφέρονται η μειωμένη συχνότητα καρκίνου του μαστού και της μήτρας, η ελάττωση της πιθανότητας νέας εγκυμοσύνης το πρώτο εξάμηνο και η ευκολότερη απώλεια του περιττού βάρους.
Οι αντενδείξεις του μητρικού θηλασμού είναι ελάχιστες και αφορούν κυρίως σε προβλήματα από τους μαστούς, σοβαρά νοσήματα της μητέρας, και λήψη ορισμένων φαρμάκων.
Τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού είναι γνωστά και αδιαμφισβήτητα, όμως το ποσοστό του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού παγκοσμίως εξακολουθεί να είναι περίπου 37%.
Τα αίτια της μειωμένης συχνότητας του μητρικού θηλασμού σχετίζονται με το σύγχρονο τρόπο ζωής, με το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, τα πρότυπα της διαφήμισης, την έλλειψη γνώσης για την υπεροχή του μητρικού γάλακτος σε σύγκριση με το βιομηχανοποιημένο γάλα. Συχνά η μέλλουσα μητέρα αγνοεί την τεχνική διαδικασία του θηλασμού, αγωνιά για την επάρκεια και ποιότητα του γάλακτός της και εύκολα καταφεύγει στη λύση της τεχνητής διατροφής με βιομηχανοποιημένο γάλα.
Στη φετινή βδομάδα για το μητρικό θηλασμό τονίζεται ο ρόλος των νοσοκομείων, μαιευτηρίων, αλλά και άλλων δομών της δημόσιας υγείας, στην προώθηση και στήριξη του μητρικού θηλασμού.
Το σύνθημα της UNICEF «Μητρικός θηλασμός - Μόνο δέκα βήματα ο φιλικός προς τα μωρά τρόπος» σκοπό έχει τη δραστηριοποίηση και εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας στις σωστές ενέργειες πριν, κατά και μετά τον τοκετό.
Η μέλλουσα μητέρα χρειάζεται γνώση και υποστηρικτικό περιβάλλον για να θηλάσει.
Όταν η οικογένεια, οι υπηρεσίες υγείας, η κοινωνία ολόκληρη στηρίζει την προσπάθεια, τότε η πραγματοποίηση του αναφαίρετου δικαιώματος του νεογέννητου να θηλάσει από τη μητέρα του γίνεται ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.



* Η Μαρία Λόζου - Βερβέρη είναι παιδίατρος, πρώην διευθύντρια της Παιδιατρικής Κλινικής του Βοστάνειου Νοσοκομείου Μυτιλήνης.