Μπορεί η πανδημία να έφερε τα πάνω κάτω στη ζωή μας, όπως και σε όλο τον πλανήτη, και να άλλαξε τον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς που ξέραμε μέχρι πρότινος, με τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν από την Πολιτεία με την εισήγηση των ειδικών, αλλά στη Λέσβο το κυρίαρχο πρόβλημα, που προκαλεί φόβο και ανησυχία εξακολουθεί να είναι η Μόρια και ο υπερπληθυσμός προσφύγων και μεταναστών που φιλοξενεί. Το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν είχαμε κάποιο κρούσμα του ιού είναι ευτύχημα, που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ότι θα συνεχιστεί και στο μέλλον. Όμως η μη ύπαρξη κρούσματος δίνει τη δυνατότητα το χρόνο καλύτερης προετοιμασίας και θωράκισης της συγκεκριμένης δομής από τυχόν διασπορά, με πρόσθετα μέτρα προστασίας και κυρίως με την αποσυμφόρηση του ΚΥΤ, που είναι και η πλέον ενδεδειγμένη λύση για να περιοριστούν οι συνέπειες της πανδημίας. Όμως το εντυπωσιακό στην περίπτωση της Μόριας είναι ότι αντί το γεγονός της μη ύπαρξης κρούσματος να ενεργοποιήσει τις αρχές για την αλλαγή των δεδομένων στη δομή, με την μεταφορά των πιο ευάλωτων σε πρώτη φάση εγκλωβισμένων και στη συνέχεια και άλλων προκειμένου να αποσυμφορηθεί η περιοχή και να μην υπάρχει αυτός ο συγχρωτισμός τόσων ανθρώπων, φαίνεται να επικρατούν άλλες σκέψεις, που ωστόσο εγκυμονούν τεράστιους κινδύνους, τόσο για τους ίδιους τους μετανάστες, όσο και για την τοπική κοινωνία, αλλά και για τους εργαζομένους στη δομή, και προκαλούν γενικευμένη ανησυχία στο νησί. Το γεγονός ότι δεν συνέβη μέχρι σήμερα το ατύχημα στη Μόρια δεν πρέπει να παρερμηνεύεται από τους αρμόδιους παράγοντες.

Η Μόρια δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραμείνει ως μια ανοιχτή πληγή και μάλιστα εν μέσω πανδημίας. Το ζητούμενο δεν μπορεί να είναι πως θα «θωρακιστεί» καλύτερα, προκειμένου να είναι όσο το δυνατόν ασφαλής, αλλά πως αυτή η υγειονομική «βόμβα», με τους χιλιάδες ανθρώπους, διάχυτους εντός και εκτός ΚΥΤ, θα πάψει να έχει αυτή την εικόνα απειλής και ...εντός, στους εγκλωβισμένους εκεί, αλλά και …εκτός στην τοπική κοινωνία, που δικαιολογημένα ανησυχεί και φοβάται. Δεν μπορεί και δεν πρέπει η Μόρια να παραμένει μόνιμο «στίγμα» για το νησί και συνολικά για τη χώρα, αφήνοντας τα πράγματα ως έχουν, ή στην καλύτερη εκδοχή τους βελτιώνοντας κάπως τις υπάρχουσες υποδομές, μονιμοποιώντας τον άναρχο καταυλισμό ενδεχομένως με διπλή περίφραξη, όπως διαρρέεται ότι επιθυμεί το υπουργείο για να είναι κάπως ελεγχόμενη η δομή. Αυτά τα «ήξεις-αφήξεις» του αρμόδιου υπουργείου για τη λειτουργία και το μέλλον της Μόριας κλονίζουν την εμπιστοσύνη των τοπικών αρχών προς την κυβέρνηση, που άλλα έλεγε πριν μερικούς μήνες και άλλα σκέπτεται σήμερα, σύμφωνα με τις διαρροές που …ξεφεύγουν, προκειμένου να μετρηθούν και οι αντιδράσεις τοπικών αρχών και κοινωνίας.

Η πανδημία προφανώς και άλλαξε τα δεδομένα και στη διαχείριση του μεταναστευτικού στα νησιά, αλλά όχι στη λογική να παραμείνουν τα πράγματα ως έχουν επικαλούμενοι τις δυσκολίες λόγω της πανδημίας και των μέτρων προστασίας για μη διασπορά του ιού. Οι δομές μεταναστών, όπως υποστηρίζουν και οι ειδικοί επιδημιολόγοι είναι από τους χώρους που είναι ευάλωτοι για τη διασπορά του ιού και χρήζουν ειδικών μέτρων προστασίας προκειμένου να θωρακιστούν καταλλήλως. Το πράγμα γίνεται ιδιαίτερα επικίνδυνο για τις δομές στα νησιά, όπου η τυχόν διασπορά του ιού θα έχει τεράστιες επιπτώσεις με δεδομένες τις νοσηλευτικές δομές και τις δυνατότητες που υπάρχουν στα νησιά. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή της πανδημίας η Κομισιόν έσπευσε να προτείνει την αποσυμφόρηση των νησιών ως αποτελεσματικό μέτρο για την μη διασπορά του ιού και την προστασία των εγκλωβισμένων στις δομές των νησιών σε περίπτωση κρουσμάτων. Το γεγονός ότι δεν υπήρξε κρούσμα, προκάλεσε έναν ανεξήγητο εφησυχασμό όλων των εμπλεκομένων, εντός και εκτός χώρας, που δημιουργεί τεράστια ανασφάλεια στην κοινή γνώμη που άλλα ανέμενε, μετά την πρώτη αυτή φάση της πανδημίας που τα περιοριστικά μέτρα δεν επέτρεπαν πολλά-πολλά!

Δεν γνωρίζουμε τελικά πως σκέπτεται να κινηθεί η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο σε σχέση με τη διαχείριση του μεταναστευτικού στα νησιά, αλλά οι μέχρι τώρα ενδείξεις πολιτικής δείχνουν ότι δεν έχει σαφές σχέδιο δράσης και οι κινήσεις είναι της λογικής «βλέποντας και κάνοντας», ανάλογα με τις αντιδράσεις. Ειδικά στη Λέσβο μετά την προ της κρίσης του Έβρου σύσκεψης στο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό, τα πράγματα έχουν μείνει έωλα και οι όποιες δηλώσεις μάλλον περιπλέκουν την εικόνα παρά την ξεκαθαρίζουν. Εκεί που πριν λεγόταν ότι στόχος της κυβέρνησης ήταν η δημιουργία «κλειστών» ελεγχόμενων κέντρων και το κλείσιμο των υπαρχόντων ΚΥΤ, συμπεριλαμβανομένου και της Μόριας, σήμερα όλο και περισσότερο ακούγεται ότι ο προσανατολισμός είναι η διατήρηση της Μόριας και μάλιστα η επέκτασή της με την περίφραξη του εκτός ΚΥΤ χώρου, προκειμένου να είναι …ελεγχόμενος ο καταυλισμός, λες και η αναγκαία υποδομή γι’ αυτό είναι το «συρματόπλεγμα»!

Είναι «ηλίου φαεινότερο» ότι η κυβέρνηση πελαγοδρομεί για άλλη μια φορά στο μεταναστευτικό, επιβεβαιώνοντας ότι αυτό το θέμα αποτελεί την «αχίλλειο πτέρνα» της πολιτικής της, αφού δεν έχει καταφέρει να χαράξει σταθερό βηματισμό που να δίνει λύσεις στο πράγματι δύσκολο και πολύπλοκο αυτό πρόβλημα, που κληρονόμησε, αλλά δεν κατάφερε μέχρι σήμερα να διαχειριστεί καλά και να επιδείξει αποτελέσματα. Ίσως το μόνο που τους τελευταίους μήνες έχει να επιδείξει καλά αποτελέσματα και φαίνεται είναι η αποτροπή νέων αφίξεων τόσο στον Έβρο, όσο και στα νησιά. Σε αυτό προφανώς βοήθησε και η κρίση με την Τουρκία με την εμπλοκή στον Εβρο σε πρώτη φάση, και η πανδημία στη συνέχεια. Αν οι μηδενικές ροές συνεχιστούν θα είναι μια εντυπωσιακή κατάκτηση, αλλά αυτό είναι νωρίς να το εκτιμήσουμε, αφού το όλο εγχείρημα θα κριθεί τους επόμενους μήνες όταν τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία αρθούν, βοηθούντος και της καλοκαιρίας της περιόδου που πάντα ευνοεί τις αφίξεις.

Όπως και αν έχει, αυτό που θα πρέπει να γίνει σαφές από τους τοπικές αρχές στην κυβέρνηση, είναι ότι και την μετά πανδημία περίοδο η κατάσταση στη Λέσβο, σε σχέση με το μεταναστευτικό, δεν μπορεί να συνεχιστεί με «μπαλώματα» και προσωρινά μέτρα που ανακυκλώνουν την ήδη κακή εικόνα. Επιβάλλεται να προσδιοριστεί άμεσα ένα σαφές σχέδιο αποσυμφόρησης του νησιού, με ρεαλιστικά βήματα με στόχο η κατάσταση να καταστεί απολύτως διαχειρίσιμη και ελεγχόμενη. Προφανώς οι τοπικές αρχές οφείλουν και αυτές να προσεγγίσουν το θέμα με ρεαλισμό και όχι με λογικές «ούτε ανοιχτές ούτε κλειστές δομές, να φύγουν όλοι από το νησί», συζητώντας με την κυβέρνηση για μέτρα που πρέπει να ληφθούν και για τις ενδεδειγμένες κινήσεις, πιέζοντας την να αναλάβει τις ευθύνες της και να τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Λύση στο πρόβλημα που ταλανίζει τη Λέσβο τα τελευταία πέντε χρόνια, χωρίς την κυβέρνηση δεν νοείται. Ό,τι και να λέγεται από τις τοπικές αρχές δεν αρκεί, πέρα από τις εντυπώσεις για χάρη της επικοινωνίας. Αυτό οφείλουν να το κατανοήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι ότι στη φάση που βρισκόμαστε κυβέρνηση και τοπικές αρχές οφείλουν να συνεργαστούν με συγκεκριμένο σχέδιο και χρονοδιάγραμμα για να υπάρξει διέξοδος, διαφορετικά θα παραμένουμε στα ίδια, που ενδεχομένως κάποιοι να «βολεύονται» για τους δικούς τους λόγους, είτε γιατί κάποιοι «βιοπορίζονται», είτε γιατί κάποιοι άλλοι προσδοκούν πολιτικά οφέλη από την αποτυχία καλύτερης διαχείρισης του μεταναστευτικού και στο νησί μας. Είναι καιρός επιτέλους πέρα από τις εντυπώσεις να υπάρξει διάλογος και αποφάσεις όλων των παραγόντων με την πρέπουσα σοβαρότητα που επιβάλλει η κρισιμότητα της κατάστασης και η πολυπλοκότητα του θέματος!