«Αιτία πολέμου» αποτελεί όπως όλα δείχνουν το νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό με τον βουλευτή Λέσβου του ΠΑΣΟΚ , Παναγιώτη Παρασκευαΐδη να επισημαίνει ζητήματα εθνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο με ...φόντο την τουριστική αξιοποίηση των βραχονησίδων, ενώ από την άλλη ο Δήμος Δυτικής Λέσβου έχει ήδη προχωρήσει σε παρέμβαση στο πλαίσιο της διαβούλευσης διατυπώνοντας τις ενστάσεις και τους προβληματισμού του ως προς το περιεχόμενο του νομοσχεδίου που όπως υποστηρίζεται μεγεθύνει τις ανισότητες και καθιστά πιο δύσκολη την ανάπτυξη σε έναν τόπο που μετά βίας φέτος κατάφερε να θέσει πάλι τις βάσεις σε επίπεδο τουρισμού.
Η κατανομή
Σύμφωνα με το ΕΧΠ για τον τουρισμό η Λέσβος ανήκει στα τουριστικά αναπτυγμένα και αναπτυσσόμενα νησιά όπως και η Ρόδος. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει το σύνολο της εδαφικής περιφέρειας των νησιών με εξαίρεση την Εύβοια και την Κρήτη.
Σε επίπεδο Λέσβου, στις αναπτυγμένες περιοχές (Β) περιλαμβάνεται η ΔΕ Μήθυμνας, στις αναπτυσσόμενες περιοχές (Γ) οι ΔΕ Μυτιλήνης, Λουτρόπολης Θερμής, Πέτρας, στις περιοχές με δυνατότητες ανάπτυξης (Δ) περιλαμβάνονται οι ΔΕ Γέρας, Ερεσού - Αντίσσης, Καλλονής, Πλωμαρίου, Πολιχνίτου και στις μη αναπτυγμένες περιοχές (Ε) περιλαμβάνονται οι ΔΕ Αγίας Παρασκευής, Αγιάσου, Ευεργέτουλα, Μανταμάδου.
Η συνεδρίαση
Τη Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου, σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Δυτ. Λέσβου, στην οποία είχαν προσκληθεί όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, συζητήθηκαν και εγκρίθηκαν οι παρατηρήσεις της αρμόδιας Δ/νσης Επιχειρησιακού Σχεδιασμού επί του ΕΧΠ. Πρόκειται για το κείμενο που προσδιορίζει του στόχους και τις στρατηγικές κατευθύνσεις σε εθνικό επίπεδο, για τη χωρική διάρθρωση του τουρισμού. Κατά την διάρκεια του Συμβουλίου αποφασίστηκε να υποβληθούν οι παρατηρήσεις της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ΕΧΠ που συντάχθηκε από την Δ/νση Προγραμματισμού. «Παρών» ψήφισαν τα μέλη της παράταξη «Δημιουργική Ενότητα».
Η δυναμική του Δήμου Δυτικής Λέσβου
Στην εισήγησή της η αντιδήμαρχος Τουρισμού Αφροδίτη Βατή τόνισε ότι μεγάλο ποσοστό της οικονομίας του Δήμου Δυτικής Λέσβου στηρίζεται οικονομικά στον τουρισμό και στις συνδεόμενες με αυτόν υπηρεσίες. Σε αυτό συνεισφέρουν το πλούσιο φυσικό περιβάλλον της περιοχής σε συνδυασμό με το παραθαλάσσιο χαρακτήρα και την πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό της. Κατά τους θερινούς μήνες η Πέτρα, ο Μόλυβος, η Ερεσός και η Σκάλα Ερεσού, η Σκάλα Καλλονής, τα Βατερά δέχονται το μεγαλύτερο όγκο τουριστών.
Συγκεκριμένα, στο Δήμο Δυτικής Λέσβου καταγράφονται εβδομήντα (70) ξενοδοχειακές μονάδες δυναμικότητας 2.548 δωματίων και 4.926 κλινών, η πλειοψηφία των οποίων κατατάσσεται στην κατηγορία των 3 αστέρων. Επιπρόσθετα, συναντώνται:
· Εκατόν ενενήντα (190) τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες, δυναμικότητας 434 δωματίων και 857 κλινών, η πλειοψηφία των οποίων συναντάται στις ΔΕ Καλλονής και Πέτρας,
· Τέσσερις (4) τουριστικές επιπλωμένες επαύλεις, δυναμικότητας 14 δωματίων και 23 κλινών, η πλειοψηφία των οποίων συναντάται στη ΔΕ Μήθυμνας και
· Έξι (6) τουριστικές επιπλωμένες επαύλεις ειδικού καθεστώτος, δυναμικότητας 29 δωματίων και 42 κλινών, η πλειοψηφία των οποίων συναντάται στις ΔΕ Ερεσού - Αντίσσης και Μήθυμνας.
10 βασικά ζητήματα
Ο Δήμος Δυτικής Λέσβου καταγράφει 9 +1 βασικά ζητήματα που προκύπτουν από το ΕΧΠ.
Αναλυτικότερα σημειώνεται ότι η προαναφερθείσα κατηγοριοποίηση πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο Δημοτικής Ενότητας (ΔΕ) δημιουργώντας στρεβλώσεις και στέρηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης σε άλλες περιοχές.
Αναφέρεται ότι η κατηγοριοποίηση του εθνικού χώρου και οι προτεινόμενες γενικές κατευθύνσεις και οι ρυθμίσεις που τη συνοδεύουν, ορίζονται με βάση την υφιστάμενη κατάσταση τουριστικής ανάπτυξης (κλίνες) χωρίς, όπως επισημαίνεται να λαμβάνεται υπόψη και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα ανάπτυξης, ειδικά ως προς την προστασία του περιβάλλοντος και του ντόπιου πληθυσμού, δηλαδή αυτών που θα υποστούν τις αρνητικές επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης τουριστικής ανάπτυξης. Ακόμη τονίζεται ότι δεν προβλέπεται όριο στην τουριστική ανάπτυξη. Η απαγόρευση ανάπτυξης νέων τουριστικών υποδομών μέχρι τον καθορισμό σχεδίων διαχείρισης, στις περιοχές ελέγχου (Α) που υπάγονται στο δίκτυο Natura 2000, σημαίνει ότι το μοναδικό κριτήριο για τον περιορισμό στην τουριστική ανάπτυξη είναι η περιοχές προστασίας της φύσης, ενώ άλλα κριτήρια (π.χ. κοινωνικά) δεν λαμβάνονται υπόψη.
Εξαιρετικά σημαντικό χαρακτηρίζεται το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία δεσμευτική προϋπόθεση υποδομών. Στο σημείο αυτό μάλιστα προστίθεται ότι το ΕΧΠ δίνει τη δυνατότητα στις διάφορες περιοχές (ανεξαρτήτως κατηγορίας) να συνεχίσουν να αναπτύσσονται χωρίς γιατρούς και ασθενοφόρα στα ΚΥ, χωρίς αρκετό πόσιμο νερό, με διακοπές ρεύματος, κλπ και ακολούθως γίνεται παραπομπή στο παράδειγμα με το Κ. Υ. Άντισσας.
Το τέταρτο ζήτημα που θίγεται είναι ότι η Λέσβος κατατάσσεται στην Ομάδα Ι των νησιών, τα οποία είναι τουριστικά αναπτυγμένα ή αναπτυσσόμενα νησιά, για τα οποία γίνεται η παραδοχή ότι παρουσιάζουν «Σημαντική εξάρτηση από τον τουρισμό (με περιορισμένη ή χωρίς άλλη ιδιαίτερα δυναμική παραγωγική δραστηριότητα και εκμεταλλεύσιμους πόρους)». Ωστόσο, ο Δήμος Δυτικής Λέσβου υπενθυμίζει ότι τα προαναφερθέντα δεν ισχύουν για τη Λέσβο, η οποία έχει σχετικά αναπτυγμένους τον πρωτογενή αλλά και τον δευτερογενή τομέα (συγκριτικά με άλλα νησιά), ενώ αποτελεί και διοικητικό κέντρο της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.
Άλλο ένα ζήτημα που προκύπτει είναι ότι οι μελέτες για τον υπολογισμό της φέρουσας ικανότητας κάθε περιοχής δεν αποτελούν προϋπόθεση για την περαιτέρω ανάπτυξή της. «Δεν επιβάλλονται αλλά προτείνονται!» όπως τονίζεται. Εν συνεχεία μνημονεύεται μελέτη των Μαρία Κωφίδου, Οδυσσέα Κοψιδά και Αλεξάνδρας Γκεμιτζή από το Τμήμα Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης στην οποία γίνεται επίκληση, στη Λέσβο όλες οι περιοχές γύρω από τον Κόλπο Καλλονής και τον Κόλπο Γέρας, αλλά και η ευρύτερη περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους παρουσιάζουν μικρά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης, ενώ όλο το υπόλοιπο νησί επιδέχεται ανάπτυξης μέχρι ένα μεσαίο επίπεδο. «Τα αποτελέσματα της εν λόγω μελέτης έρχονται σε αντίθεση με την κατηγοριοποίηση του ΕΧΠ, ισχυρή απόδειξη των προβλημάτων που δημιουργεί η απουσία μελετών φέρουσας ικανότητας και συγκεκριμένων στόχων ανάπτυξης» τονίζεται.
Επιπλέον χαρακτηρίζεται προβληματική η ρύθμιση (υποχρεωτικό μέτρο) σχετικά με την επιτρεπόμενη κατασκευή νέων και επέκταση υφιστάμενων καταλυμάτων σε αναπτυγμένες και υπεραναπτυγμένες περιοχές, μόνο κατηγορίας 4 και 5 αστέρων, είναι προβληματική περιβαλλοντικά και δεν είναι προς όφελος του τοπικού πληθυσμού. Ως προς το συγκεκριμένο θέμα προστίθεται ακόμη «Ως Δήμος Δυτικής Λέσβου εφαρμόζουμε το ΣΧΟΟΑΠ ΔΕ Μήθυμνας, στο οποίο προβλέπονται αρκετά αυστηροί όροι δόμησης. Κατά συνέπεια, η υπαγωγή της συγκεκριμένης ΔΕ στην κατηγορία Β το μόνο που επιτυγχάνει είναι να αποκλείει το 80% των καταλυμάτων της περιοχής από το να ανακαινισθούν και να εκσυγχρονιστούν. Ταυτόχρονα, περιορίζεται σημαντικά η δυνατότητα ανάπτυξης προς τα ανατολικά (Εφταλού, Συκαμνιά, Άργεννος, Λεπέτυμνος, Βαφειός - μη αναπτυγμένοι οικισμοί της ίδιας ΔΕ) του διαχρονικού τουριστικού διπόλου Μόλυβος - Πέτρα, η οποία έχει αναλόγως προβλεφθεί στο ισχύον ΣΧΟΟΑΠ».
Ακολούθως προστίθεται ότι η θέσπιση του ειδικού τέλους, το οποίο θα διοχετεύεται στο Πράσινο Ταμείο σημαίνει ότι τα χρήματα αυτά δεν θα επιστρέφουν στο νησί ή στην καλύτερη περίπτωση ότι ο Δήμος Δυτικής Λέσβου θα πρέπει να ανταγωνίζεται άλλους Δήμους για να τα διεκδικεί. Μέτρο που χαρακτηρίζεται άδικο.
Στα ζητήματα περιλαμβάνεται και «ο περιορισμός του αριθμού των χώρων διαμοιρασμού και των απλών ενοικιαζόμενων δωματίων, ως ποσοστό των κλινών των κύριων τουριστικών καταλυμάτων, δεν λαμβάνει υπόψη ότι στις αναπτυγμένες περιοχές τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και οι χώροι διαμοιρασμού αναπτύσσονται σε υφιστάμενα κτίρια που ανακαινίζονται. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι μόνο στη ΔΕ Μήθυμνας, οι μισές από τις υπάρχουσες κατοικίες είναι κενές. Η τουριστική αξιοποίησή τους αποτελεί μια αναπτυξιακή προοπτική που είναι επιθυμητή». Επιπλέον σημειώνεται ότι το ΕΧΠ δεν λαμβάνει υπόψη ότι τα περισσότερα ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια στα νησιά λειτουργούν εποχιακά, με αποτέλεσμα οι υποδομές τους εξασφαλίζουν την δυνατότητα διαμονής επισκεπτών μόνο κατά τους θερινούς μήνες.
Και καταλήγοντας εκφράζεται η άποψη ότι οι ρυθμίσεις και οι κατευθύνσεις που καθιερώνονται με τον συγκεκριμένο ΕΧΠ δεν διασφαλίζουν την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί όπως η προσαρμογή του τουρισμού στην κλιματική αλλαγή, η μείωση των δια- και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής συνιστώσας, η αντιμετώπιση φαινομένων υπερτουρισμού, η προώθηση υποδομών γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος αναγκαίων για την τουριστική ανάπτυξη. Αλλά αντιθέτως όπως υπογραμμίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται να κινείται προς ακριβώς την αντίθετη κατεύθυνση.
Στο ίδιο πνεύμα ήταν και οι παρεμβάσεις της Ένωσης Ξενοδόχων Λέσβου και του ΤΣ Κοινότητας Μήθυμνας, οι οποίες απεστάλησαν αυτούσιες στο Υπουργείο.
Βέρρος: Οι ενστάσεις μας να ενσωματωθούν στο Ειδικό Χωροταξικό
Ο Δήμαρχος Δυτικής Λέσβου Ταξιάρχης Βέρρος, δήλωσε σχετικά: «Η τελευταία δεκαετία που βιώσαμε στη Λέσβο και κατ΄ επέκταση η πολύτιμη εμπειρία που αποκτήσαμε μέσα σε αυτή -με δυσβάστακτο κόστος ως άνθρωποι που ζούμε, δουλεύουμε και επιμένουμε να διαμένουμε στο νησί μας- μας έχει δώσει τη δυνατότητα να ξέρουμε καταρχάς και απολύτως το τι δε θέλουμε για το μέλλον μας. Στη συζήτηση για το νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο, το ακριτικό μας νησί, με τις τόσες ιδιαιτερότητές του, είναι υποχρεωμένο να παλέψει για να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις που απαιτεί η πορεία της οικονομίας μας και η προσπάθεια ανάταξης του πληγέντος τουρισμού μας. Μετά και από την επαφή μας με εμπλεκόμενους φορείς, ως Δήμος προχωρούμε στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης σε μία συνολική παρέμβαση προς το Υπουργείο, καταθέτοντας εμπεριστατωμένα τους προβληματισμούς μας, τις ενστάσεις μας και τις ειδικές ανάγκες μας για να ενσωματωθούν στο νέο ΕΧΠ».
Γιαννή - Κοκκινέλλη: «Οι ρυθμίσεις δεν διασφαλίζουν την μείωση των ανισοτήτων»
Η Αντιδήμαρχος Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Ασανούλα Γιαννή - Κοκκινέλλη επισήμανε σχετικά ότι «… δυστυχώς οι ρυθμίσεις και οι κατευθύνσεις, που καθιερώνονται με το συγκεκριμένο ΕΧΠ, δεν διασφαλίζουν την επίτευξη των στόχων της μείωση των δια- και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, της προώθησης υποδομών γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος αναγκαίων για την τουριστική ανάπτυξη, της ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής συνιστώσας και βεβαίως της προσαρμογής του τουρισμού στην κλιματική αλλαγή. Αντίθετα, διαπιστώνεται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις κινείται προς ακριβώς την αντίθετη κατεύθυνση».
Βατή: «Η πολιτεία οφείλει να σταθεί αρωγός»
Ενώ η Αντιδήμαρχος Τουρισμού Αφροδίτη Βατή έδωσε το στίγμα της δημοτικής αρχής επί της συζήτησης για το νέο ΕΧΠ: «Ο τουρισμός της Λέσβου υπέστη σημαντικό πλήγμα την τελευταία 10ετία, με πτώση κατά 75%-80% του τζίρου και δυσμενείς συνέπειες στη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, αλλά και τη μετανάστευση πολλών κατοίκων. Μόλις το 2024, το νησί κατάφερε να ανακάμψει. Σε αυτή τη συγκυρία, η Πολιτεία οφείλει να κατανοήσει τις ιδιαιτερότητες του ακριτικού νησιού μας και να σταθεί αρωγός στην προσπάθεια που καταβάλουν οι επιχειρηματίες και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, προκειμένου αυτό να σταθεί ανταγωνιστικά στην ελληνική και διεθνή αγορά. Ελπίζουμε οι προβληματισμοί μας να εισακουστούν από τα αρμόδια Υπουργεία».