Υποτονικό και... παγωμένο ήταν εφέτος το κλίμα στις Κάννες, στη «γιορτή» του real estate, όπως χαρακτηρίζεται τα τελευταία χρόνια η διεθνούς εμβέλειας έκθεση της ΜΙΡΙΜ, η οποία ολοκληρώθηκε την περασμένη εβδομάδα με μειωμένο κατά 30% τον αριθμό των συμμετεχόντων. Η κρίση, πάντως, φαίνεται ότι καθάρισε την... ήρα από το σιτάρι: Θετικό στοιχείο της έκθεσης για φέτος αποτέλεσε το γεγονός ότι ήταν περισσότερο στοχευμένη, αφού έλειπαν οι «αλεξιπτωτιστές» των προηγούμενων ετών και τα στελέχη που βρέθηκαν εκεί είχαν πραγματικό ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα στο διεθνές real estate, ενώ όσες επιχειρηματικές συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν, είχαν ουσιαστικό χαρακτήρα.

Το σύνθημα για την παγκόσμια αγορά real estate των 15 τρισ. ευρώ είναι πλέον το: «Πίσω στα θεμελιώδη», ενώ τα στελέχη του real estate διεθνώς εκτιμούν ότι δε θα υπάρξει ανάκαμψη πριν από τα μέσα του 2010. Ως προς την πτώση των τιμών; Η πλειονότητα ψηφίζει για ποσοστά από 30% - 50% σε σχέση με τα ανώτατα επίπεδα που άγγιξαν οι τιμές των ακινήτων το 2007!

Η ελληνική παρουσία
Από ελληνικής πλευράς και φέτος οι συμμετοχές ήταν λίγες, ενώ το... όποιο ενδιαφέρον ξένων επενδυτών εστιάσθηκε στις δυνατότητες της χώρας μας στο κομμάτι των τουριστικών επενδύσεων για τη δημιουργία ξενοδοχειακών συγκροτημάτων, πολυτελών παραθεριστικών συγκροτημάτων, γηπέδων γκολφ κ.τ.λ.. Χαρακτηριστικό ως προς το τελευταίο ήταν και το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από πλευράς αμερικανικών και αραβικών κεφαλαίων για την αξιοποίηση της μεγάλης έκτασης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού (σ.σ. σε θεωρητικό επίπεδο πάντα, αφού είναι γνωστό ότι η συγκεκριμένη έκταση αποτελεί την τελευταία πενταετία άκρως «ευαίσθητο» θέμα, τόσο για το ΥΠΕΧΩΔΕ, όσο και για τους γύρω δήμους), με στόχο τη δημιουργία πολυτελούς ξενοδοχειακού συγκροτήματος και κατοικιών! Αντίστοιχα, θεωρητικό ενδιαφέρον από ξένους υπήρξε και για τη δημιουργία καζίνου, επίσης ένα από τα πλέον «ευαίσθητα» θέματα για την ελληνική Πολιτεία.
Η ελληνική αγορά real estate, πάντως, φαίνεται ότι εξακολουθεί να μένει στο περιθώριο όσον αφορά το ενδιαφέρον των ξένων υποψήφιων επενδυτών με τις συνήθεις αγκυλώσεις που κυριαρχούν στο εγχώριο real estate την τελευταία δεκαετία να παραμένουν, παρά τις όποιες υποσχέσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων, ειδικά από το 1999 και μετά: Το ερώτημα των ξένων προς τα στελέχη των ελληνικών επιχειρήσεων, που βρέθηκαν στη φετινή ΜΙΡΙΜ, παραμένει το αν έχουν υπάρξει βελτιώσεις όσον αφορά σε νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο για τα ακίνητα, ενώ τα πράγματα για την Ελλάδα έχουν αλλάξει δραματικά, αφού πλέον οι αποδόσεις που ζητούνται κυμαίνονται σε επίπεδα άνω του 8%. Επιπλέον, η χώρα μας, έστω κι αν ανήκει στην ευρωζώνη και κατατάσσεται θεωρητικά στις δυτικοευρωπαϊκές αγορές real estate, αντιμετωπίζεται από τους ξένους ως μεγάλου ρίσκου.
Όσον αφορά στις συμμετοχές ελληνικών εταιρειών: Πέραν των εκπροσώπων των μεγάλων εταιρειών συμβούλων που έχουν παρουσία και στη χώρα μας και άλλων εταιρειών ακινήτων («Δανός - Atisreal», CBRE- AXIES, Savills, Eurobank Property Services, «Εθνική Ακινήτων», «Alpha Αστικά Ακίνητα», Dimand, «Όμιλος Χαραγκιώνη» κ.τ.λ.), φέτος από πλευράς ιδιωτών το παρών με περίπτερα έδωσαν μόνο η REDS, η «Μηχανική» και η εταιρεία κτηματομεσιτικών υπηρεσιών More, η οποία δραστηριοποιείται στην αγορά της Ρουμανίας. Από την πλευρά της, η REDS παρουσίασε στο περίπτερό της κυρίως τις εμπορικές αναπτύξεις που σχεδιάζει στα πρώην οικόπεδα της «Καμπάς», σε Κάντζα και Γυαλού, ενώ η «Μηχανική» εστίασε κυρίως στις δραστηριότητές της εκτός Ελλάδας και συγκεκριμένα στη Ρωσία.
Από το Δημόσιο, συμμετοχές είχαν ο δήμος Αθηναίων με το πρόγραμμα διπλής ανάπλασης (σ.σ. για το οποίο με τις πρόσφατες δικαστικές εξελίξεις επιβεβαιώνεται πλήρως ο φόβος των ξένων σε σχέση με το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα), το ΥΠΕΧΩΔΕ, η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου και η Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης με το Invest In Greece. Επίσης, στη φετινή ΜΙΡΙΜ έδωσαν το παρών και στελέχη του Δημοσίου που ασχολούνται με το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Ενίσχυση της Προσπελασιμότητας (ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός των υποδομών μεταφορών της χώρας, ολοκλήρωση της κατασκευής και αναβάθμισης των οδικών αξόνων, του σιδηροδρομικού δικτύου, των λιμενικών υποδομών και των αεροδρομίων, κατασκευή μετρό κ.ά.).
Τα στελέχη του Δημοσίου, όπως δηλώνουν, εισέπραξαν ενδιαφέρον κυρίως για τουριστικές επενδύσεις ιδίως στις μεγάλες παραθαλάσσιες εκτάσεις ιδιοκτησίας της ΚΕΔ και της ΕΤΑ. Εφεξής, πάντως, όπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά στελέχη της ΚΕΔ, θα γίνεται προσπάθεια για κοινή παρουσία σε εκθέσεις ακινήτων με την ΕΤΑ και το Ιnvest In Greece, με επόμενο σταθμό την ΕIRE στο Μιλάνο, που πραγματοποιείται τον ερχόμενο Ιούνιο.

Το διεθνές real estate
Λόγω της κρίσης, πάντως, η φετινή ΜΙΡΙΜ, που ολοκληρώθηκε στις 13 Μαρτίου, ήταν η σημαντικότερη στην 20χρονη πορεία της διοργάνωσης, αφού η διεθνής βιομηχανία του real estate, που αποτιμάται ούτε λίγο ούτε πολύ σε 15 τρισ. ευρώ, κυριολεκτικά αγωνιούσε να διαπιστώσει το τι μέλλει γενέσθαι στην παγκόσμια αγορά ακινήτων. Ωστόσο, οι συμμετοχές στην εφετινή έκθεση δεν ξεπέρασαν τις 20.000, από 29.318 το 2008, η επιφάνεια της έκθεσης μειώθηκε κατά 4.800 τ.μ. σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ η κρίση είχε αντίκτυπο και στους χορηγούς και τους διαφημιζομένους στην έκθεση που φέτος ήταν σαφώς λιγότεροι.
Με τις αγοραπωλησίες ακινήτων διεθνώς να παρουσιάζουν κάμψη της τάξεως του 60% το 2008, οι managers και τα μεγαλοστελέχη των μεγάλων ομίλων real estate συζήτησαν για τις επιπτώσεις της κρίσης και το τι μέλλει γενέσθαι.
Όταν το κοινό των top στελεχών κλήθηκε να απαντήσει πότε αναμένει να ξεκινήσει η ανάκαμψη, ουδείς απάντησε το 2009, οι περισσότεροι εκτίμησαν το πρώτο εξάμηνο του 2010, ενώ το 1/4 περίπου των ερωτηθέντων εμφανίσθηκε πιο απαισιόδοξο, ψηφίζοντας για το δεύτερο εξάμηνο του 2010. Όταν το κοινό ρωτήθηκε για τις απώλειες των αξιών των ακινήτων σε σχέση με το peak του 2007, η πλειονότητα έκανε λόγο για πτώση των τιμών κατά 30 - 50%, ενώ ένα ελάχιστο ποσοστό εκτίμησε ακόμη μεγαλύτερες απώλειες. Πάντως, ουδείς θεωρεί ότι η πτώση των τιμών θα κυμανθεί σε χαμηλότερα επίπεδα!
Εντύπωση φέτος προκάλεσε η παντελής απουσία του Ντουμπάι, που τα προηγούμενα χρόνια έκανε θραύση με τα μεγαλεπήβολα σχέδια που παρουσίαζε, ενώ από τα πιο... πιπεράτα της έκθεσης ήταν η καινοτόμος πρόταση από πλευράς του δημάρχου του Λονδίνου, ο οποίος απηύθυνε πρόσκληση στις ξένες εταιρείες να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στη βρετανική πρωτεύουσα, με αντάλλαγμα να παραχωρήσει δωρεάν γραφεία για περίοδο 12 μηνών και ένα δωρεάν σύμβουλο που θα συνδράμει τον πρώτο καιρό!

*ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΕΡΔΟΣ