Άρθρο σε συνεργασία με την εφημερίδα ΚΕΡΔΟΣ

Η αγορά πρώτης κατοικίας θα εμφανίσει σημάδια ανάκαμψης το β΄ εξάμηνο του 2010, ενώ η δευτερεύουσα/εξοχική, σχεδόν ένα χρόνο μετά.
Η οικοδομική δραστηριότητα στην Ελλάδα διανύει το δεύτερο χρόνο συρρίκνωσης και είναι κρίσιμο να αποτιμήσουμε την έκταση των υφιστάμενων στρεβλώσεων στην αγορά, καθώς και το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί για τη διόρθωσή τους, ώστε να γίνει ορατό το χρονικό σημείο ανάκαμψης της αγοράς ακινήτων. Οι όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαροι όροι στα νέα φορολογικά μέτρα για τα ακίνητα, αλλά και η εκτίμηση του αδιάθετου στοκ νεόδμητων κατοικιών, καθώς και των δυνατοτήτων απορρόφησής του, αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για την εξαγωγή οποιουδήποτε ασφαλούς συμπεράσματος σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της αγοράς αλλά και για την εκτίμηση των βραχυπρόθεσμων προοπτικών της.
Οι αναφορές τους τελευταίους μήνες για την ύπαρξη ενός αποθέματος νεόδμητων κατοικιών της τάξης των 180 - 200 χιλιάδων δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες για το βάθος και τη χρονική έκταση της διόρθωσης. Με την υπάρχουσα τάση της αγοράς, εκτιμάται ότι στο τέλος του 2010 το απόθεμα θα έχει περιοριστεί στις 40 - 50 χιλιάδες κατοικίες, σηματοδοτώντας και τη διακοπή της πτωτικής τροχιάς στην οικοδομική δραστηριότητα για πρώτη φορά από το α΄ εξάμηνο του 2007.

Χωρίς υπερβολές
Παράλληλα, όσον αφορά στις αξίες των ακινήτων, η ελληνική αγορά δεν εμφανίζει τις υπερβολές που σημειώθηκαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ως εκ τούτου, η κάμψη των τιμών των κατοικιών στην Ελλάδα, έως το πρώτο εξάμηνο του 2009, είναι οριακή (και όχι πάνω από 5% - 6%) συγκριτικά με τους διψήφιους ρυθμούς μείωσης (από τα υψηλά τους), που σημειώνονται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Ιρλανδία και η Ισπανία).
Η γη, το κύριο συστατικό κόστους μίας κατοικίας, είναι σε ανεπάρκεια τα τελευταία 10 χρόνια (σίγουρα δε στην Αττική). Οπότε πώς να καταρρεύσει η αγορά, πώς θα υπάρξει η υπερπροσφορά που όλοι φοβούνται και αναμένουν; Τι μπορεί να συμβεί; Διόρθωση ναι, ορθολογισμός των τιμών ναι, κατάρρευση της αγοράς κατοικίας όμως κατηγορηματικά όχι!

Κακό το 2009
Η αγορά της εξοχικής κατοικίας είχε μία πολύ κακή χρονιά το 2009, δείχνει παγωμένη και υφίσταται σαφώς περισσότερο τις συνέπειες της κρίσης, σε σχέση με την αστική κατοικία. Δυστυχώς οι Βρετανοί, παραδοσιακά πολύ καλοί αγοραστές εξοχικής κατοικίας στην Ελλάδα, έχουν μειωθεί σημαντικά και ουδείς γνωρίζει πώς μπορεί αυτή η τάση να αντιστραφεί. Οι Έλληνες αγοραστές απέχουν, σε μεγάλο βαθμό και το πρόβλημα των υψηλών τιμών αλλά και η δυσκολία χρηματοδότησης πιέζει ακόμη περισσότερο αυτή την αγορά. Σαφώς, τέλος, το γεγονός ότι η εξοχική/δευτερεύουσα κατοικία δεν καλύπτει κυρία ανάγκη, κάνει πολλούς να μεταθέτουν ή και να αναβάλλουν με ευκολία τις όποιες αγορές τους.
Ποια ακίνητα θα αντέξουν στη κρίση; Μόνο όσα έχουν καλό value for money. Κι αυτά δεν είναι απαραίτητα όσα είναι και φθηνά. Στην κύρια κατοικία, όσα προσφέρουν ένα όμορφο και οργανωμένο περιβάλλον, μία σιγουριά για την κατάσταση/εικόνα του ακίνητου σε βάθος χρόνου, διαθέτουν τις σωστές υποδομές, ένα λειτουργικό σχεδιασμό, έχουν οικολογικές προδιαγραφές, προσφέρουν σύγχρονες ενεργειακές λύσεις, κ.ο.κ..

Οι ανταγωνιστές
Στην εξοχική, ας δούμε πώς δουλεύουν οι μεγάλοι ανταγωνιστές μας, οι Πορτογάλοι, οι Ισπανοί, οι Τούρκοι αλλά και οι φίλοι μας στις βαλκανικές χώρες. Ακόμη και από το internet μπορεί κάνεις να συγκρίνει και να κρίνει. Αν δεν αναβαθμίσουμε το προϊόν μας, να γίνει ανταγωνιστικό και εξαγώγιμο, τότε δεν έχουμε μέλλον στην αγορά εξοχικής κατοικίας. Πρέπει ο στόχος να μην είναι μόνο οι Έλληνες, αλλά κυρίως οι κάτοικοι της Ε.Ε.. Αυτή είναι η πρόκληση που μάλλον δεν την έχουμε αντιληφθεί σωστά.
Ως επίλογο να επαναλάβουμε ότι η οικονομική κρίση γεννά ευκαιρίες. Ευκαιρίες επένδυσης, ευκαιρίες για είσοδο σε νέες αγορές, για λανσάρισμα νέων καινοτόμων έξυπνων προϊόντων, για απόκτηση μεγαλυτέρων μεριδίων αγοράς, ευκαιρίες για νέες συνεργασίες κ.ο.κ.. Στο χέρι όλων, με έξυπνη δουλειά, είναι να τις εκμεταλλευτούμε.

* Ο Λευτέρης Τασούλας είναι διευθυντής του τμήματος Βrokerage της εταιρείας παροχής υπηρεσιών στον τομέα των ακινήτων Eurobank EFG Property Service.