Μαζί τα φάγαμε. Η ρήση του Θόδωρου Πάγκαλου έγινε ρητό και μάλιστα απάντηση εξπρές στην ερώτηση «ποιος ευθύνεται για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα».

Ας αφήσουμε όμως κατά μέρος τους παραγωγικούς τομείς στο σύνολό τους κι ας επικεντρωθούμε στους γυναικείους συνεταιρισμούς. Ένα πείραμα, το οποίο αρχικά πέτυχε και στη συνέχεια είδε το χαλί να φεύγει κάτω από τα πόδια του.

H πρόεδρος του γυναικείου συνεταιρισμού Σκαλοχωρίου Μαριάνθη Κατσαμπά

Η πολιτεία προσέφερε τις προϋποθέσεις και στη συνέχεια αγνόησε τους όρους υπό τους οποίους οι γυναικείοι συνεταιρισμοί θα μπορούσαν να σταθούν σε μια μακρόχρονη πορεία. Τελικά, τα έφαγαν οι γυναίκες ή τα πληρώνουν; Υποστηρίζουμε το δεύτερο, και μάλιστα με στοιχεία.

Αρκετές γυναίκες είδαν την περιβόητη ισότητα να έρχεται πρώτα στους θεσμούς και ύστερα στην κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό, και σε συνδυασμό με το συνολικότερο εκδημοκρατισμό των θεσμών, όπως την καθιέρωση της αρχής της ισότητας των φύλων και το ατομικό δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι με το Σύνταγμα του 1975, στη δεκαετία του ’80 εισάγονται σημαντικές νομοθετικές και θεσμικές αλλαγές που προωθούν, στην κατεύθυνση της εξάλειψης των ανισοτήτων των δύο φύλων, την πρόσβαση των γυναικών στην εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και την εργασία.

Ο συνεταιρισμός της Αγίας Παρασκευής «Η Σελάδα»

Με την τροποποίηση του Νόμου 921/79 και το Ν. 1257/82, προωθείται η ένταξη των γυναικών στους γεωργικούς συνεταιρισμούς. Έτσι, ενώ κάποιες τολμούν το εγχείρημα των γυναικείων συνεταιρισμών στα τέλη του ’80, ο θεσμός ανθεί τις επόμενες δεκαετίες.

Κι όμως οι πρώτοι γυναικείοι συνεταιρισμοί της Ελλάδας αρχίζουν να συγκροτούνται στον νομό Λέσβου από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και συγκεκριμένα ο συνεταιρισμός της Πέτρας στη Λέσβο και ο συνεταιρισμός της Ατσικής στη Λήμνο.

H πρόεδρος του συνεταιρισμού Παρακοίλων Μαρία Γιαβάση

Ο πρώτος κρατά μέχρι σήμερα, παρέχοντας καταλύματα στους επισκέπτες και παραδοσιακό φαγητό στο εστιατόριο που δουλεύουν οι γυναίκες. Ο δεύτερος, λόγω προβληματικής συνεργασίας μεταξύ των μελών του, διαλύθηκε μετά από 18 χρόνια λειτουργίας.

Το γιατί πρώτα στον νομό Λέσβου είναι κάτι που θα πρέπει να απασχολεί τους ιστορικούς. Σύμφωνα όμως με ανθρωπολογικά στοιχεία, το γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν ιστορικά καλύτερη μεταχείριση εδώ και θεωρούνται ανά τις δεκαετίες περισσότερο ελεύθερες από τα υπόλοιπα μέρη της Ελλάδας, οφείλεται στη μητροτοπική εγκατάσταση του νεαρού ζευγαριού. Στο γεγονός δηλαδή ότι το νέο ζευγάρι εγκαθίσταται στο σπίτι των γονιών της γυναίκας αντί του άντρα, όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας.

H πρόεδρος του γυναικείου συνεταιρισμού Πλωμαρίου Νέλλα Τυροπώλη

Τι λένε οι ίδιες

«Με νύχια και με δόντια επιβιώνουμε» λέει η πρόεδρος του γυναικείου συνεταιρισμού Ασωμάτου Μαρία Κοντάρα καθώς και η πρόεδρος του γυναικείου συνεταιρισμού Σκαλοχωρίου Μαριάνθη Κατσαμπά. «Τα μεγάλα αγκάθια είναι οι λογαριασμοί, γιατί κατά τα άλλα η δουλειά και οι παραγγελίες τρέχουν σε φυσιολογικά επίπεδα» λέει η κ. Κατσαμπά. Πάντως, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν βγει στο διαδίκτυο, οι γυναίκες του Σκαλοχωρίου έχουν κατορθώσει και παίρνουν δουλειές από τη Θεσσαλονίκη, την Κομοτηνή, την Κρήτη, την Κύπρο, ακόμη και την Αυστρία!

«Είμαστε εφτά γυναίκες που επί της ουσίας κρατάμε τον συνεταιρισμό. Μπορεί να παίρνουμε πολύ πιο λίγα χρήματα από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια, αλλά δεν θα μπορούσε να μη μας αγγίξει η κρίση. Το ότι δεν ρίχνουμε την ποιότητά μας συνιστά την καλύτερή μας διαφήμιση» αναφέρει το μέλος τού Δ.Σ. και πρώην πρόεδρος του συνεταιρισμού Πολιχνίτου Μαρία Συκά.

Ο γυναικείος συνεταιρισμός Μολύβου «Ρόδι και Στάχυ» ιδρύθηκε το 2004, διαλύθηκε το 2008, την ίδια χρονιά επαναλειτούργησε και μέχρι σήμερα τα πάει καλά. Αυτό μας λέει η πρόεδρός του Ουρανία Στυψανού, η οποία προσθέτει: «Μάλιστα από τον περσινό Αύγουστο ανοίξαμε και καφενείο!»

«Εδώ και δύο χρόνια αναλαμβάνει catering σε γάμους και βαφτίσεις» λέει η πρόεδρος της «Σελάδας» Π. Αλβανού.

Ο συνεταιρισμός της Αγίας Παρασκευής «Η Σελάδα» ιδρύθηκε το 2001. «Εδώ και τρία χρόνια το οικονομικό πρόβλημα όλο και εντείνεται. Το θετικό για τον συνεταιρισμό μας είναι ότι είναι γνωστός από παλιά».

Μετά τα εμπόδια που υπερπήδησε από το 2006 έως το 2008, όταν και άνοιξε και… έκλεισε ο γυναικείος συνεταιρισμός Παπάδου, στη συνέχεια αναστήθηκε, καθώς -εκτός των άλλων- βοηθήθηκε αρκετά από τη Γεωργική Υπηρεσία κατά την ίδρυσή του, καθώς επιδοτήθηκε η προμήθεια του εξοπλισμού.

Γυναικείος συνεταιρισμός Μεσοτόπου

Σήμερα συνεργάζεται και με ξενοδοχεία της Μυτιλήνης, τα οποία σερβίρουν πρωινό με τοπικά προϊόντα.

«Ήρθαμε για να μείνουμε» λέει η πρόεδρος του συνεταιρισμού Παρακοίλων Μαρία Γιαβάση. Στην ανάκαμψη του συνεταιρισμού Παρακοίλων έχει συμβάλει και η πιστοποίησή του με ISO, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για τις εξαγωγές στο εξωτερικό.

Ο πιο «μικρός» σε ηλικία γυναικείος συνεταιρισμός είναι αυτός του Πλωμαρίου, που ιδρύθηκε το 2012. Μάλιστα, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους, πιο παλιούς, συνάντησε αρκετές δυσκολίες, καθώς η νομοθεσία απαιτούσε 30.000 ευρώ αρχικό κεφάλαιο και 20 μέλη.

Παρ’ όλα αυτά, οι γυναίκες του Πλωμαρίου έκαναν το βήμα. «Το κεντρικό μας κτήριο είναι στην Πλαγιά και έχουμε και ένα μικρό μαγαζί στην αγορά του Πλωμαρίου.

Δεν πάει όμως καλά συνολικά η αγορά του Πλωμαρίου και φυσικά αυτό έχει επιπτώσεις και στον συνεταιρισμό μας» μας λέει η πρόεδρος του γυναικείου συνεταιρισμού Πλωμαρίου Νέλλα Τυροπώλη.

«Είμαστε αισιόδοξες» λένε οι γυναίκες του συνεταιρισμού Άγρας, που από το 2006 εξυπηρετούν καθημερινά πολλούς περαστικούς που κάνουν στάση στο πρατήριο του συνεταιρισμού, που είναι συγχρόνως και εργαστήριο από την πίσω πλευρά.

Οι γυναίκες (σήμερα 15) του συνεταιρισμού της Πέτρας ενοικιάζουν δωμάτια με δικό τους μπάνιο, με θέα στη θάλασσα ή στα στενά πλακόστρωτα σοκάκια της Πέτρας με τις όμορφες αυλές, ενώ, όπως επισημαίνει και η πρόεδρος του γυναικείου συνεταιρισμού Ελένη Χιώτη, δέχονται ακόμα και κρατήσεις από το εξωτερικό για ένα τραπέζι στο εστιατόριό τους με τη διεθνούς φήμης κουζίνα του!

Άννα Βουγιουκλη - Συνεταιρισμός Άγρας

Σημείο αναφοράς για τις γυναίκες του Μεσοτόπου από το 1998 είναι ο γυναικείος συνεταιρισμός της περιοχής, ο οποίος κόντρα στην όποια καλλικράτεια απομόνωση από την πρωτεύουσα της Λέσβου, έχει αποκτήσει πολύ καλή φήμη και έχει διακριθεί με τρία βραβεία, από το Παγκόσμιο Ίδρυμα Γενεύης για τη Γυναικεία Δημιουργικότητα, από το Υπουργείο Ανάπτυξης και από το Επιμελητήριο Λέσβου.

Πού θα τους βρείτε

-          Αγροτουριστικός Αγροτοβιοτεχνικός Συνεταιρισμός Γυναικών Πολιχνίτου, Συκά Μαρία, τηλ. 22520 42260, 22520 42175, fax 22520 42260. Παραδοσιακά προϊόντα, αναπαλαίωση παλαιών εικόνων.

-          Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Μεσοτόπου, Ιωάννα-Ελένη Πίτσα, τηλ. και fax 22530 96390, www.mesotoposwomen.com/synetairismos.htm. Παραδοσιακά προϊόντα (γλυκά κουταλιού, κουλουράκια, χυλοπίτες, φιδές, λικέρ, γλυκά ταψιού), μπακάλικο.

-          Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Ασωμάτου «Οι Άγιοι Ανάργυροι»      , Κεφάλα Μαρία, τηλ. 6981-565177. Παραδοσιακά προϊόντα (γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες), υφαντά, είδη καλαθοπλεκτικής.

-          Συνεταιρισμός Γυναικών Σκαλοχωρίου, τηλ. 22530 98887, 22530 98358, fax 22530 98626. Παραδοσιακά προϊόντα (αμυγδαλωτά, γεμιστά, μακαρονάκι κοφτό).

-          Αγροτουριστικός Αγροτοβιοτεχνικός Συνεταιρισμός Γυναικών Δήμου Μήθυμνας, τηλ. 22530 71258.            Παραδοσιακά προϊόντα (γλυκά, είδη ζαχαροπλαστικής, πίτες).

-          Αγροτουριστικός Μεταποιητικός Συνεταιρισμός Γυναικών Παρακοίλων, Μαρία Γιαβάση, Παράκοιλα, τηλ. και fax 22530 94441, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., www.parakilawomencoop.com. Παραδοσιακά προϊόντα (γλυκά κουταλιού, γλυκά ταψιού, λικέρ, ανθόνερο, τραχανάς, κθαρέλια, χυλοπίτες, ελιές, λάδι, λαδοτύρι παρακοιλιώτικο).

-          Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Γέρας, Παπάδος, τηλ. 22510 84211, 22510 31637. Παρασκευή τοπικών προϊόντων (γλυκά κουταλιού, γλυκά ταψιού, λικέρ, αρτοσκευάσματα, αμυγδαλωτά, τουρσιά, ελιές, αρωματικό ξύδι), έργα οικοτεχνίας (πλεκτά, κεντήματα, σταυροβελονιά σε μετρητά).

-          Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Αγ. Παρασκευής «Σελάδα», Βαξεβάνη Ειρήνη, τηλ. 22530 31196, 22530 31361, 22530 31292. Παραδοσιακά προϊόντα, εστίαση (catering), καφενείο.

-          Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Πέτρας, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., τηλ. 22530 41238. Ενοικιαζόμενα δωμάτια.

-          Αγροβιοτεχνικός Συνεταιρισμός Γυναικών Άγρας «Τα Λέυκα» τηλ. και fax 22530 95568. Παραδοσιακά προϊόντα (γλυκά κουταλιού, ζυμαρικά, σιροπιαστά), αρωματικά φυτά.

-          Γυναικείος Συνεταιρισμός Πλωμαρίου, τηλ. 6986-115257. Ελιές, μαρμελάδες, χειροποίητα ζυμαρικά, γλυκά του κουταλιού, λικέρ.