Πριν δύο χρόνια σε συνέντευξή του στο «Ε» ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας Λέσβου, Γιώργος Λαγουτάρης τόνιζε ότι για την υποστήριξη ενός - αν όχι του βασικού - πυλώνα της οικονομίας της Λέσβου εκείνον της ελαιοκομίας απαιτείται μεθοδευμένη επιχείρηση στήριξης που θα περιλαμβάνει ανασύσταση τμήματος του λεσβιακού ελαιώνα, αντιμετώπιση φυτοπαθολογικών ασθενειών, μελέτη των κλιματολογικών αλλαγών, σωστή καλλιέργεια του ελαιώνα και επένδυση στο αγροτικό οδικό δίκτυο, ενώ επισήμαινε ότι για την αντιμετώπιση του δάκου θα πρέπει να μπουν στο παιχνίδι και τα βιολογικά.

Παρότι έχουν περάσει δύο χρόνια από τότε και έχει υποβληθεί πλήθος αναφορών ως προς τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Λεσβιακός ελαιώνας, εντούτοις αυτά παραμένουν ακόμη άλυτα και προφανώς οξύνονται με την πάροδο του χρόνου.

Σε αυτό το σημείο θα ήταν παράλειψη αν δεν αναφέρουμε το πλήθος των λεσβιακών ελαιολάδων που ξεχωρίζουν σε διεθνείς διαγωνισμούς αλλά και το γεγονός ότι πληθαίνουν τα επιστημονικά συνέδρια και οι βιβλιογραφικές αναφορές με τις ευεργετικές ιδιότητες του Λεσβιακού ελαιολάδου στην υγεία του ανθρώπινου οργανισμού.

Αύξηση της χρηματοδότησης

Την Δευτέρα 15 Ιουλίου 2024 έχει προγραμματιστεί η δεύτερη διαβροχή για την καταπολέμηση του δάκου, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι την Τετάρτη 10 Ιουλίου 2024 η αντιπεριφερειάρχης Πρωτογενούς Τομέα, Αναστασία Αντωνέλη, έστειλε στην νέα ηγεσία του ΥπΑΑΤ, επιστολή επισυνάπτοντας αιτήματα και επιστολές από το 2020 και έπειτα με βασικό αίτημα την αύξηση της χρηματοδότησης για το πρόγραμμα καταπολέμησης του δάκου ζητώντας αυτή την φορά να γίνουν αποδεκτά.

«Αιτήματα που παραμένουν τα ίδια με μόνη διαφορά την διόγκωση της ανάγκης που προκύπτει ως συνέπεια της απραξίας των προκατόχων σας και της απαξίωσης τους να ασχοληθούν τόσο με τον επιβαλλόμενο επανασχεδιασμό της υλοποίησης της δακοκτονίας και την ανάλογη αλλαγή του θεσμικού και νομικού πλαισίου όσο και με την επιπλέον χρηματοδότηση της» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και προσθέτει λίγο παρακάτω: «Απευθυνόμαστε σε εσάς έχοντας την ελπίδα ότι λόγω και της επαγγελματικής σας ιδιότητας διαθέτετε τουλάχιστον την κοινωνική ευαισθησία να ασχοληθείτε με την λύση των διαχρονικών προβλημάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου του οποίου την ευθύνη αναλάβατε που αφορούν γενικότερα τις παθογένειες της ελαιοκαλλιέργειας, αλλά ειδικότερα τον δάκο της ελιάς που πλήττει τις ελαιοκαλλιέργειες των ακριτικών νησιών μας και απειλούν την οικονομία τους.

Προβλήματα που προκύπτουν από το υφιστάμενο θεσμικό και νομικό πλαίσιο υλοποίησης της δακοκτονίας, την πενιχρή χρηματοδότηση της και την κλιματική αλλαγή. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η δακοκτονία που εφαρμόζεται να καθίσταται κατώτερη της ανάγκης για την πραγματική δακοπροστασία των ελαιώνων μας, με ολέθριες συνέπειες για το εισόδημα των αγροτών σε κάποιες περιπτώσεις».

Υπενθυμίζεται ότι για το 2020 η χρηματοδότηση από το ΥπΑΑΤ για το συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν 1.574.842,68 ευρώ και η ΠΒΑ πλήρωσε 1.709.758,51 ευρώ και το 2021 η χρηματοδότηση ήταν 1.331.999,64 ευρώ και η ΠΒΑ πλήρωσε 1.526.399,37 ευρώ. Παράλληλα σημειώνεται ότι η φετινή χρηματοδότηση ανέρχεται στο 1,5 εκ. ευρώ, παρότι οι πραγματικές ανάγκες του νησιού απαιτούν άλλο ένα εκατομμύριο.

Προσαρμογή στις σύγχρονες ανάγκες & αξιοποίηση της γνώσης

Ο κ. Λαγουτάρης σε δήλωσή του στο «Ε» τόνισε ότι ο δάκος είναι ένα από τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο λεσβιακός ελαιώνας και πως αυτός για να ανακάμψει θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις στα σημερινά δεδομένα.

Ως προς το σκέλος της δακοκτονίας, που όπως όλοι γνωρίζουν, αποτελεί «βραχνά» χρόνων, υποστηρίζει ότι θα πρέπει να υπάρξει επανασχεδιασμός βασισμένος σε επιστημονική τεκμηρίωση. Θα πρέπει να εξεταστεί αν ο πληθυσμός του εντόμου έχει αποκτήσει ανθεκτικότητα στα σκευάσματα που χρησιμοποιούνται χρόνια τώρα και αν απαιτείται άλλη δραστική ουσία για την αντιμετώπισή του. Άλλος ένας παράγοντας που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, ως προς την υποστήριξη του ελαιώνα, είναι η κλιματική αλλαγή. Η ένταξη των βιολογικών στο πρόγραμμα της δακοκτονίας με χρήση ειδικών σκευασμάτων, αποτελεί όπως αναφέρει, βασική παράμετρο για την ορθότερη καταπολέμηση του δάκου. Επιπλέον πρόσθεσε ότι ενδεχομένως απαιτείται να δοθεί έμφαση σε συγκεκριμένες περιοχές, όπου ο πληθυσμός του εντόμου ενδέχεται να είναι αυξημένος. Στον επανασχεδιασμό θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι εγκαταλελειμμένοι ελαιώνες. Παράλληλα υποστήριξε ότι μετά από πείραμα που εφάρμοσε η Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Λέσβου, σε απομονωμένους - εγκαταλελειμμένους ελαιώνες που λειτουργούν ως εντομοτροφείο για τον δάκο και γειτνιάζουν με λειτουργικούς ελαιώνες δημιουργώντας προβλήματα, παρατηρήθηκε ότι ο ψεκασμός με χρήση drone είχε θετικά αποτελέσματα και τόνισε ότι η χρήση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων θα πρέπει να υποστηριχθεί και να γενικευτεί όπου παρατηρούνται ανάλογες περιπτώσεις.

Τόνισε ότι τόσο οι Υπηρεσίες των Περιφερειών όσο και τα Επιστημονικά Ινστιτούτα αλλά και τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα συγκεντρώνουν την γνώση εκείνη που μπορεί να δώσει απαντήσεις στις υπάρχουσες απαιτήσεις και τις κατευθυντήριες εκείνες για ορθή διαχείριση του συγκεκριμένου ζητήματος. Επισήμανε ότι η χρηματοδότηση ως προς το σκέλος της καταπολέμησης του δάκου δεν είναι το μόνο ζητούμενο. Αυτό αν αναλογιστεί κανείς, όπως σημειώθηκε προηγουμένως, ότι ακόμη κι αν διοχετευτούν πόροι για επιπλέον ψεκασμούς αν το έντομο έχει αποκτήσει «ανοσία» στην φαρμακευτική ουσία που χρησιμοποιείται αυτό σηματοδοτεί, προφανώς, ότι δεν θα καταγραφεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Σε ότι έχει να κάνει με την νέα ελαιοκομική περίοδο επισήμανε ότι βασική παράμετρος αποτελούν οι κλιματολογικές συνθήκες αναφέροντας ότι σε περίπτωση που σημειωθούν βροχοπτώσεις το καλοκαίρι μετά την ολοκλήρωση των ψεκασμών αυτό ενδεχομένως θα σημαίνει έξαρση του πληθυσμού του δάκου.

Οι προτάσεις Λαγουτάρη

Στο έγγραφο που είχε στείλει το 2020 ο προϊστάμενος της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας Λέσβου, Γιώργος Λαγουτάρης συντάσσει 4 βασικές προτάσεις η υλοποίηση των οποίων, με την υποστήριξη του ΥπΑΑΤ, θα συνδράμει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση. Συγκεκριμένα πρότεινε:

• Την εκπόνηση ειδικής μελέτης του ΥΠΑΑΤ για εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών και επιστημονικών δεδομένων στην αντιμετώπιση του δάκου σε ελαιώνες του Β. Αιγαίου στις νέες συνθήκες (κλιματική αλλαγή, βιοκαλλιέργεις κ.α.), όπου η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας μπορεί να συνδράμει στην εκπόνηση λόγω της εμπειρίας σε πιλοτικά προγράμματα καταπολέμησης του εντόμου (drones, NΤ4D, κ.α.) που πραγματοποιήθηκαν από την Δ/νση.
• Πρόσληψη περισσοτέρων τομεαρχών για καλύτερο έλεγχο των ψεκασμών.
• Αύξηση του προϋπολογισμού του έργου από 28 ημέρες ψεκασμών (3,5 επεμβάσεις ) που κατανέμει το Υπουργείο ( οι οποίες δεν επαρκούν λόγω της παράτασης της καλοκαιρίας κατά τους φθινοπωρινούς μήνες ) σε 36 ημέρες (4,5 ψεκασμούς ).
• Την ένταξη των βιοκαλλιεργητών στο πρόγραμμα καταπολέμησης του δάκου με φυτοπροστατευτικά προϊόντα συμβατά με την βιολογική καλλιέργεια και να καταβάλλουν και εκείνοι το αντίστοιχο τέλος δακοκτονίας.

«Από μια πρόχειρη μελέτη της Υπηρεσίας μας το επιπλέον κόστος στον προϋπολογισμό της Δακοκτονίας εντάσσοντας και τα βιολογικά στο πρόγραμμα ψεκασμών για 4,5 ψεκασμούς με βιολογικά σκευάσματα ανέρχεται στις 910.000 ευρώ ετησίως συμπεριλαμβανομένων και των φαρμάκων . Αναλυτικά σας αναφέρουμε ότι στη Λέσβο έχουν ενταχθεί στην βιολογική καλλιέργεια 116.000 στέμματα με 2.000.000 ελαιόδεντρα. Από τις παραπάνω προτάσεις προκύπτει ότι οι πιστώσεις του προγράμματος δακοκτονίας για 4,5 ψεκασμούς συμπεριλαμβανομένων και των βιολογικών θα ανέλθει στο ποσό των 2.750.000 ευρώ». Βέβαια δεδομένου ότι, από την σύνταξή της επιστολής, έχουν μεσολαβήσει 4 έτη εντός των οποίων έχουν αυξηθεί, ενδεχομένως, τα κτήματα που χαρακτηρίζονται βιολογικά.

Μουτζούρης: «Βαρεθήκαμε να λέμε για το δάκο...»

Οι συνεχείς παρεμβάσεις της κα Αντωνέλη αλλά και του κ. Λαγουτάρη δείχνουν την αγωνία επίλυσης ενός προβλήματος που αναμφισβήτητα αφορά ένα νευραλγικό κομμάτι της οικονομίας του τόπου - αν όχι του βασικότερου- όπως θα μπορούσε να σημειώσει κανείς. Σε αυτό όμως το σημείο αξίζει να μνημονεύσουμε τις δηλώσεις του Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, Κώστα Μουτζούρη κατά την διάρκεια πρόσφατης συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2024 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Σαπφούς. Ειδικότερα ανέφερε: «Θα έχετε διαπιστώσει ότι η Περιφέρεια εδώ και κάποιο χρόνο έντονα προωθεί την εξωστρέφεια. Προσπαθούμε να γίνουμε εξωστρεφείς, βαρεθήκαμε την εσωστρέφεια της Λέσβου, να λέμε για τον δάκο, να λέμε για την κτηνοτροφία, να λέμε για τα ψάρια. Πάμε έξω, πάμε επιθετικά».

 

Παρέμβαση Γεωπόνων Τομεαρχών Δακοκτονίας σε δημοσιεύματα για την τοποθέτηση δακοπαγίδων σε απροσπέλαστα σημεία

Αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων για τις δακοπαγίδες

Οι 17 τομεάρχες γεωπόνοι Λέσβου με ανακοίνωσή τους, απαντώντας σε σχετικά δημοσιεύματα, δηλώνουν κατηγορηματικά ότι ουδέποτε υπήρξε εντολή να τοποθετηθούν σε άλλα σημεία που να μην έχουν πρόσβαση ανθρώπινα χέρια για να βλέπουν το περιεχόμενό τους που σημειώθηκε, όπως αναφέρεται, σε δημοσίευμα τοπικής εφημερίδας.

Οι τομεάρχες τονίζουν ότι ουδέποτε υπήρξε τέτοια εντολή και ούτε θα μπορούσαν να την δεχτούν ως επιστήμονες. Ειδικότερα στην ανακοίνωση σημειώνεται : «Με έκπληξη σήμερα διαβάσαμε σε τοπική εφημερίδα ότι «σύμφωνα με πληροφορίες ο κ. Λαγουτάρης (σ.σ.Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Δ/ντης Δακοκτονίας) έδωσε εντολή οι παγίδες να τοποθετηθούν σε άλλα σημεία που να μην έχουν πρόσβαση ανθρώπινα χέρια για να βλέπουν το περιεχόμενό τους!». Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι ουδέποτε υπήρξε τέτοια εντολή και ουδέποτε ως Επιστήμονες θα δεχόμασταν τέτοια εντολή. Το δημοσίευμα προσβάλει και θίγει την επιστημονική μας επάρκεια και αμφισβητεί την ευσυνειδησία στην εκτέλεση των καθηκόντων μας».

Σε εφαρμογή οι δακοπαγίδες

Μάλιστα σε αυτή επισημαίνεται προς ενημέρωση της κοινής γνώμης ότι χρησιμοποιούνται σύγχρονα τεχνολογικά που αξιοποιούν τα δεδομένα των δακοπαγίδων με στόχο την άμεση ανταπόκριση στις υπάρχουσες ανάγκες. Ειδικότερα σημειώνεται: «Το μεγαλύτερο μέρος των δακοπαγίδων σε όλο το νησί είναι αναρτημένο σε εφαρμογή του Πανεπιστήμιου Αιγαίου. Ο κάθε παγιδοθέτης έχει πρόσβαση στην δακοπαγίδα μέσω εφαρμογής του κινητού εφόσον βρεθεί κοντά στην δακοπαγίδα. Αλλάζει την δακοπαγίδα , ενημερώνει την εφαρμογή και αυτόματα τα αποτελέσματα καταχωρούνται στη βάση δεδομένων. Τα δεδομένα είναι διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο».

«Ας μην υποβαθμίζουμε το έργο της δακοκτονίας»

Καταλήγοντας, σημειώνεται στην ανακοίνωση: «Ας μην υποβαθμίζουμε το έργο της δακοκτονίας και ας μην προσπαθούμε να δημιουργούμε εντυπώσεις για λόγους που αδυνατούμε να κατανοήσουμε».