Σε δεινή θέση βρίσκονται οι ελαιοπαραγωγοί σε ολόκληρη την Ευρώπη, όχι μόνο στην Ελλάδα. Αυτό δείχνουν τα αιτήματα που διατυπώνουν οι κορυφαίες αγροτοσυνεταιριστικές και αγροτοσυνδικαλιστικές οργανώσεις COPA και COGECA. Στα μέσα του χειμώνα, όπως είχε γράψει το «Ε», είχε γίνει συνάντηση συνεταιριστών και συνδικαλιστών του αγροτικού χώρου από τις ελαιοπαραγωγικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία Γαλλία, Πορτογαλία) και σε αυτήν κοινή διαπίστωση όλων είναι ότι φέτος οι ελαιοπαραγωγοί περνούν δύσκολες μέρες, καθώς έχουμε κάθετη πτώση των τιμών παραγωγού του ελαιόλαδου (27% έως 29%), με συνέπεια την κάθετη πτώση του εισοδήματος των παραγωγών.
Η COPA και η COGECA ζητούν να αυξηθεί στα 2,40 ευρώ το κιλό, από το 1,779 ευρώ, η τιμή ενεργοποίησης του κανονισμού της ιδιωτικής αποθεματοποίησης. Οι τιμές αυτή στην πραγματικότητα, όπως καθορίστηκαν τη δεκαετία του 1990, δε θεωρείται ότι αντικατοπτρίζουν την κατάσταση της αγοράς μια δεκαετία αργότερα και δε συμφωνούν με την αύξηση που παρατηρείται στο κόστος παραγωγής.

Σε επιστολή τους προς την επίτροπο Γεωργίας, Μάριαν Φίσερ Μποέλ, σημειώνουν πως οι χαμηλές τιμές παραγωγού, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος παραγωγής, σημαίνουν ότι η καλλιέργεια καθίσταται τώρα μη βιώσιμη ή δύσκολα βιώσιμη σε πολλές περιοχές της Ευρώπης.
Στην Ισπανία, για παράδειγμα, οι τιμές παραγωγού είναι οι χαμηλότερες των τελευταίων πέντε ετών. Η τιμή του παρθένου και έξτρα παρθένου ελαιόλαδου κυμαίνονται σε περίπου 2,00 ευρώ ανά κιλό, ενώ για το βιομηχανικό (λαμπάντε) ελαιόλαδο σε 1,80 ευρώ ανά κιλό.
Ωστόσο, η πτώση αυτή στις τιμές δεν αντικατοπτρίζεται πλήρως στις τιμές καταναλωτών. Η μέση μείωση των τιμών πώλησης στους καταναλωτές μόλις που διακρίνεται. Ορισμένες επωνυμίες μάλιστα έχουν αυξήσει τις τιμές τους. Από την άλλη πλευρά, η μικρή πτώση των τελικών τιμών δεν έχει καταφέρει να δώσει την απαραίτητη ώθηση στην κατανάλωση, η οποία παραμένει στάσιμη.
Η κατάσταση αυτή παρατηρείται σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα στην Ιταλία οι τιμές του ελαιόλαδου είναι σημαντικά μειωμένες σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Το Φεβρουάριο του 2009 η τιμή του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου ήταν 2,38 ευρώ ανά κιλό έναντι 3,08 ευρώ το Φεβρουάριο του 2008, η τιμή του παρθένου ελαιόλαδου ήταν 1,96 ευρώ έναντι 2,50 ευρώ κατά την ίδια περίοδο πέρυσι και η τιμή του λαμπάντε ήταν 1,87 ευρώ ανά κιλό έναντι 2,32 ευρώ ανά κιλό κατά το 2008. Αυτό σημαίνει μείωση των τιμών της τάξης του 29% για το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, 27% για το παρθένο ελαιόλαδο και 24% για το λαμπάντε.
Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι, παρά τη σημασία που αποδίδεται από την Επιτροπή στην πολιτική ποιότητας των γεωργικών προϊόντων, η διαφορά στην τιμή του παρθένου και του λαμπάντε ελαιόλαδου γίνεται όλο και μικρότερη.
Από την άλλη, οι δαπάνες παραγωγής αυξήθηκαν σημαντικά κατά το τελευταίο έτος, πράγμα που σημαίνει ότι ο ελαιουργικός κλάδος είναι πιο δύσκολο να είναι αποδοτικός.

Ανισορροπία στην αγορά
Εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι λόγοι για τους οποίους υπάρχει η σημερινή μεγάλη ανισορροπία στην αγορά του ελαιόλαδου. Αναφερόμενες στη σημερινή κατάσταση οι COPA και COGECA, ο κλάδος αυτός εμφανίζει μια σαφή έλλειψη ισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Η παραγωγή, κατατετμημένη σε μεγάλο βαθμό, έχει μικρή διαπραγματευτική ισχύ σε σύγκριση με τη βιομηχανία.
Στην Ισπανία, για παράδειγμα, πέντε εταιρείες απορροφούν το 60% των αγορών, έναντι 1.725 ελαιοτριβείων και ενός μεγάλου αριθμού γεωργών που διαθέτουν τα προϊόντα τους απ’ ευθείας. Γι’ αυτό και η ενθάρρυνση της συγκέντρωσης της προσφοράς αποτελεί θεμελιώδες εργαλείο για την επαναφορά της ισορροπίας της αλυσίδας τροφίμων. Γι’ αυτό και προτείνεται η ενθάρρυνση της συγκέντρωσης της παραγωγής, που θα πρέπει να επιτυγχάνεται μέσα από ενισχύσεις των ενώσεων παραγωγών που εμπορεύονται το λάδι.
Ακόμη ζητείται να αναληφθούν πρωτοβουλίες για τη βελτίωση, ενίσχυση της αξίας και προώθηση της ποιότητας του ελαιόλαδου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μόλις δημοσίευσε ένα «πράσινο» βιβλίο για την ποιότητα των γεωργικών προϊόντων. Σύμφωνα με το «πράσινο» αυτό βιβλίο, η ποιότητα είναι το καλύτερο όπλο στη διάθεση των Ευρωπαίων γεωργών όταν ανταγωνίζονται με εισαγωγές από τρίτες χώρες και επιθυμούν να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των καταναλωτών. Οι πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της ποιότητας, ωστόσο, ενδέχεται να θιγούν σοβαρά, εάν οι προσπάθειες των γεωργών δεν αντικατοπτρίζονται στις τιμές που λαμβάνουν.