Μεγάλης κλίμακας αλλαγές στους συνεταιρισμούς της Λέσβου και της Λήμνου θα φέρνει το νομοσχέδιο που παρουσίασε την προηγούμενη εβδομάδα στο Υπουργικό Συμβούλιο ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Σκανδαλίδης. Το νομοσχέδιο ανοίγει το δρόμο για τη μετατροπή των ενώσεων συνεταιρισμών σε πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς και τις συνενώσεις συνεταιρισμών, χωρίς να τις καθιστά υποχρεωτικές. Ωστόσο, είναι φανερό πως όσοι συνεταιρισμοί δε συγχωνευθούν δύσκολα θα έχουν πρόσβαση σε χρηματοδοτικά προγράμματα και δανειοδότηση από τράπεζες. Επίσης, ανακατεύει τις ισορροπίες μεταξύ ενώσεων συνεταιρισμών και ΠΑΣΕΓΕΣ, αλλά δεν απαγορεύει τη συμμετοχή των γνωστών συνεταιριστών της χώρας στα νέα όργανα διοίκησης.

Κρίσιμο ζήτημα είναι ότι με το νομοσχέδιο ανοίγει ο δρόμος για το πέρασμα των συνεταιρισμών σε ένα επιχειρηματικό μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας, που ελάχιστη σχέση θα έχει με το πνεύμα της κοινωνικής οικονομίας.

Πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί οι ενώσεις
Έξι μήνες μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου θα πρέπει οι ενώσεις συνεταιρισμών της Λέσβου και της Λήμνου να μετατραπούν σε πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να συγχωνευτούν με τους συνεταιρισμούς μέλη τους. Π.χ. οι Συνεταιρισμοί Μόριας, Μυτιλήνης, Λουτρών και Παμφίλων συγχωνεύονται με την ΕΑΣ Λέσβου, η οποία με τη σειρά της γίνεται πρωτοβάθμιος συνεταιρισμός.
Οι συνεταιρισμοί πρέπει να επιλέξουν αν θα συγχωνευτούν με τις ενώσεις συνεταιρισμών ή όχι. Αν δεν κάνουν μία από τις δύο επιλογές, δε θα καταχωρηθούν στο Μητρώο Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων, γεγονός που ισοδυναμεί με την αδρανοποίησή τους.
Παράλληλα, προβλέπεται ότι οι αδρανείς συνεταιρισμοί είτε θα οδηγηθούν σε εκκαθάριση είτε θα συγχωνευτούν με άλλους.
Αυτό σημαίνει πως συνεταιρισμοί όπως ο A΄ Πλωμαρίου, ο Συνεταιρισμός Βρίσας, ο Συνεταιρισμός Σκουτάρου, ο Συνεταιρισμός Μυτιλήνης και άλλοι θα πρέπει να συγχωνευτούν αν δε θέλουν να κλείσουν οριστικά. Η συγχώνευση μπορεί να γίνει είτε με τις ενώσεις συνεταιρισμών είτε με άλλους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς.
Σε περίπτωση εκκαθάρισης, τα περιουσιακά τους στοιχεία παραχωρούνται κατά χρήση στους γειτονικούς συνεταιρισμούς. Για παράδειγμα, τα περιουσιακά στοιχεία των Συνεταιρισμών Α΄ και Β΄ Πλωμαρίου θα παραχωρηθούν για χρήση στο Συνεταιρισμό Παλαιοχωρίου. Τα περιουσιακά στοιχεία του Συνεταιρισμού Σκουτάρου, στο Συνεταιρισμό Πέτρας κ.ο.κ..

Μόνο επαγγελματίες αγρότες
Από τα πιο κρίσιμα ζητήματα που θέτει το σχέδιο νόμου, είναι η πρόβλεψη ότι μόνο επαγγελματίες αγρότες μπορούν να εκλεγούν στα όργανα διοίκησης τόσο των συνεταιρισμών όσο και της ΠΑΣΕΓΕΣ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μια σειρά από δημόσιους υπαλλήλους, ελεύθερους επαγγελματίες και συνταξιούχους δε θα μπορούν να εκλεγούν σε όργανα διοίκησης. Τούτο εκ των πραγμάτων θα έχει ως συνέπεια ορισμένοι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί να μείνουν ακέφαλοι, οπότε και θα οδηγηθούν σε συνενώσεις με άλλους συνεταιρισμούς ή την ένωση συνεταιρισμών του νησιού τους.
Η ρύθμιση αυτή απαντάει σε ένα αίτημα μερίδας του αγροτικού κόσμου, ωστόσο με τη ρύθμιση αυτή το συνεταιριστικό κίνημα θα χάσει πολλά και άξια στελέχη, που έχουν μακρόχρονη προσφορά στο συνεταιριστικό κίνημα.
Επίσης, ειδικά για τα νησιά του Αιγαίου, δημιουργείται ένα τεράστιο πρόβλημα δημοκρατικής λειτουργίας των συνεταιρισμών, διότι οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες είναι μειοψηφία επί του συνόλου των παραγωγών. Σήμερα στη Λέσβο υπάρχουν 20.000 παραγωγοί και από αυτούς οι 12.000 είναι συνεταιρισμένοι. Από τους 12.000, είναι ζήτημα αν μπορούν να οριστούν κατά κύριο επάγγελμα αγρότες οι 3.000. Συνεπώς, οι υπόλοιποι 9.000 δε θα μπορέσουν ποτέ να εκπροσωπηθούν στη διοίκηση των συνεταιρισμών. Κι αυτό είναι στοιχείο που σίγουρα θα βαρύνει στις αποφάσεις των εκάστοτε διοικήσεων.


Αλλάζουν οι ισορροπίες
Περισσότερη Λέσβος στην ΠΑΣΕΓΕΣ

Το κλείσιμο των ανενεργών συνεταιρισμών και η αλλαγή στον τρόπο εκλογής τού Δ.Σ. τής ΠΑΣΕΓΕΣ διαμορφώνει νέα δεδομένα. Υπό κανονικές συνθήκες, η Λέσβος θα είναι από τις πλέον κερδισμένες περιοχές της χώρας, μια και η εκπροσώπησή της στη συνέλευση (ίσως και στο Δ.Σ.) θα γίνει πιο αισθητή.
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, το Βόρειο Αιγαίο αντιμετωπίζεται ως ενιαία εκλογή περιφέρεια για την εκλογή αντιπροσώπων στην ΠΑΣΕΓΕΣ. Οι αντιπρόσωποι ψηφίζονται απ’ ευθείας από τα μέλη των συνεταιρισμών και των ομάδων παραγωγών. Το εκλογικό μέτρο δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 500 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους ανά αντιπρόσωπο.
Συνολικά στη χώρα μας αυτήν τη στιγμή υπάρχουν 6.500 συνεταιρισμοί κι από αυτούς σε λειτουργία είναι μόλις οι 1.000, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Η ΠΑΣΕΓΕΣ το 2010, σε μια έρευνα που είχε κάνει για το ζήτημα, ανέφερε ότι οι λειτουργούντες συνεταιρισμοί είναι 500. Με βάση την έρευνα αυτή, το 10% των συνεταιρισμών της χώρας λειτουργεί στη Λέσβο. Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο ότι ο αριθμός των αντιπροσώπων της Λέσβου στο Δ.Σ. τής ΠΑΣΕΓΕΣ θα αυξηθεί σημαντικά.
Η εκπροσώπηση των άλλων νησιών του Βορείου Αιγαίου θα είναι πολύ μικρότερη, καθώς ο αριθμός των αγροτών τους είναι αναλόγως μικρότερος.


Αντιδράσεις του αγροτικού κόσμου της Λέσβου

Ανάμικτες είναι οι πρώτες αντιδράσεις του αγροτικού κόσμου της Λέσβου απέναντι στο νομοσχέδιο για τους συνεταιρισμούς.
Ο πρόεδρος της ΕΑΣ Λέσβου και μέλος τού Δ.Σ. τής ΠΑΣΕΓΕΣ χθες το μεσημέρι απέφυγε να πάρει θέση για το ζήτημα, παρά το ότι θεωρεί πως υπάρχουν αρνητικά, αλλά και θετικά σημεία στο σχέδιο νόμου. Ο Αλέκος Γιαζιτζόγλου σημειώνει τις έντονες αντιδράσεις που υπάρχουν από συνεταιριστές στην ηπειρωτική Ελλάδα και τονίζει πως σήμερα Τρίτη πρόκειται να συνεδριάσει το Δ.Σ. τής ΠΑΣΕΓΕΣ για το ζήτημα αυτό. Ας σημειωθεί πως η ΠΑΣΕΓΕΣ, στην αρχική ανακοίνωση που εξέδωσε, προσδιόρισε το νομοσχέδιο ως αντισυνταγματικό. Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ, Τζανέτος Καραμίχας (στενός συνεργάτης του Αλέκου Γιαζιτζόγλου), αναφερόμενος στο σχέδιο νόμου είπε: «Σε ό,τι αφορά αυτούς καθ’ εαυτούς τους συνεταιρισμούς, το προτεινόμενο σχέδιο νόμου περιλαμβάνει ρυθμίσεις, που αν ψηφιστούν ως έχουν, εκτός του ότι είναι άκρως αντισυνταγματικές, μας φέρνουν πίσω στη δεκαετία τού ’80, στο νόμο 1541. Νόμος, που εθεωρήθη αποτυχία και που δεν μπορούσε πολιτικά να τον υποστηρίξει ούτε το ίδιο το ΠΑΣΟΚ.»
Ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣ Λέσβου, Θεόδωρος Χατζηπαναγιώτης, δηλώνει πως σε γενικές γραμμές το σχέδιο νόμου είναι σε θετική κατεύθυνση, διότι βάζει στα όργανα διοίκησης τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Δηλαδή ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τα προβλήματα και τις ανάγκες του αγροτικού κόσμου. Το δεύτερο πολύ θετικό σημείο για τον κ. Χατζηπαναγιώτη είναι ότι το νομοσχέδιο δίνει λύση στο πρόβλημα των ανενεργών συνεταιρισμών, καθώς τους οδηγεί σε εκκαθάριση. Αυτό κατά την άποψή του θα αποδεσμεύσει το συνεταιριστικό κίνημα από ορισμένα βαρίδια που δεν του επιτρέπουν να παίξει το ρόλο που πρέπει. Ζήτημα που τον προβληματίζει είναι η πρόβλεψη αύξησης του συνεταιριστικού κεφαλαίου στα 60.000 ευρώ για κάθε συνεταιρισμό.
Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων, Λευτέρης Μανδάνης, θεωρεί ότι το σχέδιο νόμου κινείται σε θετική κατεύθυνση, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τα δεδομένα της περιόδου - δηλαδή την οικονομική κρίση και την επικείμενη αναθεώρηση της ΚΑΠ - όσο και την κατάσταση στο συνεταιριστικό κίνημα της χώρας μας. Ωστόσο, υπογραμμίζει πως δε θα λυθούν ως διά μαγείας τα προβλήματα των συνεταιρισμών μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου. Επίσης πιστεύει πως δε θα είναι μεγάλος ο αριθμός των συνεταιρισμών που θα συνενωθούν.