Σε μια εξαιρετικά δύσκολη εποχή για επενδύσεις άνοιξε το πρόγραμμα «Σχέδια Βελτίωσης». Ποιος, αλήθεια, θα επιλέξει να επενδύσει στην αγροτική παραγωγή εν μέσω οικονομικής κρίσης και μέσα σε ένα τόσο αρνητικό οικονομικό κλίμα; Είναι φανερό, λοιπόν, ότι αυτήν τη φορά οι αιτήσεις στο πρόγραμμα θα είναι περιορισμένες με εξαίρεση του νέους αγρότες, οι οποίοι υποχρεωτικά πρέπει υλοποιήσουν τους εγκεκριμένους σχεδιασμούς τους.

Ο μειωμένος αριθμός αιτήσεων έχει και μια θετική πτυχή. Όσοι είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν σε επενδύσεις ξέρουν ότι έχουν πολλές πιθανότητες να ενταχθούν στο πρόγραμμα και μάλιστα χωρίς περικοπές στον προϋπολογισμό της επένδυσης που θέλουν να υλοποιήσουν.

Χωρίς περιφερειακή κατανομή
Κρίσιμο ζήτημα για τους νησιώτες παραγωγούς είναι ότι δεν υπάρχει περιφερειακή κατανομή των πόρων του προγράμματος. Πρόκειται για ένα ζήτημα που το ΓΕΩΤΕΕ Αιγαίου το έχει θέσει από το περασμένο καλοκαίρι, αλλά δυστυχώς ο σχεδιασμός του προγράμματος δεν έχει αλλάξει.
Η περιφερειακή κατανομή των πόρων του προγράμματος εξασφαλίζει πως ένα συγκεκριμένο ποσό θα κατανεμηθεί σε επενδύσεις που θα γίνουν στα νησιά μας. Η έλλειψη, όμως, της περιφερειακής κατανομής κάνει το πρόγραμμα πλήρως ανταγωνιστικό. Αυτό σημαίνει ότι οι κτηνοτρόφοι της Λέσβου, της Ικαρίας, της Ελασσόνας και του Μετσόβου θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες που έχει ο καθένας. Εν ολίγοις, από τους νησιώτες παραγωγούς εκείνοι που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα είναι εκείνοι που έχουν μεγάλες εκμεταλλεύσεις και είναι δυναμικοί.
Τα παραπάνω, αλλά και σειρά ειδικών ρυθμίσεων που προβλέπει το πρόγραμμα, καθιστούν σαφές ότι κάθε αίτηση πρέπει να περιλαμβάνει μια πολύ καλά στοιχειοθετημένη μελέτη. Γεγονός που συνεπάγεται πως τα μελετητικά γραφεία θα πρέπει να αφιερώσουν πολύ χρόνο για την κατάρτιση κάθε αίτησης. Πριν από αυτό, όμως, οι μελετητές θα πρέπει να αφιερώσουν πολύ χρόνο και για να εξηγήσουν στους αγρότες τις ιδιαίτερες πτυχές του προγράμματος.

Εντατικοποίηση της παραγωγής
Το πρόγραμμα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εντατικοποίηση της παραγωγής κι όχι στην εκτατική ανάπτυξη των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Δηλαδή ένας κτηνοτρόφος που διαθέτει ένα κοπάδι 500 προβάτων, πιο εύκολα θα χρηματοδοτηθεί αν σχεδιάσει μια επένδυση που θα μειώνει το κόστος παραγωγής και θα αυξάνει την αποδοτικότητα των ζώων του. Αν επιλέξει απλά και μόνο να αυξήσει τον αριθμό των ζώων του, κινδυνεύει να μείνει εκτός προγράμματος. Στην περίπτωση που θέλει οπωσδήποτε να προχωρήσει στην αύξηση του κοπαδιού του, θα πρέπει να προβλέψει ένα σημαντικό μέρος της επένδυσης να οδηγεί στην αύξηση της παραγωγικότητας.

Συμμόρφωση με κοινοτικά και εθνικά πρότυπα
Στην Υπουργική Απόφαση που εκδόθηκε τις προηγούμενες ημέρες, γίνεται εκτενέστατη αναφορά στην ανάγκη συμμόρφωσης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στα κοινοτικά και εθνικά πρότυπα λειτουργίας. Τόσο αυτά που ισχύουν, όσο και αυτά που πρόκειται να θεσπιστούν στο μέλλον. Το κριτήριο αυτό θεσπίζεται προκειμένου τα αγροτικά προϊόντα που θα παράγονται από τις χρηματοδοτούμενες μονάδες, να είναι εμπορεύσιμα στις ευρωπαϊκές χώρες.
Οι κοινοτικοί κανονισμοί από χρόνο σε χρόνο γίνονται όλο και πιο αυστηροί όσον αφορά στην υγιεινή ζώων που εκτρέφονται σε κτηνοτροφικές μονάδες, τις συνθήκες διαβίωσής τους, τις διαδικασίες σφαγής τους και τις ζωοτροφές που χρησιμοποιούνται για τη θρέψη τους. Έτσι, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ξεκαθαρίζει πως τα επενδυτικά σχέδια που δε θα καλύπτουν τους παραπάνω όρους θα τίθενται εκτός προγράμματος. Το ίδιο ισχύει και για τα επενδυτικά σχέδια που δε θα λαμβάνουν υπόψη τους κανόνες της πολλαπλής συμμόρφωσης.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δεν προκρίνει τις απλές αντικαταστάσεις μηχανημάτων, κτηριακών εγκαταστάσεων και φυτειών, όμως ανοίγει το δρόμο για την πραγματοποίηση επενδύσεων στον τομέα αυτό, αρκεί να αιτιολογείται η αύξηση της παραγωγικής ικανότητας των εκμεταλλεύσεων άνω του 25%. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα είναι λίγο πιο επιλεκτικές οι εγκρίσεις για αντικατάσταση αγροτικών μηχανημάτων (π.χ. τρακτέρ). Πρόκειται για μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη για τις εταιρείες που εμπορεύονται αγροτικά μηχανήματα.


… και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
Χρηματοδότηση μεταποιητικών μονάδων

Μέσα από το πρόγραμμα Σχέδια Βελτίωσης οι αγρότες μπορούν να αντλήσουν χρηματοδοτήσεις για τη μεταποίηση ή την τυποποίηση των αγροτικών προϊόντων που παράγουν οι ίδιοι. Δηλαδή μπορούν να χρηματοδοτηθούν για να φτιάξουν τυποποιητήρια ελαιολάδου, μικρά τυροκομεία, μικρά συσκευαστήρια φρούτων και λαχανικών κ.λπ..

Στο πλαίσιο της ίδιας κατηγορίας ενισχύονται:
- Η μετεγκατάσταση σε περιπτώσεις που αυτή προκύπτει για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.
- Η αντικατάσταση και ο εκσυγχρονισμών αντίστοιχων μονάδων.
- Η μετατροπή τους και η προσαρμογή τους σε νεοεισαχθέντα κοινοτικά πρότυπα.
- Η επέκταση, η ίδρυση και ο συνδυασμός αυτών.
Δεν ενισχύονται οι εγκαταστάσεις καθετοποίησης της παραγωγής εκτός των ορίων της εκμετάλλευσης του δυνητικού δικαιούχου. Επίσης δεν ενισχύονται οι εγκαταστάσεις καθετοποίησης της παραγωγής των οποίων το τελικό προϊόν δεν προέρχεται από την προβλεπόμενα πρώτη ύλη που παράγεται στην εκμετάλλευση του δυνητικού δικαιούχου. Η πρόβλεψη αυτή θεωρείται αρνητική από μεγάλο αριθμό μελετητών, καθώς υποχρεώνει τους αγρότες να δημιουργούν μονάδες πολύ μικρού μεγέθους. Πιστεύουν δε ότι τέτοιες προβλέψεις εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολύ μεγάλων γαλακτοβιομηχανιών της χώρας.

Αποθήκες
Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση, μπορεί να χρηματοδοτηθεί η μετεγκατάσταση αποθηκών και αποθηκευτικών χώρων μόνο εφόσον αποτελούν μέρος σταβλικών εγκαταστάσεων. Επίσης μπορούν να χρηματοδοτηθούν αποθήκες αποκλειστικά για την αποθήκευση των προϊόντων της εκμετάλλευσης. Ακόμη, δίνεται η δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν αποθήκες έως 100 τ.μ. χωρίς να απαιτείται τεκμηρίωση και συσχέτιση με την παραγωγική ικανότητα της μονάδας.

Θερμοκήπια
Σε ό,τι αφορά στα θερμοκήπια, προβλέπεται η χρηματοδότησή τους για τις ακόλουθες ενέργειες: α) αντικατάσταση, β) εκσυγχρονισμός, γ) μετατροπή, δ) επέκταση και ε) εγκατάσταση νέων θερμοκηπίων για την παραγωγή προϊόντων που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα διάθεσης στην αγορά.

Tρακτέρ
Έως 125.000 ευρώ μπορούν να δαπανηθούν για την αγορά τρακτέρ για μονοετείς καλλιέργειες και έως 50.000 ευρώ στην περίπτωση των δενδροκομικών και αμπελουργικών ελκυστήρων. Οι γενικές διατάξεις της Υπουργικής Απόφασης προβλέπουν ότι η αγορά τρακτέρ (ως προς την ιπποδύναμή του) θα πρέπει να δικαιολογηθεί από τη μελέτη. Ωστόσο, υπάρχει διάταξη που αναφέρει ότι δεν απαιτείται η τεκμηρίωση της ιπποδύναμης όταν πρόκειται για τρακτέρ 100 ίππων μονοετούς καλλιέργειας και για τρακτέρ 85 ίππων για δενδροκομικό-αμπελουργικό τρακτέρ.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Μέσα από τα Σχέδια Βελτίωσης οι αγρότες μπορούν να χρηματοδοτηθούν για την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις εκμεταλλεύσεις τους. Συγκεκριμένα, μπορούν να χρηματοδοτηθούν για την εγκατάσταση σύγχρονων και ώριμων τεχνολογικά μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, θερμότητας, ψύξης νερού.
Ειδικότερα στην κατηγορία αυτή υπάγονται: Αιολικά συστήματα. Φωτοβολταϊκά συστήματα. Συστήματα αξιοποίησης της παραγόμενης στην εκμετάλλευση βιομάζας. Συστήματα αξιοποίησης βιομάζας γεωργικής, κτηνοτροφικής και δασικής προέλευσης. Συστήματα αξιοποίησης γεωθερμίας. Κεντρικά ενεργητικά ηλιακά συστήματα για παραγωγή ζεστού νερού, θερμότητας ή ψύξης. Και τέλος συνδυασμοί όλων των ανωτέρω.
Η γενική κατεύθυνση του προγράμματος είναι να χρηματοδοτεί εγκαταστάσεις που θα δίνουν 40 KW ηλεκτρικού ρεύματος. Όμως, ειδικά για την περίπτωση συστημάτων αξιοποίησης της παραγόμενης στην εκμετάλλευση βιομάζας, η προϋπόθεση της κάλυψης των αναγκών της γεωργικής εκμετάλλευσης επιτυγχάνεται εφόσον καλύπτεται το σύνολο ή μέρος των αναγκών της γεωργικής εκμετάλλευσης σε ενέργεια ή εφόσον καλύπτεται το σύνολο ή μέρος της παραγόμενης στην εκμετάλλευση βιομάζας. Στην περίπτωση αυτή, η εγκατεστημένη ισχύς μπορεί να είναι μεγαλύτερη των 40 KW.
Δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα Σχέδια Βελτίωσης:
Α) επενδύσεις που αφορούν σε τεχνολογίες που βρίσκονται σε στάδια έρευνας και ανάπτυξης,
Β) επενδύσεις που αφορούν στην αξιοποίηση βιομάζας που δεν παράγεται στην εκμετάλλευση του δικαιούχου,
Γ) επενδύσεις που αφορούν στον οικιακό τομέα.