Η συγκρότηση της κοινωνίας απαιτεί ένα σύνολο κανόνων που ορίζουν την ψυχοσυναλλαγή, την ηθικοκοινωνική επικοινωνία, και καθορίζουν τα όρια που πρέπει να κινηθεί το άτομο. Η δυνατότητα να υπαχθεί το άτομο στους εκάστοτε κώδικες επιθυμητής συμπεριφοράς εξαρτάται από την κληρονομικότητα, την οικογενειακή αγωγή, τη σχολική διαπαιδαγώγηση και ομαλή του κοινωνικοποίηση, τα τραυματικά παιδικά βιώματα (υπερπροστασία, απόρριψη), την εν γένει διαμόρφωση της προσωπικότητάς του από τυχαία γεγονότα της ζωής του (χωρισμός, ορφάνια) και εν γένει από ένα τεράστιο σύνολο παραμέτρων που λειτουργούν αθροιστικά. Οι αντιστάσεις που προβάλλει ψυχικά το άτομο για να αποφύγει την παρεκκλίνουσα παραβατική συμπεριφορά αφορούν στην ανάπτυξη του υπερεγώ του, δηλαδή των μέσων που διαθέτει για να εμποδίσει τις ενστικτώδεις παρορμητικές του τάσεις, τις ναρκισσιστικές του προσδοκίες, εν ολίγοις να συμπεριφέρεται με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο.
Σε πρακτικό επίπεδο, το σύνολο των νόμων που αφορούν στην οριοθέτηση και τον καθορισμό συμπεριφορών, απαρτίζουν το πιο αντικειμενικό κριτήριο που είναι το αστικό και ποινικό δίκαιο.
Αυτά αντικειμενοποιούν την επιθυμητή συμπεριφορά και αποτελούν έναν εξωγενή κώδικα.
Για να λειτουργήσουν όμως οι νόμοι, οι οποίοι δεν έχουν διαμορφωτικό κυρίως, αλλά κατασταλτικό, διορθωτικό και ίσως προληπτικό ρόλο, πρέπει να λειτουργεί σε μεγάλη κλίμακα η βιωματική υποταγή του ανθρώπου στους κώδικες αυτούς. Η ανταμοιβή και η τιμωρία παίζουν συμπεριφεριολογικά μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση του «υπερεγώ» του ατόμου, δηλαδή στην ηθικοκοινωνική του ανάπτυξη.
Θεωρώ ότι ένας επτάλογος του Μαχάτμα Γκάντι για τα επτά «πράγματα» - ή καλύτερα βιωματικές και κοινωνικές παραμέτρους - που ο άνθρωπος δεν πρέπει να έχει, είναι συμπυκνωμένη σοφία από ένα φωτισμένο μυαλό και αγωνιστή της μετριοπάθειας και ανθρωποκεντρικής συμπεριφοράς.
Ο επτάλογος αυτός είναι ο παρακάτω:
Δεν πρέπει να έχεις:
1) πλούτο χωρίς μόχθο,
2) πολιτική χωρίς αρχές,
3) απόλαυση χωρίς συναίσθημα,
4) γνώση χωρίς χαρακτήρα,
5) εμπόριο χωρίς ήθη,
6) επιστήμη χωρίς ανθρωπιά,
7) λατρεία χωρίς θυσία.
Ο μεγάλος αυτός εκφραστής και αγωνιστής του δικαίου κατάφερε να συνοψίσει ολόκληρο το φάσμα των αξιών της ανθρώπινης συνείδησης, αξιοπρέπειας και πρακτικής των κοινωνικών ισορροπιών και ομαλότητας σε μια σταθερή κοινωνία, με τα παραπάνω του λόγια.
Πλατιά ρεαλιστής, γιατί αναγνώρισε τις βασικές βιωματικές αλλά και οικονομικο-κοινωνικές ανάγκες του ανθρώπου (για πλούτο, πολιτική, απόλαυση κ.τ.λ.).
Αλλά και έντονα ιδεαλιστής και θιασώτης των ψυχοπνευματικών και ηθικών χαρακτηριστικών του ανθρώπινου είδους, έθεσε με ένα απλό «χωρίς» την αντιδιαστολή ανάμεσα στην επιθυμία και τον τρόπο κατάκτησής της, μετά από μια γνωστική και συμφέρουσα στο σύνολο εσωτερική διαδικασία.
Το «χωρίς» ακυρώνει τα δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις.
Το «χωρίς» ακυρώνει το ανόητο «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Το «χωρίς» γίνεται η βασική επιταγή για τις διαμάχες που αφορούν στον πλούτο, την πολιτική, τη γνώση, το εμπόριο, την επιστήμη και τη λατρεία (με την ευρύτερή της έννοια).
Όλες οι ψυχοκοινωνικές δραστηριότητες ενός νοήμονος, ηθικού, ρεαλιστικού και πρακτικού όντος αποκτούν σημασία, νόημα και αποτελεσματικότητα σε σχέση με άλλες έννοιες (μόχθου, αρχών, συναισθήματος, χαρακτήρα, ηθών και ανθρωπιάς). Έτσι δένουν οι ψυχολογικές ανάγκες και αξίες, με τη δράση και το δικαίωμα της εξωστρέφειας.