Αναξιοποίητες έμειναν σε πολιτικό επίπεδο οι επιστημονικές διαπιστώσεις του τέως διευθυντή του Σταθμού Γεωργικής Έρευνας Κάτω Τρίτους, Στρατή Τσιρτσή, για τη φετινή καρπόπτωση της ελιάς.
Στο άρθρο του που δημοσιεύουμε σήμερα στο «Ε» σε διπλανές στήλες, για δεύτερη φορά δίνει μια συγκεκριμένη επιστημονική εξήγηση για τα αίτια της μεγάλης καρπόπτωσης που παρατηρήθηκε φέτος στον ελαιώνα της Λέσβου. Όπως ο κ. Τσιρτσής σημειώνει, η ζημιά έχει γίνει από το μύκητα «Μακρόφωμα.».

Ο διευθυντής της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης, Κυριάκος Βάσσος, μας είπε ότι στο έγγραφο που στάλθηκε στις 20 Οκτωβρίου από την υπηρεσία στον ΕΛΓΑ και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αναφερόταν ότι μια από τις αιτίες της καρπόπτωσης είναι και η προσβολή από το μύκητα Μακρόφωμα. Όμως στις παρεμβάσεις που έγιναν από το νομάρχη και τους βουλευτές του νομού για την καρπόπτωση δε γίνεται αναφορά στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Όπως εξηγεί σήμερα ο κ. Τσιρτσής, η ζημιά που προκαλείται από την καρπόπτωση λόγω του μύκητα, μπορεί να αποζημιωθεί από τον ΕΛΓΑ, συνεπώς αν γνώριζαν το ζήτημα αυτό οι πολιτικοί παράγοντες του νησιού θα έδιναν βάρος σε αυτό και όχι στο δάκο ή των πυρηνοτρίτη. Κι ίσως να είχε καλύτερη τύχη η προσπάθεια να εξασφαλιστεί αποζημίωση για τους ελαιοπαραγωγούς της Λέσβου.

Δεν εστιάστηκε στο μύκητα
Η προσπάθεια της Διεύθυνσης Γεωργίας, όπως μας εξήγησε ο κ. Βάσσος, δεν εστιάστηκε στο μακρόφωμα αλλά στην απώλεια του ανθού την περασμένη άνοιξη λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών. Η οποία θεωρήθηκε η αρχή του κακού και το μεγάλο πρόβλημα, αφού χάθηκε περίπου το 80% του ανθού. Θυμίζουμε ότι οι αρχικές εκτιμήσεις της υπηρεσίας έκαναν λόγο για παραγωγή ελαιολάδου που θα φθάσει στους 25.000 τόνους. Το Οκτώβριο μετά τη ζημιά στον ανθό, τα προβλήματα στην καρπόδεση και την προσβολή από το δάκο, τον πυρηνοτρίτη και το μακρόφωμα, οι εκτιμήσεις περιορίστηκαν στους 8.000 τόνους. Νεώτερες εκτιμήσεις της υπηρεσίας κατεβάζουν ακόμη πιο χαμηλά την παραγωγή ελαιολάδου της Λέσβου στους 6.000 τόνους.
Η μεγάλη απόκλιση της παραγωγής ελαιολάδου στη Λέσβο σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις φαίνεται είναι στοιχείο που ενδιαφέρει τον ΕΛΓΑ. Γι’ αυτό και στο τέλος του 2009 ζητούσε στοιχεία για το ύψος της παραγωγής μέχρι εκείνη την περίοδο. Πάντως μέχρι σήμερα δεν έχει έρθει κανένας ελεγκτής του ΕΛΓΑ στη Λέσβο για να ελέγξει το ύψος της ζημιάς που έχουν υποστεί οι ελαιοπαραγωγοί μας.

 

Αποζημιώστε τους ελαιοπαραγωγούς της Λέσβου

του ΣΤΡΑΤΗ ΤΣΙΡΤΣΗ

Στις 28 Οκτωβρίου 2009, σε άρθρο μας που δημοσιεύτηκε στο «ΕΜΠΡΟΣ», έδωσα τις επιστημονικές θέσεις των αιτίων της καρπόπτωσης του ελαιοκάρπου, όπως είχαν προκύψει από ερευνητική εργασία του πάλαι ποτέ Σταθμού Γεωργικής Έρευνας Λέσβου. Δυστυχώς, οι θέσεις αυτές δεν αξιοποιήθηκαν από τους εμπλεκόμενους φορείς, με αποτέλεσμα να μην έχει ενημερωθεί σωστά το υπουργείο Αγρ. Ανάπτυξης για την ανάπτυξη έγκρισης αποζημιώσεων των παραγωγών από τον ΕΛΓΑ. Από πολλά δημοσιεύματα του τοπικού Τύπου, από δηλώσεις της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Λέσβου και πολιτικών προσώπων, τονίστηκε επανειλημμένα ότι η ζημιά της καρπόπτωσης προήλθε κυρίως από πυρηνοτρίτη και δάκο, χωρίς να κατονομάζεται πουθενά η προσβολή του καρπού από το μύκητα Μακρόφωμα.
Η Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης, που παρέδωσα αντίγραφο του άρθρου μου, αν δεν πείστηκε με τις θέσεις μου, θα μπορούσε για επιβεβαίωση να αποστείλει δείγμα προσβεβλημένου καρπού στο Μπενάκειο Φυτοπαραγωγικό Ινστιτούτο για να πάρει την απάντησή του, που οπωσδήποτε θα ήταν «προσβολή από μακρόφωμα», και να την αποστείλει στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Σήμερα διαπιστώνεται έλλειμμα ενημέρωσης του υπουργείου, με την υπουργό, κ. Μπατζελή, να δηλώνει ότι προσβολή από δάκο και πυρηνοτρίτη δεν αποζημιώνεται από τον ΕΛΓΑ. Το κύριο, όμως, αίτιο της γενικότερης σήψης (σαπιοβούλας) του ελαιοκάρπου, που τον υποχρεώνει σε πτώση και απόδοση ελαιολάδου οξύτητας 20 - 40 βαθμών, η προσβολή από το μύκητα μακρόφωμα, δεν εμπίπτει στους περιοριστικούς όρους του ΕΛΓΑ και μπορεί να αποζημιωθεί. Το φαινόμενο παρουσιάζει για τη Λέσβο ενδημικό χαρακτήρα και συμβαίνει με συχνότητα μεγαλύτερη της 10ετίας, χωρίς να εντοπίζεται σε άλλες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας. Η παθογένεια αυτή μπορεί να αποδοθεί ίσως στις καλλιεργούμενες μεσόκαρπες ποικιλίες «Κολοβή» και «Αδραμυττινή», καθώς και σε ευνοϊκές κατά καιρούς για το μύκητα συνθήκες, όπως η υγρασία της σάρκας των καρπών από πρώιμες φθινοπωρινές βροχές, από γόνιμα και άγονα νύγματα δάκου ή και μηχανικά τραύματα των καρπών, στα οποία γεννά ένα άλλο έντομο, που λέγεται Προλασιόπτερα, μεταφέροντας τα μολύσματα του μύκητα. Οι προσβολές από πυρηνοτρίτη σπάνια υπερβαίνουν το ποσοστό του 5% - 6% και δεν επηρεάζουν τη σάρκα του καρπού, διότι το έντομο τρέφεται από το αμύγδαλο του κουκουτσιού και βγαίνοντας από αυτό εξαναγκάζει τους καρπούς σε πτώση, κατά τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο. Η οξύτητα των λαδιών αυτών των καρπών, αν συλλεχθούν, δεν υπερβαίνει τους πέντε με έξι βαθμούς.
Στις μεσόκαρπες ποικιλίες οι προσβολές από το δάκο δεν εξαναγκάζουν τον καρπό σε πτώση, με απόληξη ελαιολάδου οξύτητας πέντε με έξι βαθμών...
Όμως, με τις προσβολές των καρπών από το μύκητα μακρόφωμα, έχουμε άλλοτε ταχύτατη εξέλιξη σαπίλας (σαπιοβούλα), όπως φέτος, και στις περισσότερες περιπτώσεις βραδεία (ξεροβούλα), όταν η προσβολή περιορίζεται σε μικροκηλίδα, χωρίς ιδιαίτερη ζημιά. Έτσι, στην περίπτωση ολικής προσβολής του ελαιοκάρπου, λαμβάνονται ελαιόλαδα οξύτητας 20 - 40 βαθμών, όπως συμβαίνει αυτήν τη χρονιά, που εγκαταλείπεται ο πεσμένος καρπός στο έδαφος, για αντιοικονομική συλλογή του, με συνολική ζημία 50% - 60%. Μέχρι σήμερα, και από βιβλιογραφικές πηγές φυτοπαθολογίας, δεν έχουν προταθεί για καμμιά ελαιοπαραγωγική χώρα υλικά και μέθοδοι αντιμετώπισης του μακροφώματος, αλλά ούτε και του εντόμου της προλασιόπτερας, μοναδικού φορέα της μετάδοσης του μύκητα.

* Ο Στρατής Τσιρτσής είναι συνταξιούχος γεωπόνος.