Το «Ε» συζητά σήμερα με το μέλος της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης και πρώην οικοδόμο Άλκη Ταλιαδούρο. Έχοντας συνταξιοδοτηθεί μόλις τον τελευταίο χρόνο, ο 60χρονος σχεδόν Μυτιληνιός μοιράζεται μαζί μας τα πρώτα του βήματα στο χώρο της φωτογραφίας, το πώς αυτά συνδέθηκαν με τη δουλειά του, καθώς και το τι είναι αυτό που τον εμπνέει σε κάθε του φωτογραφική λήψη. Μια αγάπη, που έχει ξεκινήσει εδώ και 30 χρόνια περίπου και όπως όλα δείχνουν δεν πρόκειται να σταματήσει.


Κύριε Ταλιαδούρε, περάσατε όλη σας τη ζωή δουλεύοντας στις οικοδομές. Το σχολείο το τελειώσατε;
«Έχω βγάλει μόνο το δημοτικό. Από τα 14 έως τα 17 μου δούλεψα σε ένα τυπογραφείο. Δεν τα έπαιρνα, όμως, τα στοιχεία και έτσι ο πατέρας μου μού έδωσε ένα σκεπάρνι και μου είπε πως έπρεπε να δουλέψω στις οικοδομές. Ήταν και ο ίδιος οικοδόμος, δούλεψα κι εγώ και έβγαζα έτσι το μεροκάματό μου. Έμεινα πολλά χρόνια δίπλα στους οικοδόμους. Ήταν χαρισματικός κόσμος, άνθρωποι που ήξεραν πάρα πολλά για τη ζωή· παρ’ όλο που δούλευαν όλη τη μέρα, το βράδυ καλλιεργούσαν τους μπαξέδες τους. Ήταν πολύ σπουδαίοι άνθρωποι, υπήρχε αλληλεγγύη μεταξύ μας, μοιραζόμασταν τα προβλήματά μας σα να ήμασταν όλοι σαν οικογένεια. Αν ήσουν καλός άνθρωπος, όλοι σε αγαπούσαν. Στην οικοδομή σε τρώει η ανασφάλεια για το μεροκάματο κι έτσι αν ένας οικοδόμος δει κάποιον άνθρωπο να είναι σωστός, γίνεται πολύ φίλος. Εμένα πιστεύω πως με αγάπησαν πολύ, γιατί ποτέ δεν πρόδωσα κανέναν ή δεν μπήκα πάνω από τους άλλους. Πέρασα πάρα πολύ ωραία.»

Τη Φωτογραφία πότε την ανακαλύψατε;
«Η μητέρα μου, παρ’ όλο που δούλευε στα καπνά, έφτιαχνε ωραία εργόχειρα, έπιαναν τα χέρια της. Εγώ ήθελα πάντα να γίνω ζωγράφος, με τραβούσε η τέχνη. Ο πατέρας μου ήθελε να με σπουδάσει, εγώ δεν τα έπαιρνα τα γράμματα. Στην οικοδομή, όμως, δεν μπορούσα να ζωγραφίσω. Μπορείς να σκάψεις, να καλλιεργήσεις κήπους, να κάνεις παρτέρια, τα πάντα, δεν μπορείς όμως να ζωγραφίσεις. Μια φορά, έτυχε να είμαι με ένα φίλο στο Αμμουδέλι, στο Πλωμάρι. Είχα φτιάξει με καλάμι ένα καραβάκι με κατάρτι, για να περνάει η ώρα. Πήρα τη μηχανή του φίλου μου και το φωτογράφισα και από τότε μου άρεσε η Φωτογραφία.»

Πιο πριν, δεν είχατε ασχοληθεί καθόλου;
«Είχα μια μηχανή “Σαμπίνα” μικρή, από αυτές τις πλαστικές που πουλούσαν στα πανηγύρια. Ήταν φτηνή μηχανή και τη χρησιμοποιούσα για απλές φωτογραφίες. Με τη μηχανή του φίλου μου, όμως, σκέφτηκα να δουλέψω πιο σοβαρά τη φωτογραφία. Πήρα μια “Σιγκάλ” κινέζικη και έτσι με γνώρισαν και οι φωτογράφοι της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης, αφού τύπωνα τα φιλμ μου στο φωτογραφείο του Γεννιτσαριώτη. Είδαν ότι μου άρεσε η φωτογραφία και με έκαναν μέλος τους.»

Στους κόλπους της Φωτογραφικής Εταιρείας

Μπήκατε, λοιπόν, στη ΦΕΜ όταν ήταν ακόμη στα πρώτα της βήματα.
«Ναι, ακόμη δεν είχαμε γραφεία, κάναμε συμβούλια στα γραφεία τής ΑΕΚ. Έτσι μπλέχτηκα ακόμη περισσότερο στη Φωτογραφία, κρατώντας ένα μεγάλο τίτλο: το “χαμάλη”, τον άνθρωπο που έστηνε και ξέστηνε φωτογραφίες. Ήμουν άνθρωπος που ήθελε να πάει μπροστά η ΦΕΜ, μου άρεσε να βοηθώ. Μέσα από εκεί, άρχισα να εξελίσσω και την τεχνική μου και να μπαίνω ακόμη περισσότερο στο πνεύμα της Φωτογραφίας.»

Παρακολουθήσατε και μαθήματα;
«Όχι, προχώρησα με όσα μάθαινα στην πορεία. Είχα πάρει και μια εγκυκλοπαίδεια για τη Φωτογραφία και από εκεί έμαθα τα βασικά, αλλά απαραίτητα: το βάθος πεδίου, το πορτραίτο, η απόσταση κ.ά.. Αργότερα πήρα έναν εκτυπωτή κι έστησα το δικό μου θάλαμο στο σπίτι μου.»

Τι ήταν αυτό που σας κράτησε στη ΦΕΜ;
«Δεν ξέρω τι γνώμη έχει ο καθένας για τη Φωτογραφική Εταιρεία. Εγώ πιστεύω ότι είναι ένας καλός όμιλος, που διαμορφώνει Φωτογραφία μέσα στο χώρο του, με όλα τα προβλήματα και τη ζύμωση που γίνεται μεταξύ των μελών της. Στη Μυτιλήνη έχουμε το κακό να φτιάχνουμε πράγματα και να απομονώνονται. Η ΦΕΜ, όμως, βγαίνει παραέξω, λειτουργεί και το χειμώνα και δίνει ζωή στον τόπο. Προσωπικά είμαι πολύ ευχαριστημένος που συμμετείχα στη ΦΕΜ και φτιάξαμε όλα αυτά τα πράγματα. Έχει κάνει πολύ καλή δουλειά.»

Ατομικές και ομαδικές εκθέσεις

Ποιες είναι οι σημαντικότερες εκθέσεις στις οποίες συμμετείχατε;
«Σημαντική ήταν η έκθεση που κάναμε με τη ΦΕΜ στην Τουρκία το 1990, που ήταν και η πρώτη μου στο… εξωτερικό. Ήταν μια μεγάλη εκδήλωση για την Οικολογία και την Ειρήνη, συμμετείχαν πολύ σημαντικοί άνθρωποι, έγινε πρώτα εδώ και μετά απέναντι, στο Δικελί. Πήγαμε με 10 κουτιά με φωτογραφίες μας και παρά τις δυσκολίες που είχα να τις περάσω στο τελωνείο, αφού νόμισαν πως πάω να τις πουλήσω, τελικά όλα πήγαν καλά.»

Τι ατομικές εκθέσεις έχετε κάνει;
«Έκανα στο “Δίαυλο” τη συνέχεια της έκθεσης “Όσα είδαν τα μάτια μου”, με τοπία της Λέσβου. Στον ίδιο χώρο, είχα κάνει και έκθεση με φωτογραφίες από τα “μπασιά” των ελαιοτριβείων, αλλά και μια έκθεση για τους οικοδόμους. Δεν έχω καταφέρει, όμως, να κάνω μια καλή ενότητα για τους οικοδόμους. Στην οικοδομή έπρεπε να δείξεις το μόχθο και την ταλαιπωρία των οικοδόμων. Δεν ήθελα να φτιάξω μόνο εικόνες. Χρειάζεται πολύ διάβασμα για να φτιάξεις κάτι για την οικοδομή. Μπορεί να το κάνει οποιοσδήποτε φωτογράφος, αλλά όχι εγώ.»

Στην έκθεση στην Πέργαμο με θέμα «To Παιδί», συμμετέχετε με φωτογραφίες σας;
«Ναι, έχω στείλει μια φωτογραφία τραβηγμένη στη Μελίντα. Είναι ένα κοριτσάκι, το Λενάκι - τώρα είναι πια μεγάλη κοπέλα - που στέκεται σε μια εξέδρα στη θάλασσα και έχει ένα βράχο, μια πέτρα μεγάλη και προσπαθεί να τη ρίξει μέσα στη θάλασσα. Η έκθεση πήγε πολύ καλά.»

Εικόνες που εμπνέουν

Ποια θέματα σας εμπνέουν εσάς στις φωτογραφίες σας;
«Μου αρέσουν πάρα πολύ τα τοπία, θάλασσες κ.λπ., και είχα μια μανία με τα βράχια. Βλέπω μέσα τους ανθρώπους, σκιές, μου θυμίζουν γλυπτική, είναι σα γλυπτά της φύσης. Πριν δύο χρόνια είχα κάνει και μια έκθεση με τίτλο “Όσα είδαν τα μάτια μου” στο καρνάγιο της Μυτιλήνης, με ξεραμένα ξύλα, στα οποία έβλεπα διάφορα σχήματα και τα φωτογράφιζα. Ήταν μια πολύ ωραία έκθεση, που στο τέλος εξελίχθηκε σε… γλέντι, με διάφορους φίλους που ήρθαν από το Πλωμάρι. Την έκθεση αυτή όμως την αδίκησα, γιατί έπρεπε να βάλω τίτλο “Φωτογραφίζοντας τη ζωγραφική που φτιάχνει η φύση”. Υπάρχουν πράγματα στη φύση που τα φτιάχνει ο χρόνος. Για να πω την αλήθεια, έχω αποκτήσει εμμονή με τη φωτογραφία και ό,τι βλέπω το βλέπω φωτογραφικά, ειδικά τις εκφράσεις των ανθρώπων.»

Υπάρχει κάποια φωτογραφία σας που είναι η αγαπημένη σας;
«Όλες τις φωτογραφίες μου τις αγαπάω. Καλές και μη καλές. Όσες βγάζω, τις σκέφτομαι πριν τις τραβήξω, τις οραματίζομαι. Βγάζω και απερίσκεπτες, που όμως δε λένε τίποτα. Οι καλές είναι εκείνες που τις φαντάζομαι από πριν και περιμένω την κατάλληλη στιγμή να τις βγάλω. Μια καλή μου φωτογραφία είναι ο Θανάσης Βέγγος, όταν έπαιζε τον Πλούτο, πριν από χρόνια. Είναι μια φωτογραφία που τον έχω πετύχει σε πολύ χαρακτηριστική του στάση. Άλλη μια που μου αρέσει, είναι αυτή που είχα βγάλει με τη δεύτερη σύζυγο του Δημήτρη του Νιάνια, τη Βάνα. Την είδα με το ποδήλατό της στο δρόμο, με ένα μακρύ φουστάνι ρετρό και ένα καπέλο. Μου άρεσε η εικόνα, της ζήτησα να τη φωτογραφίσω και δέχτηκε. Είχα τραβήξει και μια ωραία την Ντέσυ την Κομνηνού, που έπαιζε την Ηλέκτρα. Στην αρχή δε μου άρεσε, αλλά όταν την κρέμασα στο θάλαμό μου δίπλα σε μια φωτογραφία που είχα βγάλει από ένα ελαιοτριβείο στη Μελίντα, είδα πως είχαν κάτι κοινό: φαίνονται στη μια τα ερείπια και στην άλλη η θλίψη. Τις τύπωσα μαζί και βγήκε πολύ ωραίο αποτέλεσμα.»

Υπάρχουν κάποια… φωτογραφικά σχέδια για το άμεσο μέλλον;
«Δεν υπάρχει κάτι που μπορώ να προγραμματίσω σαν έκθεση. Δεν είναι… φαγητό, να βάλεις τα υλικά να κάνεις μια φωτογραφία. Η έκθεση θέλει πολλή δουλειά, αν δεν μπορείς να δώσεις κάτι διαφορετικό, να κάνεις μια ενότητα, δεν έχει νόημα. Πολλοί κάνουν εκθέσεις φωτογραφίας, αλλά δεν ξέρω γιατί τις κάνουν, όταν όλες οι φωτογραφίες είναι το ίδιο πράγμα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι συνεχίζω να φωτογραφίζω.»