Η 31η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί, εδώ και 85 χρόνια και σε ανάμνηση της ίδρυσης του Διεθνούς Ινστιτούτου Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων στο Μιλάνο στις 31 Οκτωβρίου 1924, ως Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης. «Σχηματισμού», δηλαδή, χρηματικού αποθέματος για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων αναγκών. Η χώρα μας προσχώρησε στο συγκεκριμένο εορτασμό το 1936, με ιδιαίτερα δραστήριο φορέα το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Πόσο εύκολο, όμως, είναι να αποταμιεύει κανείς σε δύσκολες εποχές όπως η παρούσα, που διεθνώς χαρακτηρίζεται από οικονομική ύφεση;

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης, με πλήθος εκδηλώσεων σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, που περιλαμβάνουν κυρίως δράσεις για παιδιά, όπως παραμύθια και άλλα παιδικά βιβλία, αλλά και κλόουν, και μια σειρά από άλλα καλλιτεχνικά δρώμενα. Φέτος, επίσης, θα σβήσει το κερί του ο… «Κουμπαράνθρωπος», που τα παιδιά γνώρισαν μέσω της σχετικής καμπάνιας του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου.
Το παράρτημα του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου της Μυτιλήνης - που τον περασμένο Ιούλιο φιλοξένησε στην πλατεία Σαπφούς το ειδικά διαμορφωμένο λεωφορείο της Τράπεζας, μέσα σε ένα πλήθος καλλιτεχνικών δρώμενων - δε σχεδιάζει να διοργανώσει κάτι ανάλογο για τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης.
Ωστόσο, στην αρχή της σχολικής χρονιάς μοίρασε σχολικές τσάντες σε όλα τα «πρωτάκια» του δημοτικού, οι οποίες περιελάμβαναν και έναν κουμπαρά. Εξάλλου, όπως υποστηρίζεται απ’ την Τράπεζα: «από γενιά σε γενιά, η αποταμίευση ήταν και παραμένει συνώνυμο του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου. Φροντίζουμε μαζί για το μέλλον των παιδιών μας, βοηθώντας τα να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους.».

Μιλώντας στα παιδιά
Στο πλαίσιο της σημερινής επετείου, χθες το πρωί η διευθύντρια του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου Μυτιλήνης, κ. Κατερίνα Χατζηδημητρίου, πραγματοποίησε ενημερωτική επίσκεψη στο Δημοτικό Σχολείο Άνω Χάλικα, όπου μίλησε στους μαθητές για την Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης και τη χρήση του κουμπαρά, μέσω του κεντρικού ενημερωτικού κειμένου του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, μοιράζοντας και σχετικά ενημερωτικά φυλλάδια με τίτλο «Μαθαίνω και αποταμιεύω».
«Ξεκινήστε από σήμερα, για να αισθανθείτε πιο ελεύθεροι, πιο ανεξάρτητοι, πιο ώριμοι άνθρωποι. Γιατί η αποταμίευση δεν αφορά μονάχα το αύριο. Αφορά το σήμερα, αλλά και τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την ίδια τη ζωή», παρότρυνε τους μαθητές η κ. Χατζηδημητρίου.
«Όλοι οι εδώ υπάλληλοι, αλλά και οι υπάλληλοι του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου σε όλη την Ελλάδα, υπηρετούμε το όραμά του να καθιερωθεί ως η μεγάλη τράπεζα που νοιάζεται, προστατεύει και στηρίζει τους πολίτες. Είμαστε πάντα συμπαραστάτες της αποταμίευσης και προσπαθούμε να διοργανώνουμε σχετικές εκδηλώσεις», λέει η ίδια. «Την ημέρα αυτή όλο και κάτι κάνουμε για τα παιδιά, αφού προσπαθούμε να τους μάθουμε από μικρά το ρόλο της αποταμίευσης. Πλέον, μικροί και μεγάλοι έχουν ανεβάσει τον πήχη της κατανάλωσης και καλό είναι να μάθουμε από νωρίς να αποταμιεύουμε…»

«Δε φτάνουν για να βάλουμε στην άκρη, πού οι εποχές της αποταμίευσης…»
Τι πιστεύουν όμως για την αποταμίευση οι συμπολίτες μας; Και πόσο εύκολο είναι, σήμερα, να βάλουμε χρήματα στην άκρη; Δύσκολα τα πράγματα από ό,τι ακούσαμε και δεν έχουμε και άδικο να το πιστεύουμε. «Παλιά ήταν πιο εύκολο να βάλεις κάποια χρήματα στην άκρη, τώρα πού περιθώριο», «ειδικά μετά το ευρώ, αντί να βάζουμε… βγάζουμε!», «δεν έχει σημασία στην πράξη πια, μόνο στα λόγια μένει η έννοια…», ήταν μερικά από τα σχόλια που ακούσαμε. Πιο συγκεκριμένα, τέσσερις κάτοικοι της Μυτιλήνης μιλούν για την αποταμίευση εν μέσω… «οικονομικής κρίσης» και θυμούνται τα χρόνια που η έννοια είχε και πρακτική εφαρμογή…

Παναγιώτης Βούρος, ιδιωτικός υπάλληλος
«Θυμάμαι τη μητέρα μου να μου λέει ότι στο δημοτικό εκείνη τη μέρα έγραφε πάντα την καλύτερη έκθεση για την “αποταμίευση” και έπαιρνε πάντα τον κουμπαρά που έδινε δώρο το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Είναι καλό να μπορεί να κάνει κανείς αποταμίευση. Σήμερα, δυστυχώς, ο κόσμος βάζει πολύ δύσκολα χρήματα στην άκρη. Εγώ κάνω το κατά δύναμιν, για ώρα ανάγκης.»


Μαρία Σουλουγάνη, ιδιοκτήτρια παντοπωλείου
«Η αποταμίευση είναι καλό πράγμα, δυστυχώς όμως έχουν στενέψει πολύ τα περιθώρια τα τελευταία δύο με τρία χρόνια. Και σίγουρα έχουν αλλάξει πολύ από το ευρώ και μετά. Η ίδια προσπαθώ να αποταμιεύω, περισσότερο για ώρα ανάγκης. Για αυτό το λόγο ο κόσμος κρατάει πλέον χρήματα στην τράπεζα.»


Κώστας Καραβοκύρης, γιατρός
«Έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα σήμερα, φυσικά και δεν μπορούμε να βάζουμε οικονομίες στην άκρη. Σε συνθήκες κανονικές, η αποταμίευση βοηθάει για τυχόν προβλήματα που μπορεί να παρουσιαστούν - έτσι, τουλάχιστον, μαθαίναμε στο σχολείο. Σήμερα, με τόσο αυξημένες τις ανάγκες του κόσμου και με τους όρους που θέτουν οι τράπεζες, φυσικά και δεν υπάρχει περιθώριο για αποταμιευτικό λογαριασμό. Οι περισσότεροι, τα τελευταία 15 χρόνια τουλάχιστον, κινούνται με δάνεια…»


Γιώργος Βέτσικας, κοσμηματοπώλης
«Θυμάμαι, μικρός, στο σχολείο, που μας έβαζαν να κάνουμε αποταμίευση, θυμάμαι και τους κουμπαράδες τους πήλινους, όπου μαζεύαμε τα ψιλά μας. Τώρα που έχω δύο παιδιά, τους έχω αντίστοιχα και δύο κουμπαράδες, όπου βάζουν τα ψιλά που βρίσκουν στην τσέπη… του μπαμπά τους! Τους εξηγώ, άλλωστε, ότι με αυτά τα χρήματα, αργότερα θα κάνουμε τις σπουδές μας. Αυτήν τη στιγμή, πάντως, πιστεύω ότι - για τους… μεγάλους τουλάχιστον - δεν αξίζει η αποταμίευση, αφού ενώ δανείζουν με 20%, δίνουν τόκο μόνο 1%. Είναι μικρός ο τόκος, ωστόσο είναι καλό να μάθεις στα παιδιά σου να κάνουν αποταμίευση.»

Η οικονομική κρίση επιβάλλει αποταμίευση
Συμβουλευτικός Σταθμός Πανεπιστημίου Αιγαίου
«Αποταμίευση σημαίνει να περιορίζουμε την κατανάλωση του σήμερα, για να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τις ανάγκες τού αύριο. Ο άνθρωπος, από τότε που εμφανίστηκε στη γη, είχε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και αυτό τον οδήγησε στην αποταμίευση, προκειμένου να επιβιώσει. Η αρχή έγινε με τρόφιμα και σιγά-σιγά μέσα στους αιώνες άρχισε να αποταμιεύει και άλλα πράγματα, όπως για παράδειγμα ρούχα. Σήμερα η ζωή έχει αλλάξει και όταν λέμε “αποταμιεύουμε”, εννοούμε “χρήματα”, προκειμένου να καλύψουμε μελλοντικές μας ανάγκες.
Επομένως, σήμερα που η επιβίωση του ανθρώπου εξαρτάται από την οικονομική του αυτονομία, η οικονομική κρίση τον οδηγεί σε φόβο και ανασφάλεια, καθώς αδυνατεί να αντιμετωπίσει με υγιή τρόπο τη φτώχεια, τα χρέη και την ανεργία, αδυνατεί να αποταμιεύσει.
Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εκδηλώνουν διαταραχές ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, όπως είναι η κατάθλιψη, η μανιοκατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές και η χρήση ουσιών και αλκοόλ, ενώ οι αυτοκτονίες έχουν επίσης πολλαπλασιαστεί. Οι οικογενειακές σχέσεις εντείνονται και οι άνθρωποι οδηγούνται στη μοναξιά και στην απελπισία. Ακόμη, δεν υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα της επίπτωσης της κρίσης στα παιδιά, τα οποία, έχοντας γονείς που βιώνουν οικονομικές δυσκολίες και κατά συνέπεια όλο το άγχος που αυτές επιφέρουν, δεν μπορούν να απολαύσουν την παιδικότητα και τη γονεϊκή φροντίδα, και πιθανόν αντιμετωπίζουν σχολικές δυσκολίες και προβλήματα συμπεριφοράς.
Οι δύο κυριότερες σχολές της οικονομικής σκέψης τονίζουν τη σημασία της αποταμίευσης για την εύρυθμη λειτουργία των σημερινών οικονομιών και την ψυχολογική ανάταξη των ατόμων. Αν και για τους ακαδημαϊκούς η αποταμίευση είναι αναγκαία ειδικά σε περιόδους ψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης, οι πολίτες σε όλο τον κόσμο αναγνωρίζουν την αξία της κυρίως σε περιόδους κρίσεως, όπως αυτή που διανύουμε. Το αρνητικό οικονομικό κλίμα παγκοσμίως οδηγεί τους καταναλωτές στην αποταμίευση, παρά στη διοχέτευση των εισοδημάτων τους στην αγορά, σε μια ύστατη προσπάθεια να εξασφαλιστεί η επιβίωση αλλά και να κρατηθεί η αξιοπρέπεια του ατόμου.»
Οι Ψυχολόγοι: Κική Μιχαηλίδου, Βασιλική Τσίχλα, Ρίτα Φιρίγγου