Για το Άγιο Όρος τρέφω μια ιδιαίτερη συμπάθεια κι έναν απέραντο σεβασμό. Κι αυτό, από τότε που ένας συμμαθητής μου από την Ιερατική Σχολή της Τήνου - ο αείμνηστος ηγούμενος της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος, ο Γέρων Βησσαρίων - αποφάσισε εκεί να μονάσει… Πριν οι πολλοί ξεκινήσουν να το επισκέπτονται, ήμουν εκείνος που διοργάνωνε σε αυτό κάθε χρόνο προσκυνηματική εκδρομή, με 30 ή 40 Μυτιληνιούς. «Οι Μυτιληνιοί», το λένε κι οι Αγιορείτες, ήταν οι πρώτοι που σωρηδόν επισκεπτόμασταν το Περιβόλι της Παναγίας…
Αυτήν τη χρονιά έκαμα κάτι άλλο. Το επισκέφθηκα μαζί με 24 μαθητές μου, από το Γυμνάσιο Παμφίλων όπου υπηρετώ, στα πλαίσια ενός Πολιτιστικού Προγράμματος, μαζί με το διευθυντή μου, τον κ. Κώστα Καραγιάννη. Μέσα από τη φτωχική μας έρευνα αποκαλύφθηκαν στοιχεία που θέλω μαζί σας να τα μοιραστώ, σε αυτό το τακτικό μου άρθρο. Στοιχεία που καταδεικνύουν τη στενή σχέση που είχαμε ως Μυτιληνιοί με το Άγιο Όρος.
Το νησί μας δέχτηκε μεγάλη επίδραση στο θέμα του Μοναχισμού, από Μοναχούς που κατέφθασαν σε αυτό κατά τα χρόνια της εικονομαχίας. Όμοια και το Άγιο Όρος! Ο Αγιορείτικος Μοναχισμός επέδρασε και στο Λεσβιακό Μοναχισμό. Δεν είναι τυχαίο το ότι συναντάμε στο δήμο Θερμής μοναστηριακή περιοχή με την Αγιορείτικη ονομασία «Καρυές». Είχε εμπορικές, αλλά και πνευματικές σχέσεις με το Άγιο Όρος. Ιδιαίτερα με τα παραθαλάσσια Μοναστήρια. Στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι Αγιορείτες για να αντεπεξέλθουν στα έξοδά τους και κυρίως στις βαριές φορολογικές απαιτήσεις, έστελναν Ιερομόναχους με Ιερά Λείψανα και Ιερές Εικόνες σε διάφορες περιοχές του νησιού μας. Εκείνοι δίδασκαν, αγίαζαν και συγκέντρωναν την αυτοπροαίρετη ελεημοσύνη των Λεσβίων για τη Μονή τους. Στους «αρσανάδες», δηλαδή στα κελιά που υπήρχαν στα λιμάνια των Μοναστηριών, έμεναν ως ψαράδες λαϊκοί Μυτιληνιοί και σε άλλα ορεινά κελιά εργάζονταν άλλοι ως υλοτόμοι και καρβουνάδες!
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα Αγιορείτικα Μοναχολόγια των δύο τελευταίων αιώνων 99 συμπατριώτες μας, καταγόμενοι από διάφορα χωριά του νησιού μας, μόνασαν στο Άγιο Όρος, επανδρώνοντας παραθαλάσσιες Μονές, Σκήτες και Κελιά. Συγκεκριμένα: 34 στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος, έξι στην Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, πέντε στην Ιερά Μονή Διονυσίου, δύο στην ορεινή Ιερά Μονή Καρακάλου, 21 στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου, 12 στην Ιερά Μονή Γρηγορίου και 19 στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου. Μάλιστα ορισμένοι συνετέλεσαν ώστε να ανακαινιστούν Αγιορείτικες Μονές, όπως ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος, μοναχός Παΐσιος, που καταγόταν από την Αγιάσο.
Πολλά Μοναστήρια του Αγίου Όρους διατηρούσαν στο νησί μας «Μετόχια», σπίτια ή χωράφια που προέρχονταν από δωρεές πιστών ή από την προσωπική περιουσία Λεσβίων που μόνασαν στο Περιβόλι της Παναγίας. Αυτά αργότερα προσφέρθηκαν σε Μικρασιάτες πρόσφυγες ή άλλα καταπατήθηκαν. Συμπατριώτες μας σπούδασαν την Ιερατική επιστήμη στην ιστορική Αθωνιάδα Ιερατική Σχολή. Πολλές εικόνες που σήμερα κοσμούν τους Λεσβιακούς μας Ναούς, όπως του Αγίου Θεράποντα Μυτιλήνης, της Αγίας Ειρήνης και Κοιμήσεως Θεοτόκου Ερεσού, Αγίας Βαρβάρας Παμφίλων και Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Αντίσσης, είχαν αγιογραφηθεί στο Άγιο Όρος. Σχεδόν όλοι οι τοπικοί μας Άγιοι τιμώνται ιδιαιτέρως από Αγιορείτες μοναχούς. Σε Κελιά και σε Μοναστήρια φυλάσσονται Ιερά Λείψανά τους…
Μακάρι αυτή η μακραίωνη παράδοση σχέσης να συνεχιστεί επί αιώνες, γιατί ο Άθως έχει κάτι το ξεχωριστό, είναι πηγή χάριτος και ευλογιών!

* O π. Aθανάσιος Γιουσμάς είναι εφημέριος Ιερού Ναού Αγίου Θεράποντα Μυτιλήνης, καθηγητής θεολόγος. Όλα τα προηγούμενα δημοσιευμένα στην εφημερίδα μας άρθρα του, μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να μελετήσει στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.apostoli.org