Εμπρός Εβδομαδίαια Εφημερίδα Νομού Λέσβου - Γυμνασιάρχου Ολυμπίου 4 - Mυτιλήνη - 81100
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
ΕΜΒΟΛΑ
Την προηγούμενη Πέμπτη ολοκληρώθηκε η απολογία του μοναχού Αρσένιου ενώπιον της ειδικής ανακρίτριας για τις κακουργηματικές κατηγορίες που τον βαρύνουν στην υπόθεση των λεγόμενων «ιερών ανταλλαγών» μεταξύ της Μονής Βατοπεδίου με το Ελληνικό Δημόσιο. Στον Αρσένιο επιβλήθηκε χρηματική εγγύηση 200.000 ευρώ. Νομικοί κύκλοι αναφέρουν ότι ο μοναχός Αρσένιος δεν κατέβαλε ακόμα το ποσό που του επιβλήθηκε ως εγγύηση για τα όσα κατηγορείται και έχει προθεσμία είκοσι ημέρες να τα καταβάλει. Σχεδόν ταυτόχρονα, μεγάλος τηλεοπτικός σταθμός ξεκίνησε εχθές Κυριακή αφιέρωμα στην υπόθεση Βατοπεδίου.
Με αφορμή τα παραπάνω, θέλω να παρατηρήσω κάποια πράγματα σε σχέση με το Άγιο Όρος και αν χρειαστεί θα συνεχίσω και σε κάποιο επόμενο «Έμβολο». Το κοινοβιακό καθεστώς που υπάρχει σήμερα και στα είκοσι μοναστήρια, σημαίνει ότι την περιουσία του καθενός από αυτά τη διαχειρίζεται η μοναστική αδελφότητα του μοναστηριού και δεν επιτρέπεται σε κανένα από τα μέλη αυτών των αδελφοτήτων να κατέχει ατομική περιουσία και ιδιοκτησία. Με αυτό τον τρόπο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αρχή η οποία διέπει τη λειτουργία των μοναστηριών ως οικονομικών μονάδων είναι η αρχή της κοινοκτημοσύνης, ή κομμουνιστική αρχή. Κανένα από τα μέλη της μοναστικής αδελφότητας ενός κοινοβιακού μοναστηριού δεν εισπράττει μισθό για την εργασία του. Οι μοναχοί του κοινοβίου δεν παίρνουν καμμιά αμοιβή για τα διακόνημά τους.
Καθώς για την εργασία τους τα μέλη μιας μοναστικής αδελφότητας δεν εισπράττουν μισθό ή δεν κατέχουν κάποια ατομική περιουσία, οι «υλικές» τους ανάγκες, οι ανάγκες διαμονής, διατροφής και ρουχισμού καλύπτονται αποκλειστικά από το μοναστήρι.
Ένα από τα ερωτήματα που μπορούν να τεθούν είναι αν τα παραπάνω χαρακτηριστικά ισχύουν για όλους τους μοναχούς ή αν υπάρχουν μοναχοί οι οποίοι, ενώ είναι κοινοβιάτες, διαθέτουν ταυτόχρονα ατομική περιουσία. Μοναχοί που θέλουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του πνευματικού τους αγώνα, είναι αδιανόητο να κατέχουν και να διαχειρίζονται ατομική περιουσία, καθώς το γεγονός αυτό συνιστά πνευματική αδυναμία και παράδοσή τους στο πάθος της απληστίας. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο, όταν πνευματικά αδύναμοι μοναχοί δεν έχουν ούτε πνευματική καθοδήγηση και επίβλεψη από κάποιον που να μπορεί να τους συγκρατήσει μέσα στη λογική του πνευματικού τους αγώνα. Τότε τα πράγματα μπορούν να προσλάβουν ανεξέλεγκτες μορφές, είτε εντός είτε εκτός Αγίου Όρους. Επομένως, το ζήτημα της πνευματικής υγείας ή ασθένειας είναι ζήτημα πνευματικής καθοδήγησης.
Το ίδιο ισχύσει και στις περιπτώσεις των μοναχών που δε ζουν στα μεγάλα κοινόβια, αλλά σε μικρά «σπίτια», είτε αυτά είναι διάσπαρτα σε όλη την έκταση του Αγίου Όρους είτε είναι συγκεντρωμένα σ’ ένα χώρο και αποτελούν οικιστικές μονάδες γνωστές ως «σκήτες». Τα σπίτια αυτά είναι οικονομικές μονάδες χωρίς περιουσία. Γι’ αυτόν το λόγο οι μοναχοί που μένουν σε αυτά, παράγουν κάποια προϊόντα και τα πωλούν προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους. Με την ευλογία του γέροντά τους, οι μοναχοί των σπιτιών αυτών φτιάχνουν προς πώληση εικόνες, θυμίαμα, κρασί, κομποσκοίνια και διάφορα άλλα προϊόντα. Υπάρχουν μοναχοί σε κελιά που είναι μαραγκοί, σιδεράδες, ράφτες, βιβλιοδέτες, κατασκευαστές τορβάδων, αγιογράφοι, ξυλογλύπτες, λιβανάδες.
Η έκταση που μπορεί να πάρει η παραγωγή ενός εργόχειρου εξαρτάται από τη διάκριση και την καθοδήγηση του γέροντα, δηλαδή του πνευματικού πατέρα των μοναχών. Μπορεί ένας γέροντας να κρατά το εργόχειρο και την παραγωγή τόσο περιορισμένη, ώστε να καλύπτει απλώς τις ανάγκες της διατροφής και της συντήρησης. Ωστόσο, μπορεί κάποιος άλλος γέροντας, ανταποκρινόμενος και στη ζήτηση, να δώσει οδηγίες επέκτασης της παραγωγής και το εργόχειρο να γίνει πηγή πλούτου. Ο πειρασμός της απληστίας συνιστά ένα διαρκή πνευματικό κίνδυνο. Όπως φαίνεται, σε αυτόν δεν αποδεικνύονται ευάλωτοι μόνο οι φορείς του καπιταλιστικού πνεύματος. Πολλές φορές τα βέλη διαπερνούν και εκείνους που έχουν πάρει όρκους άσκησης.
Την προηγούμενη Πέμπτη ολοκληρώθηκε η απολογία του μοναχού Αρσένιου ενώπιον της ειδικής ανακρίτριας για τις κακουργηματικές κατηγορίες που τον βαρύνουν στην υπόθεση των λεγόμενων «ιερών ανταλλαγών» μεταξύ της Μονής Βατοπεδίου με το Ελληνικό Δημόσιο. Στον Αρσένιο επιβλήθηκε χρηματική εγγύηση 200.000 ευρώ. Νομικοί κύκλοι αναφέρουν ότι ο μοναχός Αρσένιος δεν κατέβαλε ακόμα το ποσό που του επιβλήθηκε ως εγγύηση για τα όσα κατηγορείται και έχει προθεσμία είκοσι ημέρες να τα καταβάλει. Σχεδόν ταυτόχρονα, μεγάλος τηλεοπτικός σταθμός ξεκίνησε εχθές Κυριακή αφιέρωμα στην υπόθεση Βατοπεδίου.
Με αφορμή τα παραπάνω, θέλω να παρατηρήσω κάποια πράγματα σε σχέση με το Άγιο Όρος και αν χρειαστεί θα συνεχίσω και σε κάποιο επόμενο «Έμβολο». Το κοινοβιακό καθεστώς που υπάρχει σήμερα και στα είκοσι μοναστήρια, σημαίνει ότι την περιουσία του καθενός από αυτά τη διαχειρίζεται η μοναστική αδελφότητα του μοναστηριού και δεν επιτρέπεται σε κανένα από τα μέλη αυτών των αδελφοτήτων να κατέχει ατομική περιουσία και ιδιοκτησία. Με αυτό τον τρόπο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αρχή η οποία διέπει τη λειτουργία των μοναστηριών ως οικονομικών μονάδων είναι η αρχή της κοινοκτημοσύνης, ή κομμουνιστική αρχή. Κανένα από τα μέλη της μοναστικής αδελφότητας ενός κοινοβιακού μοναστηριού δεν εισπράττει μισθό για την εργασία του. Οι μοναχοί του κοινοβίου δεν παίρνουν καμμιά αμοιβή για τα διακόνημά τους.
Καθώς για την εργασία τους τα μέλη μιας μοναστικής αδελφότητας δεν εισπράττουν μισθό ή δεν κατέχουν κάποια ατομική περιουσία, οι «υλικές» τους ανάγκες, οι ανάγκες διαμονής, διατροφής και ρουχισμού καλύπτονται αποκλειστικά από το μοναστήρι.
Ένα από τα ερωτήματα που μπορούν να τεθούν είναι αν τα παραπάνω χαρακτηριστικά ισχύουν για όλους τους μοναχούς ή αν υπάρχουν μοναχοί οι οποίοι, ενώ είναι κοινοβιάτες, διαθέτουν ταυτόχρονα ατομική περιουσία. Μοναχοί που θέλουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του πνευματικού τους αγώνα, είναι αδιανόητο να κατέχουν και να διαχειρίζονται ατομική περιουσία, καθώς το γεγονός αυτό συνιστά πνευματική αδυναμία και παράδοσή τους στο πάθος της απληστίας. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο, όταν πνευματικά αδύναμοι μοναχοί δεν έχουν ούτε πνευματική καθοδήγηση και επίβλεψη από κάποιον που να μπορεί να τους συγκρατήσει μέσα στη λογική του πνευματικού τους αγώνα. Τότε τα πράγματα μπορούν να προσλάβουν ανεξέλεγκτες μορφές, είτε εντός είτε εκτός Αγίου Όρους. Επομένως, το ζήτημα της πνευματικής υγείας ή ασθένειας είναι ζήτημα πνευματικής καθοδήγησης.
Το ίδιο ισχύσει και στις περιπτώσεις των μοναχών που δε ζουν στα μεγάλα κοινόβια, αλλά σε μικρά «σπίτια», είτε αυτά είναι διάσπαρτα σε όλη την έκταση του Αγίου Όρους είτε είναι συγκεντρωμένα σ’ ένα χώρο και αποτελούν οικιστικές μονάδες γνωστές ως «σκήτες». Τα σπίτια αυτά είναι οικονομικές μονάδες χωρίς περιουσία. Γι’ αυτόν το λόγο οι μοναχοί που μένουν σε αυτά, παράγουν κάποια προϊόντα και τα πωλούν προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους. Με την ευλογία του γέροντά τους, οι μοναχοί των σπιτιών αυτών φτιάχνουν προς πώληση εικόνες, θυμίαμα, κρασί, κομποσκοίνια και διάφορα άλλα προϊόντα. Υπάρχουν μοναχοί σε κελιά που είναι μαραγκοί, σιδεράδες, ράφτες, βιβλιοδέτες, κατασκευαστές τορβάδων, αγιογράφοι, ξυλογλύπτες, λιβανάδες.
Η έκταση που μπορεί να πάρει η παραγωγή ενός εργόχειρου εξαρτάται από τη διάκριση και την καθοδήγηση του γέροντα, δηλαδή του πνευματικού πατέρα των μοναχών. Μπορεί ένας γέροντας να κρατά το εργόχειρο και την παραγωγή τόσο περιορισμένη, ώστε να καλύπτει απλώς τις ανάγκες της διατροφής και της συντήρησης. Ωστόσο, μπορεί κάποιος άλλος γέροντας, ανταποκρινόμενος και στη ζήτηση, να δώσει οδηγίες επέκτασης της παραγωγής και το εργόχειρο να γίνει πηγή πλούτου. Ο πειρασμός της απληστίας συνιστά ένα διαρκή πνευματικό κίνδυνο. Όπως φαίνεται, σε αυτόν δεν αποδεικνύονται ευάλωτοι μόνο οι φορείς του καπιταλιστικού πνεύματος. Πολλές φορές τα βέλη διαπερνούν και εκείνους που έχουν πάρει όρκους άσκησης.