Με 350 συμμετοχές από 41 χώρες όλου του κόσμου, ολοκληρώθηκαν προχθές Τρίτη οι εργασίες του 9ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Γεωπάρκων, που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Μυτιλήνη, έχοντας στρέψει στη Λέσβο το παγκόσμιο ενδιαφέρον του τομέα της ανάδειξης και αξιοποίησης φυσικών μνημείων και της ανάπτυξης του ποιοτικού τουρισμού. Μια διοργάνωση που είχε, εκτός άλλων, ως αποτέλεσμα την ένταξη 11 νέων μελών στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων, ανάμεσα σε αυτά και η περιοχή του Βίκου Αώου, αλλά και τη γνωριμία των συνέδρων με ολόκληρο το νησί της Λέσβου.


Το 9ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Γεωπάρκων πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της UNESCO, μετά από απόφαση της γενικής διευθύντριας, I. Bokova. Συνδιοργανώθηκε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και το Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ενώ είχε την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και της γενικής γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής.

Οι σύνεδροι και οι εργασίες
Σε αυτό το μεγαλύτερο στην ιστορία των γεωπάρκων Συνέδριο, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στο χαιρετισμό του κατά τις εργασίες έναρξης, την περασμένη Παρασκευή, ο Νίκος Ζούρος, πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, συμμετείχαν δεκάδες επιστήμονες από πολλές χώρες της Ευρώπης, αλλά και από χώρες όπως η Αιθιοπία, η Αυστραλία, το Βιετνάμ, η Ινδία, το Ιράν, η Κίνα, η Μαλαισία, η Σαουδική Αραβία κ.ά.. Ανάμεσα σε αυτούς, εκπρόσωποι γεωπάρκων και προστατευόμενων περιοχών με γεωλογικό ενδιαφέρον, εκπρόσωποι της UNESCO, του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και υπουργείων, Περιφερειών και τοπικής αυτοδιοίκησης.
Σημαντικότερες παρουσίες αυτές των επικεφαλής: της επταμελούς αντιπροσωπείας τού «Ντονγκ Βαν Καρστ Πλατώ», γενικού διευθυντή του υπουργείου Εξωτερικών του Βιετνάμ και γενικού γραμματέα της εθνικής επιτροπής UNESCO, πρέσβη Σαν Τσάου Παμ, της 12μελούς αντιπροσωπείας του Γεωπάρκου «Φανγκ-σαν», κυβερνήτη της ομώνυμης περιοχής του Πεκίνου, Γκάο Βενκάι, της οκταμελούς αντιπροσωπείας του Γεωπάρκου «Νιτζ» και κυβερνήτη της επαρχίας Fujan της Κίνας, Λι Λιν, της 12μελούς αντιπροσωπείας από την Πορτογαλία και πρόεδρο της εθνικής επιτροπής UNESCO, πρέσβη Φ. Αντρέσεν Γκουιμάρες, και της 12μελούς αντιπροσωπείας από την Ιαπωνία, δήμαρχο της πόλης Τογιόοκα, Μουναχάρου Νακαγκάι.
Συνολικά 180 ανακοινώσεις πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια των εργασιών του 9ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Γεωπάρκων, συμμετοχή που σύμφωνα με τους διοργανωτές ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, τόσο από άποψη αντιπροσώπευσης χωρών, όσο και από άποψη ποιότητας εισηγήσεων. Τις 24 ενότητες του Συνεδρίου απασχόλησαν θέματα σχετικά με την ανάπτυξη των γεωπάρκων στις ευρωπαϊκές χώρες αλλά και διεθνώς, με το ρόλο τους στην προστασία της γεωλογικής κληρονομιάς, την επίδραση της κλιματικής αλλαγής και το ρόλο των γεωπάρκων στην κατανόησή της, αλλά και για την ανάπτυξη του γεωτουρισμού και τα οικονομικά οφέλη για την τοπική ανάπτυξη, την προώθηση της γεωλογικής κληρονομιάς και την επικοινωνία με το κοινό, την προβολή των γεωπάρκων ως τουριστικών προορισμών ποιότητας και το μέλλον των σημαντικών αυτών μνημείων.
Στα πέντε θεματικά συμπόσια αναζητήθηκαν επιπλέον προτάσεις σχετικά με την οικονομική διάσταση της λειτουργίας ενός γεωπάρκου και τις υπηρεσίες που προσφέρονται στους επισκέπτες του.



Η τελετή έναρξης
Στην επίσημη τελετή έναρξης του Συνεδρίου στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης, την περασμένη Παρασκευή, παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Νίκος Σηφουνάκης, ο αντιδήμαρχος Μυτιλήνης Παντελής Πατερέλλης, ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου Νίκος Σουλακέλλης, η εκπρόσωπος της UNESCO Μάργκαρετ Πάτζακ, o εκπρόσωπος της Διεθνούς Ένωσης Γεωεπιστημών Ζακ Σαρβέ και ο διευθυντής Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης, Τιμ Μπάντμαν. Το Συνέδριο, επιπλέον, χαιρέτισαν με μηνύματά τους η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, η γενική γραμματέας της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Σοφία Θεολογίτου, και ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Πάρις Τσάρτας.
Η εκπρόσωπος της UNESCO τόνισε τη σημασία των γεωπάρκων για την προστασία της φυσικής κληρονομιάς και την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, αναφέροντας πως για τον ίδιο το φορέα η λειτουργία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων αποτελεί το παράδειγμα για την ανάπτυξη αντίστοιχων δικτύων και στις άλλες ηπείρους. Ο εκπρόσωπος της Διεθνούς Ένωσης Γεωεπιστημόνων σημείωσε ότι τα γεωπάρκα αποτελούν «μια ευκαιρία συνεργασίας της επιστημονικής κοινότητας με τις τοπικές κοινωνίες, για την ανάδειξη των φυσικών πόρων και την ενεργοποίηση του τοπικού δυναμικού», ενώ ο αναπληρωτής συντονιστής του Δικτύου, Πάτρικ ΜακΚήβερ, χαρακτήρισε τη Λέσβο ως «ένα απόλυτα επιτυχημένο παράδειγμα» για τα γεωπάρκα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ομιλία του Σηφουνάκη
Κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Σηφουνάκης, αναφέρθηκε στην ανάγκη για ανάδειξη των φυσικών και γεωλογικών μνημείων, καθώς και στις προσπάθειες της Πολιτείας για την ανάδειξη του απολιθωμένου δάσους.
«Τα γεωλογικά πάρκα είναι η μνήμη της Γης: μαρτυρούν στο σημερινό μελετητή και επισκέπτη τα στάδια εξέλιξης της ζωής στον πλανήτη», σημείωσε χαρακτηριστικά. Ο κ. Σηφουνάκης εξήρε, επιπλέον, τη δράση της UNESCO στον τομέα αυτό και συνεχάρη το Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και το Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου για την αδιάκοπη, όπως είπε, προσπάθειά τους να διδάξουν και να εξοικειώσουν το ευρύ κοινό με τη γεωλογία και τους τρόπους που αυτή έχει καθορίσει το φυσικό περιβάλλον και την ανθρώπινη δημιουργία.
Αναφερόμενος, μάλιστα, στην πρωτοβουλία του κ. Ζούρου, αλλά και του κ. Γκάι Μαρτίνι, να ιδρύσουν το Δίκτυο των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων, τόνισε πως αυτή «έθεσε τα θεμέλια μιας νέας μορφής θεματικού τουρισμού με μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης, το γεωτουρισμό».
Κλείνοντας και αναφερόμενος στη λειτουργία του Μουσείου Απολιθωμένου Δάσους στο Σίγρι, ο αναπληρωτής υπουργός είπε: «Βίωσα τα τελευταία 30 σχεδόν χρόνια την προσπάθεια δημιουργίας αυτού του Μουσείου και νιώθω ότι δημιουργήσαμε ένα από τα σημαντικότερα έργα στον τόπο αυτό.»
Ο ίδιος απένειμε, στην ειδική επετειακή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε για τα 10 χρόνια που συμπληρώνονται φέτος από την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων, ειδικά διπλώματα στα 42 μέλη του.



Εντάχθηκαν 11 νέα μέλη
Παράλληλα με τις εργασίες του Συνεδρίου, την περασμένη Κυριακή πραγματοποιήθηκε, στην αίθουσα της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αιγαίου με συμμετοχή και του κ. Ζούρου, μια «μαραθώνια», κατά τους διοργανωτές, συνεδρίαση του 11μελούς Γραφείου Γεωπάρκων της UNESCO, που για πρώτη φορά συνεδρίασε στη Λέσβο. Σε αυτήν έγινε η αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων για την ένταξη νέων μελών στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων, ενώ συζητήθηκαν και οι κατευθύνσεις για τη λειτουργία και το συντονισμό του Δικτύου τα επόμενα δύο χρόνια.
Τα 10 από τα 11 νέα μέλη, των οποίων η ένταξη στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων τελικά ανακοινώθηκε και στις αντιπροσωπείες των οποίων δόθηκε το ειδικό δίπλωμα ένταξης από την κ. Πάτζακ και τον κ. Ζούρο, είναι τα γεωπάρκα: Basque Coast (Ισπανία), Paco Nazionale del Cilento e Vallo di Diano (Ιταλία), Rokua (Φινλανδία), Tuscan Mining Park (Ιταλία), Stonwhammer (Καναδάς), Leye - Fengshan (Κίνα), Nindge (Κίνα), San’ in Kaigan (Ιαπωνία), Jeju island (Κορέα) και Dong Van Karst Plateau (Βιετνάμ). Το 11ο γεωπάρκο που εντάχθηκε, είναι αυτό της περιοχής Βίκου Αώου, εντός του Εθνικού Δρυμού, που, εκτός από τη μοναδική πανίδα, περιλαμβάνει και ένα σπάνιο σύνολο γλυπτικών συνόλων, διαμορφωμένων στο ασβεστολιθικό υπόβαθρο της ιόνιας γεωτεκτονικής ενότητας.
«Η περιοχή του Βίκου Αώου, ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς, αξιολογήθηκε από δύο αξιολογητές, έναν από την Ιρλανδία και έναν από την Ισπανία, τον περασμένο Ιούλιο και η έκθεση συζητήθηκε στο πλαίσιο του Συνεδρίου», εξήγησε στο «Ε» ο κ. Ζούρος. «Οι λόγοι που οδήγησαν στην ένταξη ήταν αφενός η φυσική ομορφιά και αφετέρου η ύπαρξη δραστηριοτήτων που ουσιαστικά ανήκουν στην ήπια τουριστική ανάπτυξη. Και φυσικά, ο συνδυασμός της προστασίας του φυσικού με το δομημένο περιβάλλον της περιοχής, κάτι που οδηγεί στο χαρακτηρισμό ενός τόπου ως “γεωπάρκου”. Η ένταξη αυτή έχει μεγάλη σημασία για την Ελλάδα, αφού, διαθέτοντας πλέον τέσσερα γεωπάρκα, θα έχει και “καλύτερη φωνή” σε διεθνή θέματα.»


Ο χάρτης με τα 42 γεωπάρκα της Ευρώπης

Ξεναγήσεις σε όλο το νησί
Πέρα από τις καθαυτές εργασίες του Συνεδρίου, οι 350 επιστήμονες ακολούθησαν ένα ευρύ πρόγραμμα ξεναγήσεων σε όλη τη Λέσβο. Σε αυτό περιλαμβάνονταν, εκτός άλλων, προορισμοί όπως ο αρχαιολογικός χώρος των Μέσσων, το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας στην Αγία Παρασκευή, η εκκλησία του Ταξιάρχη στο Μανταμάδο, ο ηφαιστειακός δόμος και το Κάστρο του Μολύβου, ο ηφαιστειακός λαιμός και η εκκλησία της Παναγίας στην Πέτρα, τα βυζαντινά μοναστήρια της Λέσβου.
Όπως είναι φυσικό, οι σύνεδροι επισκέφθηκαν το απολιθωμένο δάσος Λέσβου και τις γεωλογικές δομές του νησιού, όπως τα ηφαίστεια του Λεπετύμνου και της Βατούσας και τα ηφαιστειακά κέντρα Ορδύμνου, Ερεσού και Μεσοτόπου. Βρέθηκαν, επιπλέον, στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας όπου, αφού τους υποδέχτηκε ο πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Σιγρίου, Απόστολος Αθανασιάδης, ξεναγήθηκαν και ενημερώθηκαν πάνω στις δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην έρευνα και συντήρηση των απολιθωμάτων, για τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και την προβολή των μνημείων της φύσης, αλλά και σχετικά με τις υπηρεσίες που ο φορέας παρέχει στους επισκέπτες του.
Σύμφωνα με τους διοργανωτές, μετά από την επίσκεψη αυτή, που τους βοήθησε να διαπιστώσουν τη συμβολή του γεωτουρισμού στην ανάπτυξη της περιοχής, οι ξένοι ειδικοί δήλωσαν ότι ο τρόπος ανάδειξης του απολιθωμένου δάσους προσφέρει εξαιρετικές δυνατότητες για την ανάπτυξη του ποιοτικού τουρισμού στη Λέσβο, ενώ χαρακτήρισαν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας ως «πρότυπο», εξαίροντας παράλληλα τις υφιστάμενες υποδομές του ίδιου και του Πανεπιστημίου Αιγαίου για την «υψηλού επιπέδου» διοργάνωση συνεδρίων.
Όπως σημειώνουν, μάλιστα, χαρακτηριστικά οι διοργανωτές, όλοι οι σύνεδροι δήλωσαν πως θα προβάλουν το απολιθωμένο δάσος και τη Λέσβο στις χώρες τους και θα ενημερώσουν την ακαδημαϊκή κοινότητα των χωρών τους για τις δυνατότητες επίσκεψης.
Μιλώντας στο «Ε», ο αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής του Μουσείου, Νίκος Ζούρος, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Οι επισκέπτες έμειναν κατενθουσιασμένοι, αφενός από την ποιότητα των υποδομών, κυρίως όμως από τον τρόπο λειτουργίας των υποδομών αυτών και από τον τρόπο που το σύνολο των επιστημόνων που δουλεύουν στο Μουσείο προσπαθεί να προβάλει τη φυσική κληρονομιά στο σύνολο του νησιού, έχοντας δεθεί οι προορισμοί και τα σημεία ενδιαφέροντος που προβάλλουν τη Λέσβο ως προορισμό ιδιαίτερης σημασίας.»