Ένα χρόνο μετά τις δημοτικές εκλογές, ο Παντελής Πατερέλλης μιλά στο «Ε»

Ήδη συμπληρώθηκε ένας χρόνος απ’ τις δημοτικές εκλογές μέχρι σήμερα. Μια πρώτη απολογιστική προσέγγιση για το πώς εξελίχθηκαν οι τοπικές υποθέσεις στον ενιαίο καλλικράτειο Δήμο Λέσβου επιχειρούμε σε μια συζήτηση με τον Παντελή Πατερέλλη, έναν απ’ τους πιο παλιούς ενεργούς αυτοδιοικητικούς του νησιού. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο κ. Πατερέλλης, ασκεί κριτική στη δημοτική αρχή, αποτιμώντας τι έκανε αλλά κυρίως τι δεν έκανε μέσα σ’ αυτόν το χρόνο, αξιολογεί και το πώς κινήθηκε αντιπολιτευτικά, ενώ καταθέτει τη διαπίστωση, απ’ την αρχή κιόλας της κουβέντας, πως «καμμιά φορά μια ήττα ίσως και να έχει μεγαλύτερη αξία από μια νίκη».

Κύριε Πατερέλλη, πώς κύλησε αυτοδιοικητικά ο ένας χρόνος μετά τις πρώτες δημοτικές εκλογές για το Δήμο Λέσβου;
«Κατ’ αρχάς αυτό το χρόνο διαπίστωσα ότι καμμιά φορά μια ήττα ίσως και να έχει μεγαλύτερη αξία από μια νίκη, αν γίνει σωστή αξιολόγηση των παραγόντων που συνέβαλαν σ’ αυτήν.
Σε ό,τι αφορά στο Δήμο Λέσβου αυτό το διάστημα μπορώ να το χαρακτηρίσω με τον όρο tabula rasa. Δεν έγινε τίποτε, επικρατεί κατάσταση αγρανάπαυσης, μη αξιοποίησης των όποιων ευκαιριών υπάρχουν. Κι όλα αυτά, σε ένα περιβάλλον έντονης κρίσης, που ο κόσμος ενώ δικαιολογημένα προβάλλει μεγαλύτερες απαιτήσεις απ’ την αυτοδιοίκηση, έχει απογοητευτεί πλήρως από μια αδρανούσα και συχνά ψευδόμενη δημοτική αρχή· η οποία δείχνει να ενδιαφέρεται μόνο για τη μάχη των εντυπώσεων κι όχι για την ουσία. Οι εντυπώσεις, όμως, όπως γνωρίζετε, δε διαρκούν για πολύ. Τα επικοινωνιακά εφευρήματα δημιουργούν πρόσκαιρες εντυπώσεις και εκφράζουν μισές αλήθειες.»
Φταίει κατά την άποψή σας ο «Καλλικράτης» για όλα τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο Δήμος Λέσβου;
«Εμείς κληθήκαμε να κάνουμε αντιπολίτευση σε μια δημοτική αρχή που επιμένει να αντιπολιτεύεται την αντιπολίτευση. Οι πολίτες έχουν φοβερά προβλήματα καθημερινότητας αφού τίποτε δε γίνεται, και η δημοτική αρχή χάνει κάθε μέρα το παιχνίδι της ένταξης έργων σε προγράμματα - και για αυτό φυσικά δεν ευθύνεται ο “Καλλικράτης”. Για το ότι ο προϋπολογισμός του Δήμου ψηφίστηκε με επτά μήνες καθυστέρηση και στην ουσία ο προϋπολογισμός τού 2012 θα είναι μια απλή φωτοτυπία τού ’11, ομοίως δε φταίει ο “Καλλικράτης”.

«Μονά, ζυγά, δικά τους»
»Θα έλεγα εδώ πως η δημοτική αρχή παίρνει μετάλλιο στο “μονά, ζυγά, δικά μου”. Είναι το δικό της άθλημα. Όταν τα πράγματα πετυχαίνουν, προσπαθεί να τα οικειοποιηθεί, χωρίς να αναδεικνύει τα καλά του “Καλλικράτη”. Ενδεικτικά αναφέρω για παράδειγμα κάποιες κακές συμπεριφορές-κακοδιοίκηση τέως αυτοδιοικητικών, στις οποίες μπήκε φρένο με τη διοικητική μεταρρύθμιση. Ή το γεγονός ότι οι 12 τέως δήμοι και νυν δημοτικές ενότητες έχουν μέσω του νέου Δήμου διαχειριστική επάρκεια για την υλοποίηση των έργων τους, θέμα που δεν το έχει ποτέ αναδείξει η δημοτική αρχή.
Απ’ την άλλη, όταν υπάρχει έστω και υποψία προβλήματος, αυτόματα απεκδύεται πάσα ευθύνη και παραπέμπει στον κακόμοιρο “Καλλικράτη”.
Φυσικά την αντίθεσή μου για το χωροταξικό του “Καλλικράτη” και την άποψη ότι έπρεπε το νησί να ήταν τρεις δήμοι, εξακολουθώ να την πιστεύω και την υποστηρίζω, συμμετέχοντας και σε δικαστικούς αγώνες με τους κατοίκους της Καλλονής, σε αντίθεση με το δήμαρχο, ο οποίος φοβούμενος μην εκπέσει η δημοτική αρχή απ’ τη δικαίωση του δικαστικού αγώνα της Λέσβου, δε συμμετέχει και έχει “ταμπουρωθεί” πίσω απ’ το δημοψήφισμα για τον “Καλλικράτη”, λες και υπάρχει περίπτωση να βγει αποτέλεσμα διαφορετικό.»

Ωρολογιακή βόμβα
«Συνολικά για τα ζητήματα του “Καλλικράτη”, η αντιμετώπιση είναι “ερμαφρόδιτη”, αφού ό,τι καινοτομίες φέρνει, χωρίς να αξιολογηθεί αν πράγματι συμφέρουν τους δημότες ή όχι, σπεύδει ο κ. Δήμαρχος να τις ενστερνιστεί. Αναφέρομαι στα παλαιότερα σενάρια για τη δημιουργία 23 αντιδημαρχιών ή πρόσφατα στην ιδιωτικοποίηση της Καθαριότητας, όπου η Λέσβος είναι απ’ τους πρώτους δήμους που την ψήφισαν. Άλλωστε, έχω πει και στο παρελθόν ότι ο “Καλλικράτης” είναι ένα καλό εργαλείο, το οποίο όμως στα χέρια ανίκανων ανθρώπων γίνεται μια επικίνδυνη ωρολογιακή βόμβα.
Εκτιμώ όμως ότι τα περιθώρια που έχει να υποστηρίζει πως για όλα φταίει ο “Καλλικράτης”, έχουν εξαντληθεί. Σύντομα έρχονται οι συνεδριάσεις του απολογισμού και του επόμενου προϋπολογισμού, και θα κριθεί για το μηδενικό του έργο, και για αυτό δεν μπορεί να συνεχίζει να είναι κριτής, αλλά θα γίνει κρινόμενος και επικρινόμενος. Εξάλλου, θα υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης, επίσης σύντομα με τους άλλους νησιωτικούς δήμους, οι οποίοι τρέχουν, εντάσσουν έργα και απορροφούν πιστώσεις. Δείτε τι γίνεται στη Λήμνο, στη Χίο, στη Σάμο.»
Ποιο θεωρείτε ως το μεγαλύτερο μειονέκτημα της δημοτικής αρχής;
«Πολλές φορές η δημοτική αρχή νομίζω πως ανταγωνίζεται και εσάς τους δημοσιογράφους, γιατί ο κ. Δήμαρχος απαριθμεί τα προβλήματα, σχολιάζει την επικαιρότητα, διοχετεύει δυσαρέσκεια κατά πάντων, συνεντευξιάζεται και δέχεται ναυάρχους και στρατηγούς στο Παλαιό Δημαρχείο το οποίο ανακαίνισε για αυτόν το σκοπό και γενικά λειτουργεί ως ένας καλός ρεπόρτερ. Πιστεύω ότι στην ουσία δεν τον ενδιαφέρει να διοικήσει, να πάρει αποφάσεις. Έχω πει κατ’ επανάληψη και στο Δημοτικό Συμβούλιο ότι στην Αγγλία σε κάθε δήμο υπάρχουν δύο δήμαρχοι: ο δήμαρχος των λόρδων και ο εκτελεστικός δήμαρχος. Καταλαβαίνετε ποιος ρόλος αρμόζει στο νυν δήμαρχο Λέσβου. Όμως τέτοιο δήμαρχο χρειάζεται ο τόπος, τοιούτος έπρεπεν ημίν αρχιερεύς;»

«Τι το διαφορετικό;»
Τι πιστεύετε πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικό, ή καλύτερα εσείς τι θα κάνατε διαφορετικά αν είχατε εκλεγεί;
«Προσωπικά είμαι 17 χρόνια αποκλειστικά στην αυτοδιοίκηση, έχοντας μία επιτυχημένη επιστημονική και επαγγελματική πορεία και μια επίσης συνεχή πολιτική παρουσία στα κοινά του τόπου μας από διάφορες θέσεις. Δηλώνω δε με την ευκαιρία για ακόμη μια φορά, ξεκάθαρα, ότι δε με ενδιαφέρει τίποτε άλλο εκτός απ’ την αυτοδιοίκηση. Ούτε βουλευτικά αξιώματα, ούτε κομματικά. Οπότε, το πρώτο που θα έκανα, έχοντας και την απαιτούμενη για τις εποχές αυτοδιοικητική εμπειρία, θα ήταν να δημιουργήσω τα τρία διοικητήρια που είχα και στο πρόγραμμά μου, σε Καλλονή, Πλωμάρι - Γέρα και Μυτιλήνη. Κάποιες κομβικές για τη λειτουργία του Δήμου υπηρεσίες θα μεταφέρονταν σε Πλωμάρι και στην Καλλονή, και δε θα υπήρχε το σημερινό υδροκέφαλο διοικητικά σχήμα. Σε αντίθεση με τη δημοτική αρχή, που μεταφέρει υπηρεσίες και κόσμο απ’ όλα τα χωριά στη Μυτιλήνη, με ό,τι προβλήματα αυτό δημιουργεί και σε κοινωνικό επίπεδο στους δημοτικούς υπαλλήλους. Κι αυτό το υπερσυγκεντρωτικό σχήμα αποτυπώθηκε και στον Οργανισμό που έφερε προς ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Με την υλοποίηση του σχεδιασμού για τρία διοικητικά κέντρα, θα ανάγκαζα τους κυβερνώντες εκ του αποτελέσματος και της σωστής λειτουργίας να προχωρήσουν στο άμεσο μέλλον στην αλλαγή του χωροταξικού του “Καλλικράτη”.

Περί εμπιστοσύνης…
»Ακόμη, θα έδινα αρμοδιότητες, έχοντας εμπιστοσύνη στους εκλεγμένους προέδρους των τοπικών συμβουλίων, ανεξάρτητα με ποιο συνδυασμό έχουν εκλεγεί, στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων και στην ανάληψη πρωτοβουλιών, κάτι που έκανα και ως αντιδήμαρχος στον καποδιστριακό Δήμο Μυτιλήνης (βλέπε Λουτρά, Μόρια, Πάμφιλα, Παναγιούδα, Αφάλωνα, Αλυφαντά, Αγία Μαρίνα και Ταξιάρχες). Κι αυτό, άσχετα με το εάν προβλέπεται ή όχι στον “Καλλικράτη”, όπως άλλωστε δεν προβλεπόταν και απ’ τον “Καποδίστρια”. Εγώ είχα την υπογραφή, αλλά την όλη εκτέλεση των έργων την είχαν οι πρόεδροι, και αν υπάρχει η παραμικρή αντίρρηση στον ισχυρισμό μου, ας βγει κάποιος να με διαψεύσει.
Σε ό,τι αφορά δε το μεγάλο “αγκάθι” της Καθαριότητας, θα μπορούσε η δημοτική αρχή, πάλι εμπιστευόμενη τους προέδρους των χωριών, να προχωρήσει με “ιδιωτικοποίηση” ανά κοινότητα, με μία, δύο, αλλά και με τρεις αν χρειαζόταν για τα μεγάλα χωριά εργολαβίες. Οι οποίες θα ήταν υπό την επίβλεψη της Υπηρεσίας Καθαριότητας, αλλά και του προέδρου του κάθε χωριού. Έτσι θα υπήρχε σαφώς πολύ μικρότερο κόστος, και εκτιμώ πολύ καλύτερα αποτελέσματα.

«Άφησα προίκα»
»Στο επίπεδο των έργων, πιστεύω ότι έχω δώσει εξετάσεις όλα αυτά τα χρόνια διαχειριζόμενος Β΄ και Γ΄ Κ.Π.Σ., τα προγράμματα ΕΠΤΑ και “Θησέας”, το ΕΤΕΡΠΣ, την πρωτοβουλία Interreg, προγράμματα ως αντιδήμαρχος Έργων, εξετάσεις πιστεύω με επιτυχία. Θα συνέχιζα λοιπόν αυτήν την πορεία απορρόφησης χρημάτων, ιδιαίτερα σε αυτήν τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, που η ΣΑΤΑ, οι δικοί του πόροι που έχει ο Δήμος για έργα, είναι περιορισμένοι. Σημειωτέον ότι, αποχωρώντας απ’ το Δήμο Μυτιλήνης, άφησα “προίκα”, σε συνεργασία με τις Τεχνικές Υπηρεσίες, μια σειρά από ώριμες μελέτες προς ένταξη στο ΕΣΠΑ, οι οποίες παραμένουν αναξιοποίητες στα συρτάρια, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τα έργα της Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης Μυτιλήνης, με εγκεκριμένο προϋπολογισμό 13,85 εκατ. ευρώ, τα οποία ακόμη δεν τα έχει αγγίξει η δημοτική αρχή.

«Δήμος των κολλητών»
»Και καταλήγω λέγοντας τι δε θα έκανα: Δε θα ήμουν ως δήμαρχος, ταυτόχρονα αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών, Οικονομικών και Διοίκησης. Αλλά είναι όλα θέμα εμπιστοσύνης. Και απορώ πώς εμπιστεύεσαι κάποιον να τον βάλεις στο ψηφοδέλτιό σου και δεν τον εμπιστεύεσαι να του δώσεις αρμοδιότητες, να σε βοηθήσει για να βγει η δουλειά. Πόσο μάλλον όταν υπάρχουν στην παράταξη του κ. Δημάρχου αρκετά στελέχη ικανά να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας θεματικής αντιδημαρχίας.
Ακόμη, εκείνο που σε καμμία περίπτωση δε θα έκανα, θα ήταν να καταστήσω το Δήμο από Δήμο των πολιτών, σε Δήμο των κολλητών, με πρόσφατο το παράδειγμα της επιλογής ειδικών συνεργατών. Βέβαια, είναι στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δημάρχου να παίρνει όποιους θα ήθελε, αλλά… όχι και τον κηπουρό του.»
Εκτιμάτε πως υπάρχουν, έχετε διαπιστώσει εσείς σημάδια κακοδιοίκησης;
«Υπάρχουν συμπεριφορές που δεν αιτιολογούν το λάβαρο που σήκωσε προεκλογικά ο κ. Δήμαρχος του αποδεδειγμένα έντιμου, γιατί όλα στην αυτοδιοίκηση, όπως και στη ζωή, είναι προς απόδειξη. Και μέχρι σήμερα, εξ αιτίας αυτών των συμπεριφορών, η δημοτική αρχή κινείται προς την παλαιοκομματική κατεύθυνση, στο βωμό της οποίας εξαργυρώνονται διάφορες προεκλογικές δεσμεύσεις. Αυτό, όπως και εν γένει οι καθυστερήσεις στην παραγωγή έργου και τα σοβαρά προβλήματα στην άσκηση διοίκησης, έχει οδηγήσει πολύ γρήγορα στην εμφάνιση πολλών “κοψοχέρηδων”. Βέβαια όλα θα κριθούν στο τέλος της θητείας.»
Ως επικεφαλής παράταξης, πώς κινείστε, με ποια στρατηγική αντιπολιτευτικά; Πού νομίζετε ότι έχετε κάνει, αν έχετε κάνει, τις μεγαλύτερες εκπτώσεις για να βοηθήσετε τον τόπο;
«Εμείς δεν κάνουμε αντιπολίτευση με εξαρτημένα αντανακλαστικά, η οποία να αντιμετωπίζει με αρνητική διάθεση οποιαδήποτε πρωτοβουλία. Απεναντίας, η αντιπολίτευσή μας είναι εποικοδομητική, είναι ο έλεγχος της δημοτικής αρχής, η διατύπωση εναλλακτικών προτάσεων και η δημιουργική συμβολή σε όλα τα επίπεδα. Αυτό κάνουμε, αλλά ο κ. Δήμαρχος δημιουργεί εχθρούς μέσα στη φαντασία του, οι οποίοι τον υπονομεύουν και θεωρεί πως θέλουν το κακό του. Και σε καμμιά περίπτωση δεν κινούμαστε στην ανέξοδη λογική δημιουργίας εντυπώσεων. Μας ενδιαφέρει η ουσία και μπορώ να απαριθμήσω μια σειρά από τέτοιου είδους παρεμβάσεις μας όλους αυτούς τους μήνες, που έστω και καθυστερημένα αναγκάστηκε η δημοτική αρχή να υιοθετήσει: κρίση στο Πλωμάρι για τις κεραίες, Κολυμβητήριο, Γήπεδο, Δημοτική Συγκοινωνία κ.ά..
Αναφορικά με τις υποχωρήσεις που συνειδητά έγιναν απ’ την παράταξή μας για να προχωρήσουν οι τοπικές υποθέσεις, σημειώνω την ψήφιση του προϋπολογισμού, κορυφαία στιγμή για τη λειτουργία ενός Δήμου, αλλά και την έγκριση του Τεχνικού Προγράμματος.»
Από εδώ και πέρα, μήπως έχει περάσει η περίοδος χάριτος και σχεδιάζετε αλλαγής τακτικής;
«Απ’ την καινούργια χρονιά θεωρούμε ανεπίτρεπτο να συνεχίζουν να επαναλαμβάνονται τα ίδια λάθη, διότι τα περιθώρια έχουν στενέψει, τα προγράμματα εξαντλούνται, φεύγουν σαν τα τραίνα που περνούν μπροστά μας και χάνονται. Οπότε δε θα ανεχθούμε να εξακολουθήσουν τέτοιες συμπεριφορές, που δεν οδηγούν τον τόπο πουθενά.»
Σκοπεύετε να αναλάβετε κάποιες πρωτοβουλίες;
«Μπορεί ο κόσμος να έχει όπως σας είπα απογοητευτεί πλήρως απ’ τη δημοτική αρχή, αλλά αυτό δε σημαίνει πως αυτομάτως θα απευθυνθεί προς εμάς στις επόμενες εκλογές. Θα εξετάσει αν σε εμάς μπορεί να αναζητήσει νέους αρμούς εμπιστοσύνης, θα ζητήσει να δει αν έχουμε μάθει από όσα προβλήματα αντιμετωπίστηκαν την πρώτη περίοδο του Δήμου Λέσβου και τέλος θα κοιτάξει να δει αν μπορούμε να εγγυηθούμε για τον τόπο ένα καλό μέλλον. Γιατί αυτοδιοίκηση και πολιτική είναι πάντα μια άσκηση προσδιορισμού του εφικτού σε σχέση με την εξουσία και τα προβλήματα του κόσμου. Εμείς, πιστεύω, έχουμε και τις ιδέες και τα πρόσωπα που μπορούν να πείσουν για την αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών μας.
Εκτιμώ, μάλιστα, ότι στη συνείδηση του κόσμου, της Μυτιλήνης τουλάχιστον που ξέρει την πορεία μου, η αυτοδιοικητική μου θητεία είναι ταυτισμένη με την αποτελεσματικότητα στην παραγωγή έργων.
Σ’ αυτήν τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, ο Δήμος οφείλει να είναι το αποκούμπι του κόσμου και δουλεύουμε στη διαμόρφωση τέτοιων προτάσεων. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή η αυτοδιοίκηση δε σταθεί δίπλα στους πολίτες, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι βουλευτές και οι υπουργοί στις παρελάσεις, θα τα αντιμετωπίζουν οι δήμαρχοι και πολύ σύντομα μάλιστα.»

Συνάντηση όλων
Έχετε πάρει αποφάσεις για τον Ιούνιο του 2014 ή θεωρείτε ότι είναι ακόμη πρόωρο να μιλάμε για τις επόμενες εκλογές;
«Ως επικεφαλής δημιούργησα μια αυτοδιοικητική ομάδα από όλους τους πολιτικούς χώρους, από αξιόλογους ανθρώπους με τους οποίους βρισκόμαστε, συζητάμε και μέσα στο Δεκέμβριο προγραμματίζουμε μια συνάντηση των 333 υποψηφίων μας, αλλά και των φίλων του συνδυασμού μας. Το να δηλώνουμε από τώρα αν θα είμαστε ή όχι παρόντες το 2014 για να σώσουμε τον τόπο, το θεωρώ λίγο άτοπο και υπερβολικό μέσα σε αυτήν τη ρευστή κατάσταση, που δεν ξέρουμε η χώρα πού θα βρίσκεται και πώς έως τότε. Βέβαια, ως αυτοδιοικητική ομάδα παραμένουμε πάντα ενεργά μέσα στις εξελίξεις, γνωρίζουμε τα θέματα που απασχολούν τον κόσμο και θα ζητήσουμε και από νέους ανθρώπους που θέλουν να βοηθήσουν και είναι διαθέσιμοι, να επεξεργαστούν θέσεις για συγκεκριμένα ζητήματα.
Σε κάθε περίπτωση, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πάει μπροστά, να προχωρήσει ο τόπος, γιατί ο κόσμος έχει κουραστεί απ’ τις ανούσιες αντιπαραθέσεις και έχει ανάγκη από ανθρώπους εργατικούς, οι οποίοι θα κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Κι ευτυχώς έχουμε πολλούς τέτοιους.»
Τελειώνοντας, είστε ικανοποιημένος απ’ το αποτέλεσμα στην Περιφερειακή Ένωση Δήμων Βορείου Αιγαίου, στην οποία και εκλεχτήκατε αντιπρόεδρος;
«Η συμμετοχή μου στο διοικητικό συμβούλιο της ΠΕΔ από τη θέση του αντιπροέδρου είναι μια πρόκληση για μένα και θέλω να πιστεύω ότι με τη δεδομένη εμπειρία μου στην αυτοδιοίκηση, θα μπορέσω να προσφέρω το καλύτερο δυνατόν και σε αυτό το επίπεδο.
Ας μην ξεχνάμε ότι η ΠΕΔ, σα συλλογικό όργανο της αυτοδιοίκησης, μπορεί να διεκδικήσει και να γίνει ο μπροστάρης σε αγώνες για θέματα που καίνε τον κόσμο, όπως το επίκαιρο της μη κατάργησης των μειωμένων συντελεστών Φ.Π.Α., το θέμα των συγκοινωνιών, το θέμα της θεσμοθέτησης πόρων της αυτοδιοίκησης και γενικότερα της επίλυσης προβλημάτων των νησιωτών. Προσωπικά είμαι αποφασισμένος τέτοιες μάχες να δώσω μέσα απ’ την ΠΕΔ, από κοινού με τους συναδέλφους απ’ όλα τα νησιά της Περιφέρειάς μας.»