Λέσβος και Μυτιληναίων Αιγιαλός

Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Με το δέκατο έβδομο κείμενο θα κλείσουμε τα δημοσιεύματα για την Αχερώνη, την πρωτεύουσα των επτά χωριών της Καλλονής.
Όπως τονίσαμε σε προηγούμενες δεκαπενθήμερες επισημάνσεις, η Αχερώνη πήρε το όνομα από τον Αχερώνα ποταμό που την διασχίζει και η Καλλονή από τους Καλληνείς, τους Λέσβιους πλην Μυτιληναίων που συνεδρίαζαν το 70 μ.Χ. κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής κατοχής, στο Κοινόν των Μέσσων διενεργώντας τα Καλλιστεία των «ελκεσίπεπλων Λεσβίδων» προς τιμήν της θεάς Ήρας.
Στην έρευνά μας για την Αχερώνη Καλλονής επισημάναμε δύο γεωγραφικά τόξα: α) Το λατρευτικό τόξο του Παρθένη, οριζόμενο από το εξωκκλήσι Χριστός, το Μετόχι Αγίων Αναργύρων, τον Άγιο Λεόντιο (Λέτη) και τις Ρέσες (Αναιρέσες), β) το κατοικημένο τόξο του Κόλωνα, οριζόμενο από τον Προφήτη Ηλία, τα Κιόνια (Τσόνια), τα Τριάντα και τις μη ονομαζόμενες Λίμνες.
Η Ερατώ, εξερευνώντας την περιοχή και ανεβαίνοντας στα πέτρινα φυσικά γλυπτά του Παρθένη Δαφίων, δυτικά του Άγιου Λέτη, ανακάλυψε και φωτογράφησε το Κάστρο του Βραχοτσομπανάκου, ένα φρούριο υπέρ εκατονταπλάσιο του μεγέθους του, και κατέγραψε στο περιοδικό «Καλλονιάτικα» τεύχος 145, Απρίλιος - Ιούνιος 2011, σελ. 26 - 27, το παρακάτω κείμενο:

Βραχοτσομπανάκος
«Καλλονή, ένας τόπος πλούσιος σε φυσικές ομορφιές και ιστορία, ανεξερεύνητος ακόμη στο σύνολό του. Με τον Άρη έχουμε την τύχη κάθε φορά που επισκεπτόμαστε την Καλλονή να μας αποκαλύπτεται ένα μικρό κομμάτι της πολυποίκιλης ομορφιάς της, όπως συνέβη και στην πρόσφατη σύντομή μας επίσκεψη τον Μάιο.
Το όρος Παρθένη με μέγιστο υψόμετρο 263 μέτρα, φιλοξενεί τον βραχοτσομπανάκο. Ας συστηθούμε: Οι τσομπανάκοι είναι πουλιά μικρόσωμα ή μεσαίου μεγέθους, έχουν μακρύ ράμφος σαν σουβλί και κοντή ουρά. Εξειδικευμένα να σκαρφαλώνουν σε επιφάνειες με κλίση, ακόμη και με το κεφάλι τους προς τα κάτω ή να περπατούν ανάποδα κάτω από τα κλαδιά. Απουσιάζουν από την Κύπρο και από τα περισσότερα νησιά με αξιοσημείωτη εξαίρεση τη Λέσβο, όπου συναντώνται τρία είδη, ο δενδροτσομπανάκος που φωλιάζει σε τρύπες δένδρων (δρύες, οξιές), ο τουρκοτσομπανάκος που τον συναντάς σε δάση τραχείας πεύκης, και ο βραχοτσομπανάκος, ο επιδημητικός, σε βραχώδεις και κυρίως ασβεστολιθικές περιοχές με διάσπαρτους θάμνους και δένδρα, σε βιότοπους. Ο βραχοτσομπανάκος είναι τυπικό πουλί σε κάστρα και αρχαιολογικούς χώρους στη Νότια Ελλάδα (π.χ. Δελφοί, Ακροκόρινθος, Μονεμβασιά).

Ο βραχοτσομπανάκος είναι μεγαλύτερος από τα υπόλοιπα σε μέγεθος 14 - 15½ εκατοστά, με ανοιχτόχρωμο γκριζογάλανο πάνω μέρος, έχει ελαφρά κοκκινωπή-μπεζ χροιά σε πλευρά και κοιλιά και είναι λευκός στο στήθος. Η φωνή του ακούγεται συχνά και είναι δυνατή, το κελάηδημά του αποτελείται από μακρόσυρτα καθαρά σφυρίγματα.
Ανεβαίνοντας τα πέτρινα γλυπτά του Παρθένη συναντήσαμε τη σε μορφή χοάνης φωλιά του βραχοτσομπανάκου, ανάμεσα σε δύο τεράστιες πέτρες καλυμμένη από τους κινδύνους και τις απειλές της φύσης. Η κατασκευή της φωλιάς γύρω γύρω από λάσπη και με τούνελ εισόδου, στενή, με ευρύ εσωτερικό χώρο δείχνει την προηγμένη τεχνική των πλασμάτων της φύσης που υποκινούμενα από την ανάγκη επιβίωσης, τις βέλτιστες συνθήκες και την οικονομία, δημιουργούν τα πιο μοντέρνα αρχιτεκτονικά κατασκευάσματα.
Ο βραχοτσομπανάκος αποτελεί ένα μέρος του βιότοπου της Καλλονής και τον παρουσιάζουμε με πληροφορίες από τον οδηγό αναγνώρισης: «Τα πουλιά της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ευρώπης», έκδοση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, μετάφραση από την αγγλική έκδοση: «Collins Bird Guide» London 1999, σελ. 322-325.»

Ο Αντιγραφεύς
Άρης Κυριαζής