Δημήτρης Καλαντζάκης. Ο ζωγράφος του «άγιου νερού» της Λέσβου, μιλάει στο «Ε»

Ένα νέο ζωγράφο φιλοξενεί σήμερα στη σελίδα του πολιτισμού το «Ε», που σε αναζήτηση της αποκέντρωσης ήρθε με την οικογένειά του από την Αθήνα στη Μυτιλήνη πριν από δύο χρόνια, για να βρει, στη συνέχεια, την έμπνευση που του δίνει το τοπίο και το υγρό στοιχείο του νησιού. Ο λόγος για το Δημήτρη Καλαντζάκη, γεννημένο το 1969 στη Ροδεσία και απόφοιτο της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, του οποίου μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση, με μια άκρως ρεαλιστική απεικόνιση των ιαματικών λουτρών του νησιού, είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε πέρυσι το καλοκαίρι στο Οθωμανικό Λουτρό της Μυτιλήνης. Ο Δημήτρης Καλαντζάκης μάς μιλάει για το λόγο που αποφάσισε να αφήσει το αστικό περιβάλλον της Αθήνας και να ζήσει στη Μυτιλήνη και για όσα τελικά τον εμπνέουν στο νησί και στα ίδια τα λουτρά.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗστη ΒΑΓΓΕΛΙΩ ΧΡΗΣΤΙΔΟΥ

Τι ήταν αυτό που σας ώθησε στη ζωγραφική;
«Θυμάμαι τον εαυτό μου μόνο να ζωγραφίζει από μικρός. Αυτό που με τραβούσε και με τραβάει και τώρα ήταν τα οπτικά ερεθίσματα, που με ανάγκασαν να θέλω να τα ζωγραφίσω. Με τραβάει η “απεικόνιση”, το να προσπαθώ να απεικονίσω με τα δικά μου μέσα τον κόσμο αυτά που βλέπω. Είχα αποφασίσει από μικρός ότι θα ασχοληθώ με την τέχνη της ζωγραφικής και το ευτύχημα ήταν πως στην απόφασή μου αυτή να σπουδάσω στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, οι γονείς μου δεν αντέδρασαν κι έτσι δε με δυσκόλεψαν.»

Πώς είναι η καθημερινότητα σε σχέση με την τέχνη σας; Πόσες ώρες ζωγραφίζετε την ημέρα;
«Δουλεύω κυρίως βραδινές ώρες. Τότε μόνο μπορώ να αποκοπώ από την καθημερινότητα και να αφοσιωθώ αναπόσπαστος πια στο έργο μου. Η φύση της δουλειάς μου δε μου επιτρέπει αυστηρό προγραμματισμό. Τις ώρες εργασίας τις επιβάλλει η ίδια η ζωγραφική.»

Η ζωγραφική σας αποπνέει έντονα ρεαλιστική απεικόνιση των θεμάτων σας.
«Ναι, ζωγραφίζω ρεαλιστικά. Προσωπικά πιστεύω πως αποτυπώνω τη θεματολογία μου πέρα από το καθαρά οπτικό ερέθισμα, με τάση προς μια ακραία αληθοφάνεια, ίσως και πέρα από αυτή. Κι αυτό γιατί ο στόχος μου είναι να εμβαθύνω όσο περισσότερο γίνεται στο φυσικό περιβάλλον. Να καταγράψω τα ποικίλματα του φωτός, να συλλάβω και να αποδώσω την υφή των αντικειμένων, την αναγλυφικότητα και την ψευδαισθητική τους απτική πραγματικότητα. Αν θα έπρεπε, λοιπόν, να χαρακτηρίσω το είδος της ζωγραφικής μου, θα έλεγα ότι είναι υπερρεαλιστική.»

Το ρεαλισμό αυτόν, τον εκφράζουν και τα χρώματα που χρησιμοποιείτε.
«Πιστεύω στην καθαρότητα του χρώματος, στη βαθύτητά του. Η διαδικασία για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο σε μια ζωγραφική αναπαράσταση είναι απαιτητική και πρέπει να γίνει με πολύ αυστηρό και συγκεκριμένο τρόπο, ώστε τα χρώματα να είναι έντονα, ζωηρά, χωρίς γκρίζα. Οι λαδομπογιές είναι τα χρώματα που προσδίδουν μια τέτοια καθαρότητα και η σωστή τους χρήση τα κάνει αξεπέραστα. Οι ακουαρέλες, σα χρώματα που δουλεύονται με το νερό και σαν τεχνική άμεσης ζωγραφικής, παρουσιάζουν για μένα μεγάλο ενδιαφέρον και τα αποτελέσματά της είναι συνήθως εκπληκτικά.».

Ζωγραφίζοντας στη Μυτιλήνη
Πότε και πώς αποφασίσατε να ζήσετε στη Μυτιλήνη από την Αθήνα;
«Ζω στη Μυτιλήνη εδώ και δύο χρόνια. Τα τελευταία χρόνια ερχόμουν πολύ συχνά στη Λέσβο, αφού η γυναίκα μου κατάγεται από εδώ. Από τις επισκέψεις αυτές ήδη με είχε κερδίσει το νησί και όταν τέθηκε το ερώτημα του πού είναι καλύτερο να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, θεωρήσαμε καλό να αποκεντρωθούμε και να έρθουμε εδώ, γιατί το περιβάλλον είναι σίγουρα καλύτερο για τα παιδιά και εμένα μου δίνει περισσότερα ερεθίσματα κι έναν πιο ήρεμο τρόπο ζωής. Η μεγαλούπολη, δυστυχώς, αλλοτριώνει τους ανθρώπους και οι ρυθμοί της πόλης είναι συχνά απαγορευτικοί. Η Αθήνα, βέβαια, παραμένει το κέντρο των γεγονότων και των εικαστικών δρώμενων. Γι’ αυτό το λόγο διατηρώ πάντα το εργαστήριό μου εκεί και φροντίζω να ταξιδεύω συχνά, ώστε να παρακολουθώ τις εξελίξεις.»

Αυτό που χαρακτηρίζει έντονα τα έργα σας είναι το υγρό στοιχείο. Κάτι που βρίσκετε μάλλον… άφθονο στη Λέσβο.
«Το νερό είναι η εμμονή μου. Τα κάνει όλα πιο φωτεινά, πιο λαμπερά, ίσως και πιο σκληρά. Ασχολούμαι με το νερό σε όλες του τις εκφάνσεις, αφού ανέκαθεν είχα σχέση με τη θάλασσα, αφού μεγάλωσα στην Κρήτη. Θυμάμαι τον εαυτό μου να γυρνάω με μάσκα και να κυνηγάω στο βυθό, να μαζεύω κοχύλια, που επίσης απεικονίζω με διάφορους τρόπους. Με γοητεύει το νερό ακόμη και σαν ουράνιο στοιχείο, μέσα από την ιδιαιτερότητα που αποκτά το φως σε πηχτές ατμόσφαιρες, μετά από βροχή, καταιγίδα, συννεφιά, το γκρίζο του ουρανού, η βροχή στον ορίζοντα, το ουράνιο τόξο και οι διαθλάσεις του φωτός στα σύννεφα. Είναι αλήθεια πως στη Λέσβο αντλώ πολλά ερεθίσματα για τη ζωγραφική μου από τη θάλασσα και το υγρό στοιχείο.»

Ποιο είναι το αγαπημένο σας μέρος στο νησί;
«Όλο το νησί είναι υπέροχο. Η Λέσβος είναι ένα προνομιούχο νησί, έχει μια ανατολική πλευρά που είναι μέσα στα δέντρα και τα δάση, μια βόρεια πλευρά που θυμίζει σεληνιακό τοπίο, νερά καθαρά, από το Χρούσο μέχρι τα Βατερά, το Μόλυβο με το ιδιαίτερο στοιχείο του και την αρχιτεκτονική που σε υποβάλλει. Όλα τα μέρη είναι διαλεχτά.»

Προηγούμενες και επόμενες εκθέσεις
Έχετε ζωγραφίσει πολύ τα λουτρά της Λέσβου και ειδικά αυτά του Λισβορίου, με τόσο ρεαλιστικό τρόπο που όποιος έβλεπε τα έργα σας στην έκθεση που παρουσιάσατε πέρυσι το καλοκαίρι, νόμιζε ότι βρισκόταν μέσα. Τι ήταν αυτό που σας γοήτευσε στους χώρους τους;
«Το νησί το γνώρισα μέσα από τα Λουτρά. Τα νερά των λουτρών είναι μια ιδιαίτερη υδάτινη κατάσταση και έχουν και την ιαματική ιδιότητα, που είναι κι αυτό που χαρακτηρίζει τη διαφορετικότητά τους. Είναι εκπληκτικοί χώροι, κρατώντας από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και έχουν πολύ ωραίο αέρα και ατμόσφαιρα ιδανική και ειδυλλιακή. Με γοήτευσε το ότι παντρεύουν το αρχιτεκτόνημα με το νερό και το υδάτινο στοιχείο, καθώς και το ότι ο κόσμος τα προσεγγίζει για να βρει κάθαρση. Όλα αυτά με κέρδισαν και προέκυψε ένας πολύ μεγάλος όγκος δουλειάς. Με τράβηξαν κυρίως αυτά του Λισβορίου, λόγω φωτός και χρώματος, αλλά και του Πολιχνίτου, ή αυτά στα Θέρμα, όπου οι ατμοί είναι πολύ έντονοι και τα κάνουν πιο ατμοσφαιρικά.»

Πώς ανταποκρίθηκε ο κόσμος της Μυτιλήνης στην περσινή σας έκθεση;
«Την περσινή έκθεση την είχα δείξει πιο πριν και στην Αθήνα. Στη Μυτιλήνη ήταν πρώτη φορά που παρουσίαζα έκθεσή μου, αλλά και η πέμπτη ατομική μου έκθεση συνολικά. Ήταν μέρος μιας μεγάλης δουλειάς τριών ετών, που τα συμπλήρωσα και έδειξα την προέκταση της δουλειάς μου, με πάνω από 30 έργα που αφορούσαν τα λουτρά και το νερό, από τα οποία στη Μυτιλήνη εξέθεσα τα 12. Πήγε πάρα πολύ καλά για έναν καινούργιο καλλιτέχνη στο χώρο και στη Μυτιλήνη, αφού ήταν πολύς ο κόσμος που μου είπε τα καλύτερα λόγια. Λόγω του ότι η ζωγραφική μου είναι αναπαραστατική, είναι μάλλον εύκολο να αρέσει στον κόσμο. Από την άλλη, νομίζω ότι ο κόσμος εδώ αφομοίωσε τα έργα πολύ καλύτερα σε σχέση με την Αθήνα, αφού εκεί ο κόσμος δε γνώριζε περί λουτρών, δεν είχε αντίληψη της αίσθησης και έπρεπε να τους εξηγώ ο ίδιος. Την ίδια έκθεση, στη συνέχεια την παρουσίασα στη Μύκονο.»

Έχετε πάρει μέρος σε πολλές εκθέσεις;
«Έχω συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις, έργα μου περιλαμβάνονται σε τέτοιες εκθέσεις το λιγότερο τρεις φορές το χρόνο. Μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα συμμετάσχω σε ομαδική έκθεση στην Αθήνα, με θέμα την πόλη.»

Στη Μυτιλήνη θα δούμε κάποια έκθεσή σας προσεχώς;
«Είναι πολύ πιθανό να συμμετέχω στα τέλη Αυγούστου στη φετινή Regatta, στο Μόλυβο, με έργα μου που απεικονίζουν υποβρύχια πλάνα κολυμβητριών, στο σώμα των οποίων διαγράφεται όλη η διάσταση του παιχνιδίσματος του φωτός στο νερό, αφού τα διαθλάσματα αυτά θέλω να απεικονίσω με τη συγκεκριμένη ζωγραφική μου. Θέλω να πιστεύω ότι θα είναι ένα καλοκαίρι αφιερωμένο στο ίδιο θέμα και θα ήθελα να παρουσιάσω τη δουλειά του Μολύβου με καινούργια έργα κι εδώ στη Μυτιλήνη.»