Το «Ε» σήμερα φιλοξενεί μια προσωπική μαρτυρία, από αυτές που σπάνια παρουσιάζονται στα Μ.Μ.Ε., αφού σπάνια «βγαίνουν» και από τα όρια του τόπου όπου συμβαίνουν. Η 29χρονη Λίνα Ισμαήλ είναι από την Παλαιστίνη. Μένει στην πόλη Ναμπλούς της Δυτικής Όχθης, παλαιστινιακό έδαφος που εδώ και μισό αιώνα βρίσκεται υπό συνεχή διεκδίκηση από το κράτος του Ισραήλ και πεδίο καθημερινής ωμής βίας και συγκρούσεων. Η ίδια έχει σπουδάσει Βιολογία και Διοίκηση Επιχειρήσεων στη Ραμάλα, στο Πανεπιστήμιο του Μπιρζάιτ, σε ένα πρόγραμμα που, όπως μας εξήγησε, συγκεντρώνει Παλαιστίνιους, Ισραηλινούς, Αρμένιους και Βορειοαμερικάνους, προκειμένου να σπουδάσουν σχετικά με το περιβάλλον και να μάθουν πώς να αναπτύσσουν διάλογο. Στη συνέχεια εντάχθηκε στο διεθνές μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στην Περιβαλλοντική Πολιτική και Διαχείριση (MESPOM) και έζησε τον περασμένο χρόνο στη Βουδαπέστη. Μέσω του ίδιου προγράμματος βρίσκεται εδώ και δύο εβδομάδες περίπου στη Λέσβο, στα «χέρια» των αρμόδιων καθηγητών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ενώ του χρόνου θα βρεθεί στο Μάντσεστερ, πριν επιστρέψει και πάλι στην πατρίδα της.
Τη γνωρίσαμε στην πορεία που έγινε στη Μυτιλήνη πριν από λίγες μέρες, με αφορμή τα αιματηρά επεισόδια στο τουρκικής σημαίας πλοίο με ακτιβιστές και ανθρωπιστική βοήθεια για τη Γάζα, και δέχτηκε να μας μιλήσει. Ώριμη, συγκροτημένη και φαινομενικά ψύχραιμη, η Λίνα Ισμαήλ μάς περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα και στην πόλη της, μιλώντας μας για τα μπλόκα στους δρόμους, τις συνεχείς εισβολές Ισραηλινών, τις συλλήψεις και τα αιματηρά επεισόδια που έχει βιώσει και η ίδια, για κάποια από τα οποία μάλιστα πρώτη φορά μιλάει ανοιχτά, όπως λέει… Αλλά και για τις ελπίδες που τρέφει για μια διαφορετική επιστροφή της στην πατρίδα της, μετά και από την εμπειρία που της έχουν προσφέρει οι σπουδές της.


Λίνα, μας έρχεσαι από πολύ μακριά. Έχει ενδιαφέρον μέχρι τώρα η συμμετοχή σου στο «MESPOM» και η διαμονή σου στη Μυτιλήνη;
«Ναι, είναι ένα πολύ ωραίο πρόγραμμα και είναι πολύ σημαντική η εμπειρία της συνάντησης και της συνύπαρξης τόσων ανθρώπων από τόσες διαφορετικές χώρες. Το ακαδημαϊκό επίπεδο είναι πολύ καλό και ειδικά στη Μυτιλήνη μού αρέσει το επίπεδο και η μέθοδος που ακολουθείται στην εκπαιδευτική διαδικασία.»

Έχεις δει μεγάλο μέρος της Λέσβου μέσω του προγράμματος;
«Έχουμε κάνει ήδη εκπαιδευτικές εκδρομές πεδίου στο Μόλυβο, τη Συκαμνιά, το Μανταμάδο, τον κόλπο Καλλονής, το Ντίπι και το Βαφειό. Το τοπίο είναι πανέμορφο και μου θυμίζει την πατρίδα μου… χωρίς τη θάλασσα φυσικά. Έχουμε κι εμείς πολλές ελιές και παρόμοιο κλίμα, ακόμη και η κουλτούρα ή τα φαγητά μας νιώθω πως έχουν αρκετά κοινά στοιχεία. Σκέφτομαι αμυδρά, μάλιστα, μήπως κάνω τη διπλωματική μου στη Λέσβο, αφού είμαι στον τομέα που ασχολείται με την καλλιέργεια της ελιάς.»

Πώς αντέδρασες όταν έμαθες για τα αιματηρά επεισόδια που διαδραματίστηκαν στις 31 Μαΐου στο τουρκικής σημαίας πλοίο με ακτιβιστές και ανθρωπιστική βοήθεια, μετά την εισβολή Ισραηλινών κομάντος;
«Τι να πεις για μια σφαγή; Είναι ένα έγκλημα. Αυτήν τη φορά ήταν με διεθνή χαρακτήρα, αφού αφορούσε ανθρώπους από άλλες χώρες, ωστόσο αυτό είναι κάτι που γίνεται συνέχεια με τους Παλαιστίνιους. Περίμενα πως κάτι κακό θα συνέβαινε και ήλπιζα πως θα ήταν απλά φυλάκιση των ακτιβιστών, όπως έλεγαν αρχικά τα Μ.Μ.Ε.. Ωστόσο, δεν πίστευα κατά βάθος πως θα ήταν μόνο αυτό… και δυστυχώς δεν ήταν. Ήταν η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο, παρ’ όλο που συχνά συμβαίνουν στην περιοχή μου συλλήψεις και τραυματισμοί σε διαδηλώσεις ακτιβιστών από όλο τον κόσμο, στις οποίες συμμετέχουν και Ισραηλινοί ακτιβιστές.»

Συμμετείχες στην πορεία που έγινε με αφορμή τα γεγονότα την προηγούμενη εβδομάδα στη Μυτιλήνη. Πώς ένιωθες που, παρ’ όλο που βρισκόσουν εδώ, διαμαρτυρόσουν για κάτι που συνέβη στην περιοχή σου;
«Ήταν δύσκολο να ξέρω πως για άλλη μια φορά υπάρχει αδικία σε ένα νέο επίπεδο και φυσικά ένιωθα πολύ άσχημα για τη σφαγή που έχει γίνει. Ωστόσο, ήταν ταυτόχρονα ωραίο να ξέρω πως ο κόσμος διαμαρτύρεται ακόμη και σε αυτό το μικρό νησί που είναι η Λέσβος και ήθελα να συμμετέχω και η ίδια στη διαδικασία. Με εξοργίζει, όμως, που οι πολιτικοί δεν κάνουν τίποτα για όσα έγιναν.»

Η καθημερινότητα των μπλόκων
Πόσο συχνές είναι οι συγκρούσεις στην περιοχή όπου μένεις;
«Εξαρτάται από το πώς ορίζεις τη “σύγκρουση”. Για παράδειγμα, η πόλη μου είναι περιτριγυρισμένη από μπλόκα-σημεία ελέγχου, και για να πας οπουδήποτε πρέπει να περάσεις από τέσσερα ή πέντε τέτοια σημεία. Ο χρόνος που θα χρειαστεί για να τα περάσεις, εξαρτάται όχι μόνο από την κίνηση που θα έχει, αλλά σε μεγάλο βαθμό από τη διάθεση που θα έχουν όσοι τα φυλάνε.»

Μπορείς να μας περιγράψεις μια «συνηθισμένη» μέρα;
«Θα σου περιγράψω, για παράδειγμα, την καθημερινότητα ενός εργαζόμενου σε μια τράπεζα της πόλης, που όμως κατοικεί σε ένα γειτονικό χωριό. Ξυπνάει στις 4 το πρωί και περιμένει στην ουρά στα μπλόκα, μέχρι να αποφασίσουν να τον αφήσουν να περάσει. Κάποιες μέρες είναι εύκολο, άλλες μπορεί να σου πάρουν τα πάντα: ταυτότητα, κάρτες, σε ελέγχουν ολόκληρο… Μετά από μια μέρα δουλειάς, θα πρέπει να σκεφτεί την ώρα που δεν υπάρχει κίνηση στα μπλόκα και για να την αποφύγει μπορεί να περιφέρεται στην πόλη για ώρες, οπότε και ελπίζει ότι θα μπορέσει να τα περάσει πιο γρήγορα, για να πάει σπίτι του να κοιμηθεί, μέχρι να σηκωθεί και πάλι για να περάσει την ίδια διαδικασία. Όλη του η ζωή εξαρτάται από τα μπλόκα. Και υπάρχουν πολύ χειρότερες περιπτώσεις… Πέρα από τα μπλόκα, όμως, κάθε βράδυ σχεδόν οι Ισραηλινοί μπαίνουν στη Ναμπλούς, στα σπίτια και συλλαμβάνουν κάποιο μέλος μιας οικογένειας, και φεύγουν. Ορισμένες φορές εισβάλλουν, καταλαμβάνουν μια ολόκληρη περιοχή, θέτουν περιοριστικά μέτρα και σου απαγορεύουν να κινηθείς και εσύ πρέπει να μείνεις εκεί μέχρι να βρουν αυτό που θέλουν. Πολλές φορές δε φυλακίζουν απλά τους κρατουμένους, αλλά τους βασανίζουν και τους σκοτώνουν, συχνά μάλιστα επί τόπου, στα σπίτια τους. Δεν ξέρεις τι θα συμβεί από τη μια στιγμή στην άλλη. Είναι και στη θρησκεία μας να λέμε “ας αποφασίσει ο Θεός”, αλλά είναι επιπλέον και οι συγκεκριμένες συνθήκες που μας κάνουν να λέμε “εξαρτάται” για το καθετί.»

Μιλάς για όλα αυτά με φαινομενική, τουλάχιστον, ψυχραιμία. Κάποιος από εμάς δε θα μπορούσε, όμως, ούτε να φανταστεί πώς θα ήταν μια τέτοια καθημερινότητα.
«Οι Παλαιστίνιοι πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε έτσι, προκειμένου να επιβιώσουμε. Καλώς ή κακώς, η καθημερινότητα αυτή μάς κάνει σκληρούς και ωριμάζουμε γρήγορα. Στη χώρα μου, όταν μιλάς με ένα αγόρι 15 χρόνων στην ουσία μιλάς με έναν άντρα που έχει ζήσει ήδη πολύ δύσκολες καταστάσεις στη ζωή του. Αυτό που προσπαθώ, όμως, είναι να κρατήσω την ευαισθησία μου, γιατί δε θέλω να τη χάσω.»

Όταν κινδυνεύουν ζωές
Πώς βίωσες την έντονη βία που επικρατούσε στη Δυτική Όχθη πριν από μια οκταετία περίπου;
«Στην εισβολή του 2002 κατέκλυσαν όλη την περιοχή. Εμείς ήμασταν στο σπίτι, υπήρχε απαγόρευση της κυκλοφορίας, δεν μπορούσαμε να βγούμε ούτε για να πάρουμε φαγητό. Ζούσαμε όλοι μαζί σε ένα μόνο από τα δωμάτια του σπιτιού, γιατί το κτήριο έχει πολλά παράθυρα, και κοιμόμασταν σε ένα κρεβάτι. Δεν μπορούσαμε να κινηθούμε και φοβόμασταν πως ανά πάσα στιγμή μπορεί να εισέβαλλαν και να έπαιρναν τον αδελφό μου, που είναι ο μικρότερος άντρας στην οικογένεια, που τότε ήταν ακόμη έφηβος. Κι αυτό γιατί παίρνουν τα αγόρια και τα φυλακίζουν. Δεν υπάρχουν κανόνες, απλά εισβάλλουν στα σπίτια και παίρνουν κόσμο, κυρίως τα μικρά αγόρια.»

Υπήρξαν φορές που ένιωσες ότι υπήρχε άμεσος κίνδυνος για τη ζωή σου ή για τη ζωή των μελών της οικογένειάς σου;
«Ήταν πολλές οι φορές που πυροβόλησαν το κτήριο μας και μπορούσαμε να δούμε τα κόκκινα λέιζερ από τα αυτόματα μέσα στο σπίτι μας. Ευτυχώς, όμως, κανείς από την οικογένειά μου δεν έχασε τη ζωή του, ούτε στενοί μας φίλοι.»

Τι σου έχουν αφηγηθεί οι γονείς σου για το παρελθόν και το πώς ξεκίνησαν όλα;
«Οι γονείς μας δε μας μιλάνε γι’ αυτό. Δεν είναι κάτι για το οποίο συζητάμε ή κάτι που να αποτελεί ιστορικό γεγονός, είναι κάτι που απλά το ζούμε καθημερινά.»

Ποια είναι η χειρότερη προσωπική σου εμπειρία με Ισραηλινούς;
«Θυμάμαι δύο ατυχήματα, που έχουν να κάνουν με τους Ισραηλινούς εποίκους της Δυτικής Όχθης που θέλουν να καταλάβουν όλη την περιοχή και συχνά βγαίνουν στους δρόμους και σκοτώνουν Παλαιστίνιους ή καίνε ελαιόδεντρα. Στο ένα ήμουν σε ένα μίνι βαν μαζικής μεταφοράς που πήγαινε από τη Ραμάλα σε μια άλλη πόλη και ένα αυτοκίνητο Ισραηλινών έπεσε πάνω μας. Ήταν τρομακτικό, αλλά όχι όσο το δεύτερο περιστατικό, που ήμουν και πάλι σε μίνι βαν μαζικής μεταφοράς και ένα ισραηλινό όχημα που ήταν μπροστά μας αποφάσισε ξαφνικά να στρίψει αριστερά και να σταματήσει, προκειμένου να χτυπήσει ένα άλλο αυτοκίνητο με Παλαιστίνιους άντρες μέσα για να τους σκοτώσει. Έβλεπα ότι θα “μπαίναμε” στο όχημά τους, ότι θα “μπαίναμε” κι εμείς στο ατύχημα. Το ατύχημα συνέβη, ήταν πολύ άσχημο, όσα άτομα ήμασταν στο δικό μας όχημα πήγαμε στο νοσοκομείο ελαφρά ή σοβαρά τραυματισμένα. Δε γνωρίζω τι έγινε στο διπλανό όχημα, θυμάμαι μόνο να ανοίγω τα μάτια μου και να έχει παντού γύρω μου αίμα και σπασμένα τζάμια και εποίκους που το περιτριγύριζαν και να σκέφτομαι πως μπορεί να σώθηκα από το ατύχημα, αλλά ότι μπορεί να μη σωθώ από τους εποίκους… Και για να πω την αλήθεια, τώρα συνειδητοποιώ πως πρώτη φορά μιλάω για αυτά τα περιστατικά, αφού είναι αναμνήσεις που πονάνε.»

Ποιος είναι ο ρόλος της Χαμάς;
«Το μόνο που μπορώ να πω για τη Χαμάς είναι πως τα μέλη της εξελέγησαν από το λαό. Κατά την άποψή μου, ο λαός είχε κουραστεί πολύ από την προηγούμενη κυβέρνηση και ήθελε μια αλλαγή. Η Χαμάς ήταν μια ομάδα που αντιπροσώπευε την αντίσταση και έδινε ελπίδα σε όσους ήθελαν μια καλύτερη ζωή. Τώρα που εξελέγησαν ως κυβέρνηση, όλες οι χώρες έθεσαν εμπάργκο στη Γάζα και σταμάτησαν όλες τις σχέσεις. Δεν τους έδωσαν καμμία ευκαιρία και έτσι είναι πλέον ακόμη πιο θυμωμένοι. Αυτή είναι η κατάσταση και δεν έχω να πω κάτι άλλο.»

Για το κίνημα αλληλεγγύης και την επιστροφή στην πατρίδα
Πώς νιώθεις με το κίνημα αλληλεγγύης στους Παλαιστίνιους και στη Γάζα που έχει αρχίσει να εκδηλώνεται όλο και πιο έντονα τα τελευταία χρόνια;
«Είναι κάτι που μας δίνει ελπίδα. Βρέθηκα πέρυσι στο Σαν Φρανσίσκο και έμαθα για ένα μέρος όπου εμφιαλώνουν ελαιόλαδο από μια περιοχή της Δυτικής Όχθης και το πουλάνε για να ενισχύσουν τους αγρότες εκεί. Έμεινα έκπληκτη και είναι πολύ συγκινητικό να γνωρίζεις ανθρώπους που προσπαθούν να βοηθήσουν, ειδικά από τις ΗΠΑ όπου τα Μ.Μ.Ε. υποστηρίζουν έντονα το Ισραήλ. Και μόνο η δημοσιοποίηση της ισχύουσας κατάστασης, έχει σημασία για εμάς.»

Έχεις σκεφτεί ποτέ να φύγεις από την Παλαιστίνη;
«Πολλές φορές. Έχω ζήσει τα πρώτα 14 χρόνια της ζωής μου στο Ντουμπάι και μετά η οικογένειά μου μετακόμισε στη Ναμπλούς. Ήταν πολύ δύσκολο για εμάς να προσαρμοστούμε, αφού η κοινωνία εκεί είναι πιο κλειστή και πάντα σκεφτόμουν να φύγω με αφορμή τις σπουδές. Μετά, όμως, σπούδασα στο Πανεπιστήμιο του Μπιρζάιτ και αυτό με έκανε να θέλω να μείνω εκεί και να εμπλακώ περισσότερο, και λυπάμαι σήμερα που δεν έχω ζήσει όλη μου τη ζωή εκεί. Τώρα νιώθω πως θέλω, όταν επιστρέψω, να κάνω κάτι πιο ενεργό, όχι απλά να μένω στην πόλη.»

Τι νομίζεις πως θα μπορούσες να κάνεις;
«Ίσως να συμβάλω στο να αναδειχθούν όλα τα προβλήματα που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της κατοχής, μιλώντας πλέον και με περιβαλλοντικούς όρους. Μιλάμε μόνο για την πολιτική κατάσταση, αλλά κανείς δεν ξέρει πως κλέβουν το νερό μας, ελέγχουν όλους τους πόρους, τα δέντρα, τη γη, τη γεωργία, τα πάντα. Είμαι, επίσης, μέλος μιας μικρής ομάδας που ασχολείται με τα δικαιώματα σε σχέση με τους υδατικούς πόρους και φτιάχνουμε μικρά ντοκυμαντέρ σχετικά. Ελπίζω πως θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε με κάποιο τρόπο.»

Πότε επιστρέφεις στην Παλαιστίνη;
«Θα πάω στην πατρίδα μου μέσα στον Ιούλιο για διακοπές, για να δω την οικογένειά μου, πριν φύγω για άλλον ένα χρόνο στο Μάντσεστερ για να τελειώσω τις σπουδές μου.»

Τι περιμένεις να βρεις εκεί;
«Τι περιμένω; Τίποτα διαφορετικό από αυτό το οποίο βίωνα και πριν.»

Τι θα ήλπιζες να βρεις;
«Πρώτα από όλα, θα ήθελα από τη στιγμή που θα πατήσω το πόδι μου στο έδαφος να μη δω άλλα μπλόκα. Θα ήθελα να μην υπάρχουν στρατιώτες ή έποικοι, τουλάχιστον στην περιοχή μου, στη Δυτική Όχθη. Δε θέλω να με ελέγχουν συνέχεια μέσα στην περιοχή μου.»