Ο «μεθοριακός σταθμός» ανάμεσα στην ψυχική υγεία και την παραφροσύνη εποπτεύει μία λεπτή, ευάλωτη, αβέβαιη και συνεχώς μεταβαλλόμενη συνοριακή γραμμή. Ο άνθρωπος μπαινοβγαίνει πολύ συχνά στη ζωή του στις δύο χώρες της λογικής και του παραλογισμού. Και αυτή η προσωρινή μετανάστευση είναι ατομική ή ομαδική.
Η ατομική ψυχική υγεία χαρακτηρίζεται από την αίσθηση ευτυχίας ή το λιγότερο ικανοποίησης που έχει το άτομο από τον εαυτό του, τη δυνατότητά του να ζήσει και να συμπεριφερθεί μέσα στο στατιστικό μέσο όρο μιας κατεστημένης πολιτισμικής ζωής που συχνά αλλάζει, σε ομαλή σχέση με τους άλλους, στην ικανότητα να αγαπά και να αγαπιέται, να εργάζεται και να έχει μια κανονική οικογενειακή και κοινωνική ζωή. Η ψυχική αρρώστια περιλαμβάνει μια φυγή στη χώρα του παράξενου, του φαντασιωτικού, στην περιοχή της απομόνωσης, της περιθωριοποίησης, της αυτοκαταστροφικής ή ετεροκαταστροφικής συμπεριφοράς, της κατάθλιψης ή της μανίας, την αδυναμία συμβιβασμού και την αποτυχία στον επαγγελματικό, οικογενειακό και κοινωνικό τομέα.
100 δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα σε κάθε ανθρώπινο κρανίο παράγουν τρισεκατομμύρια σπινθηρισμούς, αντιληπτικά συναισθήματα και νοητικές δονήσεις. Όμως το αναμενόμενο χάος πειθαρχείται από προγράμματα εγκατεστημένα επί χιλιετίες σε μια εξέλιξη του είδους, που προστατεύουν από τη διάλυση και τον κατακερματισμό άρα από τον ψυχολογικό και κατά συνέπεια βιολογικό θάνατο του ανθρώπου.
Η προσαρμογή στις εκάστοτε μεταβαλλόμενες συνθήκες του περιβάλλοντος γίνεται με τη νοητική και συναισθηματική νοημοσύνη και εξασφαλίζει την επιβίωση του άτομου και ταυτόχρονα αποτελεί εγγύηση για την επιβίωση του είδους.
Ο εγκέφαλός μας βομβαρδίζεται από χιλιάδες εντυπώσεις, που νεκρώνουν ή τροφοδοτούν και αναζωογονούν τις αισθήσεις μας. Είναι τα αντιληπτικά δεδομένα.
Πιο πέρα από όλα αυτά, ένας απόλυτος κυρίαρχος του νου, ένας δίκαιος σοφός ηγέτης που λέγεται συνειδητότητα και «εγώ», ρίχνει φως στους λαβυρίνθους της ζωής και της ψυχής και οδηγεί τον άνθρωπο στην εξέλιξη και την επιβίωση.
Η φύση σοφά ξέρει ποιες δομές της ψυχής μας και της ομαδικής μας αντίληψης θα κατεδαφίσει, ποιες θα χτίσει, τι ανακατατάξεις και αλλαγές θα επιφέρει ανάλογα με την εποχή.
Το πέρασμα των συνόρων προς την «τρέλα» είναι η περίοδος που ο νους και η ψυχή υφίστανται την κρίση αυτών των ανακατατάξεων. Περίοδοι ερωτικής παραφροσύνης, παθών, καταστροφικότητας, μεθυσιού, χρήσης ναρκωτικών, συγκρούσεων με αυτούς που αγαπούμε, απώλειας των αγαπημένων μας προσώπων, πολέμων, λιμών, σεισμών, βίας, σκοταδισμού, εξανδραποδισμού και χιλιάδων άλλων αιτιών, οδηγούν τον άνθρωπο και δυστυχώς ολόκληρη την κοινωνία στην άλλη όχθη, εκεί που κατοικεί το «παράλογο» της ανθρώπινης ύπαρξης, εκεί που κατοικεί το σκοτάδι της διττής μας ψυχής.
Η ανθρωπότητα και το άτομο πληρώνουν πολύ ακριβά, με εκατόμβη θυμάτων και προσωπικών απωλειών, αυτήν τη μετανάστευση στη χώρα αυτή. Φυλακές, ψυχιατρεία, ομαδικοί τάφοι Νταχάου και Άουσβιτς, τρομοκρατικές συμφορές αποτελούν το φρικτό σκηνικό αυτής της περιόδου.
Όμως, ταυτόχρονα, ένας άλλος στρατός ανθρωπιάς, αγάπης, συνειδητότητας, σύνεσης και συντροφικότητας, πιάνει τρυφερά από το χέρι τους μετανάστες της τρέλας και τους λαούς που ξεδρόμησαν και τους φέρνει πάλι πίσω στην πατρίδα της ψυχικής τους υγείας και ισορροπίας. Έτσι η ζωή, η ευτυχία, η αγάπη, περνώντας από τον πόνο και την απόγνωση νικά και η ψυχική υγεία αποκαθίσταται. Κι εκείνος που έκανε επιτυχώς το ταξίδι μέσα από την τρέλα και γύρισε πίσω στην άλλη όχθη, είναι σίγουρα πιο σοφός, πιο ολοκληρωμένος, πιο καλός από πριν.
Η διαχείριση της τρέλας μας είναι έργο τού «εγώ» μας και της θετικής επίδρασης των άλλων ανθρώπων επάνω μας.
Οι ιατρικές, κοινωνικές, τεχνικές, θεραπευτικές ενέργειες ενάντια στην ψυχική αρρώστια μόνο τότε γίνονται αποτελεσματικές όταν υπάρχει αγάπη, ανθρώπινη παρουσία και αυθεντική συναίσθηση της ευθύνης για τους άλλους.