«Ξέρω όλο το κέντρο της Αθήνας και κάθε γειτονιά της Μυτιλήνης, ξέρω από πού ανοίγει κάθε πόρτα της», μας λέει. Κι αυτό, λόγω της δουλειάς του. Ταχυδρόμος στην Αθήνα και μετά στη Μυτιλήνη, εδώ και πολλά χρόνια περπατάει σε κάθε γωνιά της πόλης. Εκτός από το σάκο του, φροντίζει να έχει μαζί του και τη φωτογραφική του μηχανή, για να μη χάσει τη «στιγμή». Η «Αγκαλιά» του, βραβεύτηκε πρόσφατα από την εταιρεία εκτυπωτών «Eprson» στο διαγωνισμό «AuthentiCity». Με αφορμή τη βράβευση αυτή, την πρώτη πανελλήνια ατομική του, το «Ε» σήμερα κουβεντιάζει με τον επί έξι χρόνια αντιπρόεδρο της ΦΕΜ, Μπάμπη Στυλιανίδη, που μιλάει για το φωτορεπορτάζ και για τα όσα τραβούν τον ίδιο στην τέχνη της φωτογραφίας.


Κύριε Στυλιανίδη, από πότε ασχολείστε με τη φωτογραφία, πώς πήρατε τα πρώτα ερεθίσματα;
«Υπήρχαν, την εποχή που γύρισα στη Μυτιλήνη, οι παλιοί οι φωτογράφοι: Θανάσης Καραγκούνης, Γιάννης Γενιτσαριώτης, Θόδωρος Δουκάκης, Στρατής Τσουλέλλης και πολλοί άλλοι, όλοι οι ιδρυτές της ΦΕΜ. Μπήκαμε στην παρέα τους και μας χτύπησε κι εμάς το μικρόβιο της φωτογραφίας. Σε πρώτη φάση, ο ένας έδειχνε στον άλλο. Μετά, το ’80 δημιουργήθηκε η ΦΕΜ ως Παράρτημα Μυτιλήνης της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας. Εγώ άρχισα να ασχολούμαι πιο ενεργά με τη φωτογραφία από το ’95 και μετά, οπότε μπήκα και στο συμβούλιο».

Ασχολείστε κυρίως με το φωτορεπορτάζ, έχετε συνεργαστεί και με τοπικές εφημερίδες, αλλά και με περιοδικά της Αθήνας. Τι σας τράβηξε στο συγκεκριμένο είδος φωτογραφίας;
«Λόγω δουλειάς, είμαι άνθρωπος του δρόμου. Αυτό που με τραβάει στο φωτορεπορτάζ, είναι πως είναι κάτι πιο ζωντανό, πιο άμεσο, που δεν περιέχει μόνο το καλλιτεχνικό στοιχείο, αλλά και το ανθρώπινο. Δεν στήνω ποτέ μια φωτογραφία, τραβάω ό,τι πιάσω εκείνη την ώρα, τη στιγμή. Γι’ αυτό λένε και πως η φωτογραφία είναι η καλή ματιά, ο νους και η φαντασία και την κατάλληλη στιγμή να κάνεις το “κλικ”. Η κατάλληλη στιγμή για μένα, είναι εκείνη που υποδεικνύει δράση. Όπως η στιγμή που κάποιος βουτάει για το σταυρό, ένα τροχαίο ή κάποιος τεχνικός της ΔΕΗ, που φτιάχνει μια βλάβη επάνω σε ένα στύλο. Στιγμές που δεν στήνονται».

Γι’ αυτό, δεν χρειάζεται να έχετε πάντα μαζί σας φωτογραφική μηχανή;
«Ακριβώς. Λένε, άλλωστε, πως ο φωτορεπόρτερ πρέπει να έχει πάντα μαζί του, τη μηχανή. Αυτό προσπαθώ να κάνω κι εγώ, αν και έχει τύχει να χάσω στιγμές. Με τη μηχανή, τα απλά και ασήμαντα που περνάς και δεν τους δίνεις σημασία, ο φακός τα απομονώνει και τα δείχνει, τα αναδεικνύει. Όπως γίνεται με μέρη που περνάμε κάθε μέρα και δεν τα προσέχουμε, μέχρι να τα δούμε φωτογραφημένα».

Η «Αγκαλιά» και άλλες «στιγμές»

Μια από τις στιγμές αυτές, ήταν και η «Αγκαλιά»;
«Ναι. Ήμασταν εκδρομή στην Πράγα και τις δυο μέρες εκεί, γυρίζαμε μέσα στην πόλη. Ανάμεσα στα αξιοθέατα είναι και η γέφυρα του Καρόλου, την οποία όλοι διασχίζουν και έχει συνέχεια χάπενινγκ με καλλιτέχνες δρόμου, κ.λπ. Τη στιγμή που περνούσαμε και καθίσαμε να ξεκουραστούμε λίγο, εμφανίστηκε το ζευγαράκι αυτό, φοιτητές ή μαθητές, ακριβώς απέναντί μας. Έκατσαν στο τοιχάκι και ακριβώς τη στιγμή πριν φύγουμε, αγκαλιάστηκαν. Με τράβηξε η φωτογραφία, έκανα την κατάλληλη ώρα το κατάλληλο “κλικ”. Και μάλιστα, το πρόσωπο που φαίνεται δεξιά στη φωτογραφία, είναι μάλλον φύλακας της γέφυρας, που πηγαίνει να τους διώξει, επειδή απαγορεύεται να καθίσεις στον τοίχο, για λόγους ασφαλείας».

Σε τι άλλες εκθέσεις έχετε συμμετάσχει, τι βραβεύσεις έχετε και ποια θεωρείτε πιο σημαντική;
«Τα τελευταία χρόνια, έχω εκθέσει πολλά θέματα. Ένα από αυτά ήταν οι “Φωτοστιγμές”, μετά η “Αϊβαλί: Xίλια μύρια κύματα απ’ τη Μυτιλήνη”, μια έκθεση από συλλογή φωτογραφιών της Μυτιλήνης του χθες και του σήμερα. Φέτος παρουσίασα το “City Stories” στη ΦΕΜ, που από 5 Ιανουαρίου θα μεταφερθεί στο “Δίαυλο”. Έχω και συνεργασία με το περιοδικό “Φωτογράφος”, έχω δημοσιεύσει και στο «Ε» της Ελευθεροτυπίας, έχω συμμετάσχει σε εκθέσεις στο Αϊβαλί, Πέργαμο και Σμύρνη, με τη ΦΕΜ. Σε όλα τα παραπάνω, έχουμε και βραβεύσεις, ομαδικές. Αυτό που μου άρεσε πιο πολύ, νομίζω, ήταν οι “Φοιτητικές Στιγμές”, ένα θέμα που δούλευα περίπου 8 μήνες κι έπιασα πολλούς φοιτητές, από την πρώτη μέρα που ήρθαν και έψαχναν για σπίτι, μέχρι την τελευταία μέρα που ορκίστηκαν. Την έκθεση αυτή, την είχαν ζήτησαν, για να την προβάλουν και στη συνέλευση φωτογράφων της Τουρκίας στο Κορδελιό της Σμύρνης, όπου πήγα πρόπερσι». 

Αναλογική και ψηφιακή φωτογραφία

Ποια είναι για εσάς, η βασική αρχή στη φωτογραφία;
«Όσο καλή από τεχνικής άποψης και αν είναι μια φωτογραφία (γωνία, φωτισμός, διάφραγμα), αν δεν σου κάνει το “κλικ”, την περνάς αδιαφορώντας. Η φωτογραφία πρέπει να σου βγάζει συναίσθημα, να μην είναι μια απλή απεικόνιση. Γι’ αυτό θέλω και το ανθρώπινο στοιχείο. Αν δει κανείς φωτογραφίες που κερδίζουν σε διαγωνισμούς, είναι από φωτορεπορτάζ, περιλαμβάνουν το ανθρώπινο στοιχείο, “χτυπούν” στο μάτι και το συναίσθημα. Είναι, βέβαια, και το τι τραβάει τον καθένα. Όπως και να το κάνουμε, εμείς είμαστε ερασιτέχνες. Αν ήμουν επαγγελματίας, θα το έβλεπα αλλιώς. Γι’ αυτό, πολλές φωτογραφίες ερασιτεχνών, είναι καλύτερες από επαγγελματιών, γιατί δεν έχουν κουραστεί από αυτό που κάνουν. Χωρίς να σημαίνει αυτό, ότι συναγωνιζόμαστε τους επαγγελματίες».

Είστε λάτρης της αναλογικής διαδικασίας ή ασπάζεστε και την τεχνολογία;
«Όλοι ξεκινήσαμε με την αναλογική φωτογραφία, αλλά η ψηφιακή σταδιακά μάς έχει κερδίσει όλους. Δεν μπορούμε να μένουμε συνέχεια στο παλιό. Όπως εξελίσσεται η ζωή και τα μέσα, έτσι εξελίσσεται και η φωτογραφία και οι μηχανές οι ψηφιακές που βγαίνουν πλέον, είναι ισάξιες με το φιλμ. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει».

Δεν σας λείπει ο σκοτεινός θάλαμος;
«Μπορώ να πω ότι δεν μου λείπει. Έχω προσαρμοστεί στη νέα τεχνολογία, που έχει πολλά υπέρ. Τραβάς τη φωτογραφία, τη βλέπεις εκείνη την ώρα, δεν περιμένεις να εμφανίσεις το φιλμ, τα έξοδα είναι λιγότερα. Παλιά, οι φωτογράφοι θεωρούνταν ότι προσέφεραν κάτι πιο ειδικό και ακριβό, ενώ τώρα όλοι έχουν μηχανή. Το μόνο αρνητικό είναι ότι τραβάμε όλοι φωτογραφίες, αλλά δεν εμφανίζονται στο χαρτί. Δεν υπάρχουν οι φωτογραφίες σαν αντικείμενο χειροπιαστό, αλλά κυρίως σε ψηφιακή μορφή. Καλό θα ήταν, οι φωτογραφίες που τραβάμε, να μη μένουν μόνο στο κομπιούτερ, αλλά και να τυπώνονται».

Η σημασία της ΦΕΜ

Είσαστε ανάμεσα στους φωτογράφους, που κάνουν μαθήματα στη ΦΕΜ. Πώς είναι το να μεταλαμπαδεύετε την τέχνη σας;
«Κάνω το τελευταίο μάθημα, πάνω στις δημόσιες σχέσεις και τη δεοντολογία της φωτογραφίας. Είναι πολύ ενδιαφέρον, φέτος έχουν ξεκινήσει από το Νοέμβριο, δύο γκρουπ για τη φωτογραφία, με μαθήματα που γίνονται κάθε Τρίτη και Σάββατο και θα τελειώσουν το Μάιο. Θα πάρουν όλοι μια καλή γεύση και ο καθένας θα το προχωρήσει όσο νομίζει. Στα 30 χρόνια της ΦΕΜ, έχουν περάσει πάρα πολλοί μαθητές και το καλό είναι ότι είναι και Μυτιληνιοί και φοιτητές. Όσοι από αυτούς μένουν, είναι το μέλλον της φωτογραφικής εταιρείας».

Τι σημαίνει η ΦΕΜ για εσάς;
«Η ΦΕΜ είναι από τα πιο δραστήρια πολιτιστικά σωματεία. Πέρα από αυτό, για μένα είναι μια ομάδα ανθρώπων, με κοινή αγάπη για τη φωτογραφία. Στο διοικητικό συμβούλιο είμαστε δεμένοι, ο καθένας έχει τις αρμοδιότητές του και λειτουργούμε σαν σύνολο. Θα συζητήσουμε, θα διαφωνήσουμε, θα ανταλλάξουμε απόψεις πάνω στις καινούριες φωτογραφικές μηχανές, θα εκθέσουμε και θα εκτεθούμε».

Τι έχετε τώρα «στα σκαριά»;
«Ήδη ετοιμάζεται το νέο πρόγραμμα εκδηλώσεων, που θα ξεκινήσει 17 του μηνός με ενδιαφέρουσες εκθέσεις από φωτογράφους Μυτιληνιούς και από την υπόλοιπη Ελλάδα. Πέρα από αυτό, έχουμε δύο θέματα προσεχώς για φωτογράφηση, πέρα από ό,τι δουλεύει ο καθένας μας: ένα από κοινού με τη φωτογραφική εταιρεία της Περγάμου, με θέμα “Παιδί” και ένα με το Πολιτιστικό Τμήμα της Τραπέζης Πειραιώς, μια έκθεση με θέμα την ελιά, που θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας. Αυτό που ζητάμε ωστόσο εδώ και χρόνια, είναι ένα πολιτιστικό κέντρο στη Μυτιλήνη. Ένα κτίριο να συστεγαζόμαστε όλοι οι πολιτιστικοί φορείς, με κοινό εκθετήριο, όπως έχουν οι περισσότερες πόλεις. Θα πρέπει ο νέος Περιφερειάρχης και Δήμαρχος, να δώσουν προτεραιότητα σε ένα ενιαίο πολιτιστικό κέντρο για συστέγαση όλων των φορέων στο νησί των Τεχνών».

Ποια είναι η φιλοσοφία που ακολουθείτε στη ζωή σας, κ. Στυλιανίδη;
«Να ζούμε μια απλή ζωή, χωρίς παραπανίσια “θέλω”, ώστε να υπάρχει περισσότερος χρόνος για τον εαυτό μας και για τους άλλους. Μια επικοινωνία, βοήθεια στο συνάνθρωπο, δημιουργία. Μου έχουν πει πως οι Κινέζοι έχουν μια παροιμία που λέει: “Ο άνθρωπος πρέπει συνέχεια να δημιουργεί, ώστε να υπάρχει ζωή. Αλλά πού και πού, πρέπει να ανεβαίνει και στο νεκροταφείο και να βλέπει πως ό,τι και να κάνει, θα καταλήξει στο χώμα, ώστε να μη γίνεται άπληστος”. Αυτό, προσπαθώ να έχω πάντα σαν αρχή μου».